Ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία των αμερικανο-κουβανικών σχέσεων άνοιξε το βράδυ της Τετάρτης, με την ανακοίνωση των ηγετών των δύο κρατών ότι θα κινηθούν προς αποκατάσταση των διπλωματικών τους σχέσεων.
Την αλλαγή πολιτικής ανακοίνωσαν ταυτόχρονα Μπαράκ Ομπάμα και Ραούλ Κάστρο, σε τηλεοπτικά διαγγέλματα που πραγματοποίησαν από Ουάσινγκτον και Αβάνα.
Πρόκειται για μία ιστορικής σημασίας ανακοίνωση, καθώς οι δύο χώρες έχουν διακόψει διπλωματικές επαφές από το 1961.
Ο Μπαράκ Ομπάμα ανακοίνωσε ότι η Ουάσινγκτον θα επιδιώξει το άνοιγμα πρεσβείας στην πρωτεύουσα της Κούβας μέσα στους επόμενους μήνες. Μέχρι σήμερα, η χώρα διέθετε στην Αβάνα μόνο γραφείο σύνδεσης.
Ο αμερικανός πρόεδρος δήλωσε ότι θα γίνει πιο εύκολο για τους αμερικανούς πολίτες να ταξιδεύουν στην Κούβα και να χρησιμοποιούν τις πιστωτικές τους κάρτες στη χώρα.
Παράλληλα, αναμένεται να χαλαρώσουν οι περιορισμοί σε μετακινήσεις, εμπόριο και πρόσβαση στο Διαδίκτυο, ενώ οι ΗΠΑ θα επανεξετάσουν τη θέση τους ότι η Αβάνα στηρίζει την τρομοκρατία.
Ο Ομπάμα πρόσθεσε ότι θα ζητήσει από το Αμερικανικό Κογκρέσο την άρση του εμπάργκο που έχει επιβληθεί εδώ και περισσότερα από 50 χρόνια στην Κούβα.
Τόνισε ότι η βελτίωση των εμπορικών σχέσεων και της ανταλλαγής πληροφοριών θα είναι ένα θετικό βήμα τόσο για τους Αμερικανούς, όσο και για τους Κουβανούς.
Ο αμερικανός πρόεδρος τόνισε ότι η αυστηρή αμερικανική πολιτική απέναντι στην Κούβα δεν είχε αποτέλεσμα. «Θα βάλουμε τέλος στην απαρχαιωμένη προσέγγιση που εδώ και δεκαετίες δεν κατάφερε να προωθήσει τα συμφέροντά μας» είπε ο Ομπάμα.
Αυτές οι αλλαγές θα ανοίξουν ένα νέο κεφάλαιο (στις σχέσεις) των κρατών της αμερικανικής ηπείρου, επισήμανε ο αμερικανός πρόεδρος.
Στο πλαίσιο της προσέγγισης των δύο κρατών, απελευθερώθηκε την Τετάρτη ο Αμερικανός Άλαν Γκρος, ο οποίος κρατείτο στην Κούβα τα τελευταία πέντε χρόνια με την κατηγορία της κατασκοπείας.
Από την πλευρά τους, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι θα αφήσουν ελεύθερους τρεις Κουβανούς που κρατούνται στη Φλόριντα.
Η προσέγγιση των δύο χωρών επιτεύχθηκε μετά από 18 μήνες μυστικών επαφών στον Καναδά, ενώ σημαντική ήταν η συνδρομή του Πάπα Φραγκίσκου, αναφέρουν οι New York Times.
Κάστρο και Ομπάμα συμφώνησαν σε τηλεφωνική συνομιλία που -σύμφωνα με αμερικανούς αξιωματούχους διήρκεσε σχεδόν μία ώρα- να αφήσουν πίσω τους το εχθρικό κλίμα.
