Αρχείο

Ξεκίνησε δειλά στο τέλος του 2013, αλλά μόλις τώρα δείχνει ποιος είναι ο στόχος του αλλά και το στοίχημά του.

Πρόκειται για τον εκδοτικό οίκο Εκδόσεις Αρχείο, που, όπως φαίνεται και από το όνομά του, ειδικεύεται σε αρχειακές εκδόσεις, ημερολόγια, μαρτυρίες, ανέκδοτα τεκμήρια που φωτίζουν, πολλές φορές απρόοπτα, όψεις της ιστορίας μας και του πολιτισμού μας. Μπορούμε να πούμε ότι είναι ένας «χειροποίητος» εκδοτικός οίκος, αφού αρκετά από τα κείμενά του ανήκουν στο προσωπικό αρχείο των ιδιοκτητών του.

Στους τίτλους της εφετινής χρονιάς συγκαταλέγεται το βιβλίο Τα Δεκεμβριανά, γραμμένο από τον Πάρι Διαμαντούρο (πατέρα της εκδότριας), με αρκετές ανέκδοτες μαρτυρίες για τα γεγονότα, που παραμένουν ακόμη στο ημίφως της έρευνας. Αλλος σημαντικός τίτλος είναι η Αλληλογραφία, 1939-1944 της Ελλης Λαμπρίδη με την κόρη της Νίκη. Η Ελλη Λαμπρίδη (1896-1970), μία από τις παραγνωρισμένες διανοούμενες και από τις πρωτοπόρους της φιλοσοφικής έρευνας με σημαντικό έργο, αλληλογραφεί από το Λονδίνο με την κόρη της Νίκη στην Αθήνα την κρίσιμη περίοδο από τον Οκτώβριο του 1939 ως τον Δεκέμβριο του 1944. Η αλληλογραφία διακόπηκε βίαια όταν θραύσμα βρετανικού όλμου χτύπησε θανατηφόρα τη Νίκη, στις 3 Ιανουαρίου 1945, καθώς περπατούσε στον δρόμο με τη φίλη της Εβη Στασινοπούλου, την κατοπινή αρχαιολόγο Εβη Τουλούπα. Με πολύ ενδιαφέρον μπορεί να ανακαλύψει ο σημερινός αναγνώστης τον δημοσιογράφο Κώστα Βάρναλη στο μεγάλο ρεπορτάζ Τι είδα εις την Ρωσσίαν των Σοβιέτ που είχε δημοσιευθεί το 1934 σε εφημερίδα της εποχής. Την άλλη ματιά στην Ελλάδα βρίσκουμε στη σημαντική μαρτυρία του αυστριακού μεταλλειολόγου Βάλτερ Χούμπκα Αναμνήσεις από την Ελλάδα του ’50. Ο Αυστριακός είχε δουλέψει στη Μήλο και στην Κοζάνη και οι εικόνες που διασώζει είναι συναρπαστικές.

Προσωπικά απολαμβάνω τα κείμενα της σειράς «Η αρχαιολογία της αρχαιολογίας». Πολύ σύντομα κείμενα αρχαιολόγων για την πρώτη τους επαφή με το τοπίο και ταυτόχρονα έκκεντρες ματιές σε τόπους και ανθρώπους. Απολαυστικό το κείμενο της Εβης Τουλούπα Η ζωή στην Κέρκυρα, 1961-62, πρώτο πόστο της ως επιμελήτριας αρχαιοτήτων. Οι άλλοι τίτλοι, Στην Πύλο με τον Carl Blegen του Γιώργου Παπαθανασόπουλου και Εικόνες και αναμνήσεις από μία Πέλλα που δεν υπάρχει πια της Δέσποινας Παπακωνσταντίνου-Διαμαντούρου, μητέρας της εκδότριας Ηρώς Διαμαντούρου.