Ενα δροσερό παιχνίδι ανάμεσα στο χθες και στο σήμερα, στη λογοτεχνία και στον κινηματογράφο, στον συντηρητισμό και στην τρέλα, στο κλασικό και στο εναλλακτικό. Να πώς θα χαρακτήριζε κανείς την τελευταία, πολύ ιδιαίτερη ταινία της γαλλίδας σκηνοθέτριας Αν Φοντέν. Η «Αλλη Μποβαρί» είναι μια κινηματογραφική απόδοση της «Gemma Bovery», όπως τιτλοφορείται το μυθιστόρημα υπό μορφή κόμικ (graphic novel) της Πόζι Σίμοντς, το οποίο, όπως άλλωστε φαίνεται και από τον τίτλο, έχει τις ρίζες του στον… Φλομπέρ. Πράγματι, η ιστορία της «Αλλης Μποβαρί» αποτελεί μια διαφορετική ανάγνωση και εναλλακτική προσέγγιση της «Μαντάμ Μποβαρί» του γάλλου συγγραφέα. Ξεδιπλώνεται με φλασμπάκ και κωμικοτραγικές αναδρομές που εισάγουν τον θεατή στους τελευταίους μήνες της Τζέμα και του Τσάρλι Μπόβερι, του ζεύγους που βρίσκεται στον πυρήνα της ιστορίας. Εκεί όπου η Τζέμα θα γνωρίσει έναν φούρναρη, τον Μαρτέν Ζουμπέρ.
Γούντι Αλεν α λα γαλλικά
Η Αν Φοντέν έφθασε στην «Αλλη Μποβαρί» έχοντας πρώτα ανακαλύψει τον κόσμο της Πόζι Σίμοντς σε ένα άλλο μυθιστόρημα υπό μορφή κόμικ της συγγραφέως, την «Επεισοδιακή επιστροφή της Ταμάρα Ντρου», το οποίο επίσης έγινε ταινία (από τον Στίβεν Φρίαρς), και μάλιστα με την ηθοποιό που υποδύεται την Τζέμα, την Τζέμα Αθερτον. «Οταν αντιλήφθηκα το ύφος της Σίμοντς στην «Ταμάρα Ντρου» ένιωσα ευνοϊκά προδιατεθειμένη για το μυθιστόρημα «Τζέμα Μπόβερι»» είπε η σκηνοθέτρια. «Κατ’ αρχάς το λογοπαίγνιο και μόνο σε αυτό το γυναικείο λογοτεχνικό αρχέτυπο άφηνε πολλές υποσχέσεις…».
Η Φοντέν ενθουσιάστηκε με την ιδέα του γάλλου φούρναρη που φλερτάρει με μια νεαρή αγγλίδα αστή ταράζοντας έτσι τη ζωή του συζύγου της. Ο φούρναρης πιστεύει ότι έχει πάρει πρόωρη σύνταξη στο σεξ και στα αισθηματικά, όμως ξελογιάζεται από τη σχέση ανάμεσα σε μια ηρωίδα μυθιστορήματος, την Εμμα Μποβαρί, και μια αληθινή γυναίκα, την Τζέμα Μπόβερι. «Αυτή η φετιχιστική πτυχή μού φάνηκε ιδιαίτερα γοητευτική για σενάριο» είπε η σκηνοθέτρια που προσπάθησε να μείνει πιστή στο βιβλίο, παίρνοντας όμως σχετικές ελευθερίες: Στο βιβλίο της Σίμοντς ο Ζουμπέρ είναι ο αφηγητής που παρεμβαίνει έμμεσα στην ιστορία. Αντιθέτως, στην ταινία έχει πολύ πιο άμεσο ρόλο. «Αλλά το εντυπωσιακό στο ύφος της Πόζι Σίμοντς είναι ότι έπρεπε να υπάρχει έντονο το κωμικό στοιχείο, γιατί αυτός ο καταθλιπτικός