Ο Μπ.Ομπάμα χαρακτήρισε «μοναδική» τη σχέση των ΗΠΑ με τη Κούβα, λέγοντας ότι υπήρξε ταυτόχρονα «οικογένεια και εχθρός». «Δεν μπορούμε να διαγράψουμε την ιστορία» είπε ο Ομπάμα. Αλλά μπορούμε να προχωρήσουμε μπροστά, τόνισε.
Δήλωσε ότι η απελευθέρωση του Αμερικανού Άλαν Γκρος άνοιξε το δρόμο για ευρύτερες αλλαγές στις σχέσεις των δύο χωρών. Ο Μπαράκ Ομπάμα ευχαρίστησε τον Πάπα Φραγκίσκο, λέγοντας ότι συνέβαλε στην απελευθέρωση του Γκρος.
Απευθυνόμενος στους Κουβανούς που ζουν στις ΗΠΑ, ο Ομπάμα είπε στα ισπανικά: «Είμαστε όλοι Αμερικανοί». Και πρόσθεσε: «Σήμερα, κάνουμε αυτές τις αλλαγές γιατί είναι το σωστό. Σήμερα η Αμερική επιλέγει να σπάσει τα δεσμά του παρελθόντος ώστε να προχωρήσει σε ένα καλύτερο μέλλον, για τον κουβανικό λαό, για τον αμερικανικό λαό, για ολόκληρο το ημισφαίριό μας και για όλον τον κόσμο».
Από την πλευρά του, ο Ραούλ Κάστρο καλωσόρισε την ομαλοποίηση των σχέσεων με τις ΗΠΑ. Ωστόσο, τόνισε ότι χρειάζεται να γίνουν ακόμα πολλά βήματα.
Το αμερικανικό εμπάργκο ισχύει ακόμα, είπε ο Κάστρο, σημειώνοντας ότι προκαλεί «τεράστια προβλήματα» στους πολίτες της Κούβας. «Πρέπει να αρθεί» τόνισε.
Παράλληλα, κάλεσε την αμερικανική κυβέρνηση να λάβει μέτρα που θα ωφελήσουν και τις δύο χώρες.
Πρόσθεσε ότι παραμένουν οι βασικές διαφορές σε ζητήματα όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, η εξωτερική πολιτική και το θέμα της κυριαρχίας ενός κράτους.
Ο Κάστρο ανακοίνωσε ότι η Ουάσινγκτον προχωρά στην αποφυλάκιση τριών κουβανών πρακτόρων, του Χεράρδο Ερνάντες, 49 ετών, Αντόνιο Γκερέρο, 56 ετών και Ραμόν Λαμπανίνιο, 51 ετών, που κρατούνταν στη Φλόριντα από το 1998.
Επισήμως, ΗΠΑ και Κούβα δεν διατηρούν διπλωματικές σχέσεις από το 1961. Από τον περασμένο Οκτώβριο, πάντως, λόγω της κρίσης του Έμπολα και τη διεθνή συνεργασία για την αντιμετώπιση της επιδημίας, οι δύο χώρες πολλαπλασίασαν τις «φιλικές ανταλλαγές» τους.
Παράλληλα, στο πλαίσιο της ανταλλαγής κρατουμένων για «ανθρωπιστικούς λόγους», όπως την χαρακτήρισε ένας αμερικανός αξιωματούχος, η Αβάνα απελευθέρωσε και μια πηγή των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών.
Ο Άλαν Γκρος που αφέθηκε ελεύθερος είχε καταδικαστεί σε κάθειρξη 15 ετών με την κατηγορία της κατασκοπείας. Ο Γκρος επέστρεψε ήδη στις ΗΠΑ, όπου είχε μία αναπάντεχη, μη προγραμματισμένη συνάντηση με τον αμερικανό υπουργό Εξωτερικών, Τζον Κέρι.
Ο Κέρι, ο οποίος έτυχε να επιστρέφει από την Ευρώπη την ώρα που το αεροπλάνο του Γκρος έφτανε στις ΗΠΑ, συναντήθηκε με τον Αμερικανό που αφέθηκε ελεύθερος, τον καλωσόρισε στις ΗΠΑ και -σύμφωνα με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ- «εξέφρασε την αφάνταστη χαρά του που είναι πλέον ελεύθερος και ενώθηκε ξανά με την οικογένειά του σε αμερικανικό έδαφος».
Ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής από τη Φλόριντα Μάρκο Ρούμπιο επέκρινε την απόφαση της κυβέρνησης Ομπάμα να εξομαλύνει τις σχέσεις των ΗΠΑ με την Κούβα, κρίνοντας ότι ο Λευκός Οίκος κέρδισε λίγα με αυτή την αλλαγή πολιτικής υπέρ της Αβάνας.
«Ο Λευκός Οίκος έχει παραχωρήσει τα πάντα, αλλά κέρδισε λίγα», είπε χαρακτηριστικά ο Ρούμπιο στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου.
Ο ίδιος πρόσθεσε ότι θα αντιταχθεί στις προσπάθειες του Λευκού Οίκου να ορίσει πρεσβευτή στην Κούβα και να χρηματοδοτήσει μια αμερικανική πρεσβεία στην Αβάνα.
Χαιρετίζει η διεθνής κοινότητα
O γενικός γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Μπαν Γκι Μουν χαρακτήρισε «πολύ θετικό» το γεγονός ότι οι ΗΠΑ σχεδιάζουν να αποκαταστήσουν διπλωματικές σχέσεις με την Κούβα, 50 χρόνια μετά την διακοπή τους. «Η είδηση αυτή είναι πολύ θετική» επισήμανε ο Μπαν σε μία συνέντευξη Τύπου.
«Είναι καιρός η Κούβα και οι ΗΠΑ να εξομαλύνουν τις διμερείς σχέσεις (τους). Σε αυτό το πλαίσιο, υποδέχομαι θερμά τις σημερινές εξελίξεις» τόνισε ο ίδιος ενώ σημείωσε ότι ο ΟΗΕ είναι έτοιμος να προσφέρει τη βοήθειά του προς αυτήν την κατεύθυνση.
«Τα Ηνωμένα Έθνη είναι έτοιμα να βοηθήσουν τις δύο αυτές χώρες να αναπτύξουν σχέσεις καλής γειτονίας» είπε ο ίδιος.
Ο Μπαν άλλωστε ευχαρίστησε τους προέδρους της Κούβας και των ΗΠΑ, Ραούλ Κάστρο και Μπαράκ Ομπάμα διότι «έκαναν αυτό το σημαντικό βήμα προς την εξομάλυνση των σχέσεων».
Η γενική συνέλευση του ΟΗΕ είχε εγκρίνει στην τελευταία συνεδρίαση της ολομέλειας το Σεπτέμβριο, όπως κάθε χρόνο, ένα ψήφισμα με το οποίο ζητούσε τον τερματισμό του εμπάργκο που επέβαλαν οι ΗΠΑ στην Κούβα από το 1960 υπενθύμισε ο γενικός γραμματέας.
Ο Πάπας Φραγκίσκος, ο οποίος έπαιξε σημαντικό ρόλο στην προσέγγιση των δύο κρατών συνεχάρη Κούβα και ΗΠΑ, τονίζοντας ότι το Βατικανό είναι έτοιμο να στηρίξει την ενδυνάμωση των διμερών σχέσεων.
Σε ανακοίνωσή του, το Βατικανό επιβεβαίωσε ότι διπλωμάτες του διευκόλυναν τις συνομιλίες ανάμεσα στις δύο χώρες, «οδηγώντας σε λύσεις που ήταν αποδεκτές και από τις δύο χώρες».
Με μεγάλη ικανοποίηση υποδέχονται οι χώρες της Νοτίου και Κεντρικής Αμερικής την απόφαση των Μπαράκ Ομπάμα και Ραούλ Κάστρο να γυρίσουν σελίδα στις διμερείς σχέσεις τους.
