Ιωάννης Αρμακόλας: «Ολοένα και περισσότερο το Κόσοβο θα αποτελεί κανονικό κράτος και διεθνώς»

Τα τελευταία χρόνια η Αλβανία πλασάρεται πολύ έντονα ως ο ηγέτης όλων των Αλβανών της περιοχής, λέει στο «Βήμα» ο Ιωάννης Αρμακόλας, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και επικεφαλής του Προγράμματος Νοτιοανατολικής Ευρώπης στο ΕΛΙΑΜΕΠ.

«Εξαρτάται από τις εσωτερικές εξελίξεις, την πολιτική κατάσταση στη Σερβία, τους διεθνείς χειρισμούς και κυρίως από τη διαδικασία διεύρυνσης της ΕΕ. Σήμερα υπάρχει σαφής ευρωπαϊκή προοπτική για όλες τις χώρες της περιοχής. Αν συνεχιστεί, τότε θα πρέπει να αναμένουμε βελτίωση των σχέσεων και, σε τελική φάση, πριν από την ένταξη στην ΕΕ οριστική επίλυση του καθεστώτος του Κοσόβου. Αυτό πιθανότατα θα σημαίνει αναγνώρισή του από τη Σερβία.

«Οι σχέσεις ιστορικά είχαν πολλές διακυμάνσεις και ενίοτε ήταν ιδιαίτερα προβληματικές. Δεν μπορούμε να τις δούμε ανεξάρτητα από τις σχέσεις Βελιγραδίου – Πρίστινας. Τα τελευταία χρόνια είναι πολύ έντονη η επιδίωξη των Τιράνων να αποτελέσουν σημείο αναφοράς για όλους τους Αλβανούς εκτός Αλβανίας και αυτό δυσχεραίνει τις σχέσεις με το Βελιγράδι. Συγχρόνως όμως αυξάνονται το ειδικό βάρος της Αλβανίας και η ευρωπαϊκή πίεση να έρθουν πιο κοντά οι δύο πλευρές».

«Ο Ράμα επισκέφθηκε το Πρέσεβο και πριν από σχεδόν τρία χρόνια, ως αρχηγός της αλβανικής αντιπολίτευσης. Ηδη από τότε σηματοδότησε μια αλλαγή πολιτικής για το Σοσιαλιστικό Κόμμα με στόχο να αποτινάξει την εικόνα ότι δεν αποτελεί πατριωτική επιλογή, εικόνα την οποία πάντα εκμεταλλευόταν ο Μπερίσα. Με τέτοιες κινήσεις ο Ράμα κατάφερε να προσελκύσει και την «πατριωτική ψήφο». Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια συνολική μετακίνηση του αλβανικού πολιτικού σκηνικού προς πιο πατριωτικές και ενίοτε εθνικιστικές επιλογές. Αυτές εκφράζονται, για παράδειγμα, από την αυξανόμενη επιρροή μικρών εθνικιστικών κομμάτων και αντικατοπτρίζονται και στον πολιτικό λόγο.

Αυτή η εξέλιξη συνδέεται με ευρύτερες τάσεις. Παρατηρούμε σύγκλιση των Αλβανών που ζουν στις χώρες της περιοχής σε οικονομικό, πολιτικό, πολιτιστικό επίπεδο: έχουν στενότερη επικοινωνία, καταναλώνουν τα ίδια προϊόντα λαϊκής κουλτούρας, παρακολουθούν τα ίδια μέσα ενημέρωσης, χρησιμοποιούν όλο και πιο παρόμοιο πολιτικό λόγο. Η Αλβανία παίζει ολοένα και μεγαλύτερο ρόλο στις υποθέσεις των Αλβανών εκτός Αλβανίας.

Θεωρώ ότι δεν ήταν ευγενικό εκ μέρους του Ράμα να θίξει το θέμα του Κοσόβου τόσο ανοιχτά και έντονα στη διάρκεια μιας επίσκεψης που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της προσπάθειας προσέγγισης υπό την πίεση της ΕΕ. Επίσης, ο πατερναλιστικός τόνος στα λόγια του δεν βοηθά στην αποφόρτιση του κλίματος. Ομως η πίεση από την ΕΕ θα συνεχιστεί και η προσπάθεια βελτίωσης του κλίματος μεταξύ των δύο πλευρών φαίνεται να είναι μονόδρομος. Ηδη κατά την επίσκεψη υπογράφηκαν συμφωνίες σε θέματα ήσσονος πολιτικής σημασίας».

«Το ιδιότυπο καθεστώς του θα συνεχιστεί, ενώ Ρωσία και Κίνα δεν θα επιτρέψουν την ένταξη στον ΟΗΕ στο ορατό μέλλον. Ομως αυτό δεν σημαίνει ότι είναι κράτος-παρίας, όπως η τουρκοκυπριακή οντότητα. Το Κόσοβο έχει αναγνωριστεί από σχεδόν 110 χώρες και είναι ήδη μέλος κάποιων διεθνών οργανισμών. Εχει δε αναγνωριστεί από 23 κράτη-μέλη της ΕΕ και έχει σαφή ευρωπαϊκή προοπτική. Ολοένα και περισσότερο το Κόσοβο θα αποτελεί κανονικό κράτος και σε διεθνές επίπεδο».

«Η θέση της Ελλάδας είναι η εξής: υποστηρίζει μια επίλυση του ζητήματος του καθεστώτος του Κοσόβου που θα είναι αμοιβαία αποδεκτή από τις δύο πλευρές. Συγχρόνως δεν έχει αποκλείσει την αναγνώριση και υποστηρίζει την ευρωπαϊκή προοπτική του Κοσόβου. Υπάρχει όμως η ανησυχία για τη δημιουργία νομικού προηγούμενου για την Κύπρο, αν και αυτό έχει ρητά αποκλειστεί από το Διεθνές Δικαστήριο (στο σκεπτικό της απόφασης για την αποτυχημένη προσφυγή της Σερβίας κατά της ανακήρυξης της ανεξαρτησίας του Κοσόβου). Ο στόχος της μακροπρόθεσμης σταθεροποίησης της περιοχής, το γεγονός ότι η ανεξαρτησία του Κοσόβου δεν μπορεί να αντιστραφεί, οι σχέσεις με την Αλβανία και τη Σερβία, η ονομασία της πΓΔΜ και άλλα δεδομένα καθορίζουν ένα αυστηρό πλαίσιο κινήσεων για την Αθήνα».

«Η Ελλάδα συνεχίζει να έχει πολύ καλές σχέσεις με τη Σερβία, αν και το Βελιγράδι γνωρίζει ότι η Αθήνα είναι αποδυναμωμένη λόγω της κρίσης και δεν αναμένει πολλά. Με την Αλβανία υπάρχει σειρά προβλημάτων. Η Αθήνα επενδύει στην ευρωπαϊκή προοπτική της Αλβανίας και στο ότι αυτή θα βοηθήσει να λυθούν και τα διμερή, όπως προσπάθησε να κάνει και με την Τουρκία. Δεν είμαι όμως βέβαιος ότι αυτό αποτελεί ρεαλιστική προοπτική. Με το Κόσοβο οι πολιτικές σχέσεις της Ελλάδας είναι καλές, παρά τη μη αναγνώριση. Από τα πέντε κράτη-μέλη της ΕΕ που δεν έχουν αναγνωρίσει το Κόσοβο, η Ελλάδα έχει τις πιο εποικοδομητικές σχέσεις με την Πρίστινα, κάτι που έχει συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση της εικόνας της χώρας μας στο Κόσοβο»