Ο δεσπότης διασχίζει το πλήθος και ακούγεται: «ανάξιος», «αλήτη», «αίσχος». Πρόκειται για χριστεπώνυμο πλήθος, συγκεντρωμένο στον προαύλιο χώρο της Παναγίας Τήνου. Ο μητροπολίτης Σύρου Δωρόθεος δεν γλίτωσε ούτε τα μπουγέλα_ κάποιος μάλιστα πέταξε προς το μέρος του το νερό μαζί με το πλαστικό μπουκαλάκι.
Η ένταση δεν έχει ιστορικό προηγούμενο. Οι πρωτοβουλίες του μητροπολίτη δεν έχουν προηγούμενο: προχώρησε στην απαλλοτρίωση της Παναγίας.
Υπάρχει μια άγνωστη λεπτομέρεια. Η Παναγία Τήνου είναι ίδρυμα που ελεγχόταν από λαϊκούς. Δεν ανήκε στην Εκκλησία. Αυτή ήταν η επιλογή των κτητόρων της που το 1825 έδωσαν τα χωράφια τους, πλήρωσαν την ανέγερση του ναού, προνόησαν για κληροδότημα με την προϋπόθεση να ελέγχονται τα οικονομικά από ντόπιους επιτρόπους. Το αναφέρουν ρητά στη διαθήκη: «Οι εφημέριοι, οι διάκονοι, οι ψάλται, οι κανδηλανάπται να εκτελούν τα χρέη τους και να μην ανακατώνονται διόλου εις τας υποθέσεις της Εκκλησίας».
Για να το κάνουμε λιανά: όσα τάματα άφηναν οι πιστοί, όσα χρήματα έμπαιναν στο παγκάρι, οι δωρεές, όλα έμπαιναν στο ταμείο του Πανελλήνιου Ιερού Ιδρύματος Ευαγγελιστρίας Τήνου. Ευαγές ίδρυμα. Δηλαδή μοιράζει τα χρήματα εκεί όπου υπάρχει ανάγκη. Μοιράζει χρήματα επί δυο αιώνες χωρίς να δημιουργεί σκάνδαλα.
Ποτέ δεν έχει αναφερθεί περίπτωση επιτρόπου ο οποίος να κάνει παράταιρα προσωπικά και οικογενειακά έξοδα. Δεν εμφάνισε ποτέ κανείς επίτροπος καταθέσεις, ακίνητα, αυτοκίνητα, δαπάνες σπουδών ή πολυτέλειες που να μην δικαιολογούνται από τα δικά του αληθινά εισοδήματα. Δεν υπήρξε ποτέ υπόνοια σκανδάλου ή λαθροχειρίας και τούτο έχει τη σημασία του.
Στο ερώτημα «πως διαχειρίζονται οι επίτροποι με τα λεφτά», η απάντηση δίδεται με σελίδες επί σελίδων επιδοτήσεων με εκπαιδευτικό, εθνικό, αναπτυξιακό και φιλανθρωπικό χαρακτήρα. Οι αφηρημένες αναφορές δεν λένε τίποτα. Να πούμε λοιπόν ότι «το εικαστικό θαύμα» της Τήνου είναι θαύμα των υποτροφιών. Στον μακρύ κατάλογο με τους μεγάλους ζωγράφους και γλύπτες που κατάγονται από την Τήνο πλείστοι σπούδασαν με εκκλησιαστικές δαπάνες, κυρίως στο Μόναχο_ ο Νικόλαος Γύζης και ο Γιαννούλης Χαλεπάς είναι ενδεικτικές περιπτώσεις.
Πέρα από τους επώνυμους καλλιτέχνες πλήθος Τηνίων μορφώθηκε χάρη στη βοήθεια της εκκλησίας. Από τα πρώτα χρόνια το Ιδρυμα έθεσε σε λειτουργία ένδεκα σχολεία βασικής εκπαίδευσης. Ακολούθησαν η Σχολή Καλλών Τεχνών και η Σχολή Επεξεργασίας Μεταξιού, που έδιναν επαγγελματική προοπτική στους νέους καθώς η μαρμαροτεχνία και οι οικιακές μανιφατούρες μεταξιού ήταν στυλοβάτες της τοπικής οικονομίας. Επιπλέον στο βάθος των δυο αιώνων εκατοντάδες τηνιακοί κατάφεραν να σπουδάσουν με την οικονομική στήριξη των επιτρόπων που διαχειρίζονται τις εισπράξεις της Παναγίας.
Στα πιο πρακτικά: το ίδρυμα ανέλαβε την ηλεκτροδότηση του νησιού, ανέλαβε να φέρει νερό, έφτιαξε λιμάνι της προκοπής από το 1902, έδωσε κτήριο και κονδύλια για το γηροκομείο, χρηματοδοτεί το νοσοκομείο, επισκευάζει δρόμους, αποκαθιστά ζημιές από φυσικές καταστροφές, χορηγεί βοηθήματα σε άτομα που δεν μπορούν να εργαστούν, στηρίζει το ίδρυμα πολιτισμού. Σε κρατικό επίπεδο έχουν δοθεί χρήματα για τον εθνικό στόλο, για τον πόλεμο του ΄40 και τα λοιπά και τα λοιπά. Όλα αυτά γίνονταν επειδή το Πανελλήνιο Ιερό Ιδρυμα Ευαγγελιστρίας Τήνου ήταν ανεξάρτητο.
Να εξηγήσουμε τους λόγους για τους οποίους οι Τήνιοι αποδοκίμασαν την Κυριακή τον μητροπολίτη Σύρου. Τον Οκτώβριο ψηφίστηκε τροπολογία από τη Βουλή με την οποία η Παναγία παύει να είναι αυτοτελές κοινωφελές ίδρυμα και μετατρέπεται σε εκκλησιαστικό ίδρυμα. Το αρμόδιο υπουργείο Θρησκευμάτων διαβεβαιώνει ότι δεν θα αλλάξει τίποτε. Τα ξέρουμε αυτά: οι προφορικές διαβεβαιώσεις και οι εγκύκλιοι δεν έχουν καμία ισχύ μπροστά στον νόμο. Σε ένα χρόνο η Εκκλησία μπορεί κάλλιστα να αποφασίσει ότι η εννιαμελής επιτροπή των ντόπιων θα πάρει πόδι και θα αντικατασταθεί από όσους απέκλεισε η διαθήκη των κτητόρων, από εφημέριους, διακόνους, ψάλτες και κανδηλανάφτες.
Επί της ουσίας οι Τήνιοι είναι με την πλάτη στον τοίχο. Ο Ανδρέας Λοβέρδος έχει αγαστές σχέσεις με την Εκκλησία και ο Δωρόθεος Σύρου έχει μέλλον. Με τις παρούσες ισορροπίες θα ήταν μεγάλη έκπληξη μια νομοθετική ρύθμιση υπέρ του λαϊκού χαρακτήρα του ιδρύματος. Εκτός κι αν η Παναγία πάψει να είναι χρυσωρυχείο, δηλαδή εκτός κι αν οι εργαζόμενοι στο ναό σταματήσουν να δέχονται τάματα και προσφορές, αν σφραγιστούν οι σχισμές στα παγκάρια, αν κοπεί εν ολίγοις η ροή του χρήματος.