Σε πρώτο πλάνο ο Τύπος της Αργεντινής, ο οποίος στέκεται ιδιαίτερα στο ρόλο που έπαιξε ο Πάπας Φραγκίσκος. Άλλωστε, τη συμβολή του στην όλη υπόθεση υπογράμμισε και ο ίδιος ο Ομπάμα.
«Κούβα και ΗΠΑ ομαλοποιούν τις διμερείς σχέσεις» γράφει η Pagina12 του Μπουένος Άιρες, εφημερίδα η οποία στηρίζει την κυβέρνηση της προέδρου της χώρας Κριστίνα Φερνάντες.
Ακόμα και η δεξιά εφημερίδα La Nacion αναφέρεται στη «νέα εποχή» που ανοίγει για τις δύο χώρες, ενώ ιδιαίτερη αναφορά κάνει στο ρόλο που έπαιξε ο αργεντινός ποντίφικας.
«Ιστορική στροφή» είναι ο τίτλος του μεγάλου ειδησεογραφικού δικτύου TN της Αργεντινής.
Στη γειτονική Ουρουγουάη η εφημερίδα El Pais κάνει ιδιαίτερη αναφορά στην διάσημη blogger Γιοάνι Σάντσες και στα tweets που έκανε σε όλη τη διάρκεια των ομιλιών του Ομπάμα και του Ραούλ Κάστρο.
Στη Χιλή η La Tercera αναφέρεται στα «13 σημεία-‘κλειδιά’ στην ιστορική συμφωνία των δύο χωρών», ενώ παραθέτει και την πρώτη αντίδραση της κυβέρνησης της Χιλής: Είναι μια πολύ καλή είδηση, αναφέρει.
Ο πρόεδρος της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο, ίσως ο πλέον στενός σύμμαχος της Κούβας, έκανε λόγο για ιστορική νίκη του κουβανικού λαού, αναγνωρίζοντας πάντως την «γενναία κίνηση του αμερικανού προέδρου».
«Πρόκειται για μια ιστορική επανόρθωση» υπογράμμισε, κάνοντας και εκείνος ιδιαίτερη αναφορά στον ρόλο που έπαιξε ο Πάπας Φραγκίσκος.
Στο Μεξικό, μια χώρα που ιστορικά διατηρεί καλές σχέσεις με τους Κάστρο, η εφημερίδα El Universal αναφέρει: «Κούβα και ΗΠΑ ψάχνουν τη συμφιλίωση». Ο ίδιος ο πρόεδρος του Μεξικού, Ενρίκε Πένια Νιέτο, χαιρετίζει την ιστορική απόφαση των δύο κυβερνήσεων.
Αντίστοιχα πρωτοσέλιδα και στον Τύπο της Βολιβίας, μιας ακόμα χώρας που διατηρεί στενότατες φιλικές σχέσεις με την Κούβα και τους Κάστρο.
Στη Βραζιλία, η εφημερίδα O Globo γράφει: «Ο Ομπάμα ανακοινώνει νέα πολιτική απέναντι στην Κούβα: Το εμπάργκο δεν λειτούργησε» είναι ο τίτλος της.
«Σε μια ιστορική ανακοίνωση, ΗΠΑ και Κούβα ανακοινώνουν ότι θα αποκαταστήσουν τις διμερείς σχέσεις μετά από 53 χρόνια» γράφει η Folha de Sao Paolo.
Στην ίδια εφημερίδα υπάρχει και η δήλωση της προέδρου της χώρας, Ντίλμα Ρουσέφ, η οποία χαρακτηρίζει την απόφαση «καταπληκτική και δίκαιη».
«Είμαι πολύ ικανοποιημένη γιατί η πολιτική της κυβέρνησής μας μέχρι τώρα ήταν να δίνουμε έμφαση με πράξεις και όχι με λόγια ότι η Κούβα πρέπει να ενσωματωθεί στην Λατινική Αμερική με συγκεκριμένες ενέργειες, πράγμα για το οποίο δέχθηκα κριτική στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας» τόνισε.