φούρναρης έχει κάποια στοιχεία Γούντι Αλεν στο πιο γαλλικό» είπε η σκηνοθέτρια. «Οι φαντασιώσεις και η ιδιαιτερότητά του προκαλούν γέλιο γιατί είναι ένας παραμυθάς, κάτι ανάμεσα σε σκηνοθέτη και συγγραφέα, που επεμβαίνει στην πραγματικότητα». Ο έμμεσος ερωτισμός ανάμεσα στον Μαρτέν και στην Τζέμα πηγάζει και από το επάγγελμα του Μαρτέν. «Ηρεμεί όταν ζυμώνει, είναι η γιόγκα του» είπε η Φοντέν. «Και όταν μυεί την Τζέμα στο ζύμωμα, βρίσκεται πολύ κοντά της και υπάρχει ένας έντονος ερωτισμός που εκδηλώνεται με την ανάσα και τις κινήσεις του. Μου άρεσε πολύ αυτή η ιδέα της χειρωνακτικής εργασίας που συνοδεύεται από πνευματικότητα. Το ψωμί έφερε τον Μαρτέν σε επαφή με τη φύση, ύστερα από μια καριέρα στον χώρο της διανόησης». Εξίσου αστείες όμως είναι και άλλες πτυχές της ιστορίας της ταινίας, όπως ο παράγοντας της πρώην συζύγου του Τσάρλι που βλέπει την Τζέμα ως απρόθυμη μητριά των παιδιών του και αντικείμενο εμμονικής αντιπάθειας.
Ο καλλιεργημένος φούρναρης
Η Αν Φοντέν παραδέχεται ότι χωρίς τη συνεργασία του Πασκάλ Μπονιτζέρ στο σενάριο το αποτέλεσμα δεν θα ήταν το ίδιο. Το γεγονός ότι για τη Φοντέν το χιούμορ του Μπονιτζέρ έχει και μια μικρή δόση απελπισίας εξυπηρετούσε πολύ τη σκηνοθέτρια, η οποία θεωρεί ότι χιούμορ και απελπισία είναι αλληλένδετα. «Ο φούρναρης ζει έναν έρωτα που όλο και φουντώνει, αλλά η αισθησιακή κοπέλα δεν τον βλέπει ως έναν γοητευτικό άντρα. Γι’ αυτήν είναι ένας καλλιεργημένος φούρναρης». Να όμως που ο χωρίς ανταπόκριση έρωτας (που ακούγεται σαν μια πολύ δραματική κατάσταση) στην πραγματικότητα σε κάνει να γελάς. «Πίστευα ότι το ύφος και το πνεύμα του σεναρίου ήταν πολύ σημαντικά για να εκφράσω αυτή την αστεία απόκλιση» είπε η σκηνοθέτρια, η οποία εν συνεχεία πρόσθεσε στην ομάδα της συγγραφής του σεναρίου την ίδια την Πόζι Σίμοντς για τους αγγλικούς διαλόγους. Η συνεργασία «προδόθηκε» με τις παρεμβάσεις των Φοντέν – Μπονιτζέ αλλά χωρίς αντιρρήσεις από τη Σίμοντς. «Ηταν πολύ ενδιαφέρον που είχαμε την αντίδρασή της σε σχέση με καταστάσεις που επινοούσαμε και που ασφαλώς ήταν εμπνευσμένες από την αρχική ιστορία, αλλά δεν προέρχονταν απαραίτητα από το κόμικ. Για παράδειγμα, καταλάβαμε ότι η αφήγηση έπρεπε να είναι πιο άμεση και σύντομη στην ταινία σε σχέση με το κόμικ, που από τη φύση του είναι πιο λογοτεχνικό» είπε η Φοντέν.
Ο Λουκινί κλέβει την παράσταση
Το παράξενο είναι ότι ένας τόσο… γαλλικός ήρωας όπως ο φούρναρης Ζουμπέρ υπήρξε αποκύημα της φαντασίας μιας Αγγλίδας. Μάλιστα, το εικονογραφημένο μυθιστόρημα της Σίμοντς τυπώθηκε για πρώτη φορά σε συνέχειες στην εφημερίδα «The Guardian». Για τη Φοντέν πάντως ο Μαρτέν Ζουμπέρ ήταν γραμμένος στα μέτρα του Φαμπρίς Λουκινί, ο οποίος κλέβει την παράσταση. «Οταν διάβασα το κόμικ, σκέφτηκα αμέσως τον Λουκινί, όχι μόνο ως ηθοποιό αλλά και ως άνθρωπο που έχει στο αίμα του τον Φλομπέρ» είπε η Φοντέν, που γνωρίζει καλά τον ηθοποιό και τον έχει ακούσει να αναφέρεται συχνά στη «Μαντάμ Μποβαρί». «Ηταν υπέροχο που είχαμε έναν ηθοποιό σαν τον Φαμπρίς, γιατί έχει την αίσθηση της φαντασίας, αλλά και τρέφει ιδιαίτερη αγάπη για τη γλώσσα –κάτι που ταιριάζει με το θέμα της ταινίας. Μόνο ο Φαμπρίς μπορούσε να περάσει αυτή την εμμονή για τη Μαντάμ Μποβαρί σαν κάτι το απολύτως φυσιολογικό, σαν κάποιον που παρατηρεί τη ζωή των άλλων από το παράθυρο, έναν ηδονοβλεψία που προβάλλει ιστορίες».
Το παράξενο είναι ότι ένας τόσο… γαλλικός ήρωας όπως ο φούρναρης Ζουμπέρ υπήρξε αποκύημα της φαντασίας μιας Αγγλίδας. Μάλιστα, το εικονογραφημένο μυθιστόρημα της Σίμοντς τυπώθηκε για πρώτη φορά σε συνέχειες στην εφημερίδα «The Guardian». Για τη Φοντέν πάντως ο Μαρτέν Ζουμπέρ ήταν γραμμένος στα μέτρα του Φαμπρίς Λουκινί, ο οποίος κλέβει την παράσταση. «Οταν διάβασα το κόμικ, σκέφτηκα αμέσως τον Λουκινί, όχι μόνο ως ηθοποιό αλλά και ως άνθρωπο που έχει στο αίμα του τον Φλομπέρ» είπε η Φοντέν, που γνωρίζει καλά τον ηθοποιό και τον έχει ακούσει να αναφέρεται συχνά στη «Μαντάμ Μποβαρί». «Ηταν υπέροχο που είχαμε έναν ηθοποιό σαν τον Φαμπρίς, γιατί έχει την αίσθηση της φαντασίας, αλλά και τρέφει ιδιαίτερη αγάπη για τη γλώσσα –κάτι που ταιριάζει με το θέμα της ταινίας. Μόνο ο Φαμπρίς μπορούσε να περάσει αυτή την εμμονή για τη Μαντάμ Μποβαρί σαν κάτι το απολύτως φυσιολογικό, σαν κάποιον που παρατηρεί τη ζωή των άλλων από το παράθυρο, έναν ηδονοβλεψία που προβάλλει ιστορίες».
Η Τζέμα Αρτερτον υποδύεται την Τζέμα της ταινίας και δεν είναι η πρώτη επαφή της με μυθιστόρημα της Σίμοντς αφού πρωταγωνιστεί και στην «Επεισοδιακή επιστροφή της Ταμάρα Ντρου» που είχε δει η Φοντέν. Προτεραιότητα της Φοντέν που συνάντησε αρκετές βρετανίδες ηθοποιούς για τον ρόλο ήταν «να είναι σέξι όταν μιλούν γαλλικά». Καμία από όσες συνάντησε δεν της έκανε, εκτός από την Αθερτον που όταν διάβασε ένα κειμενάκι στα γαλλικά συνεπήρε τη σκηνοθέτρια. «Δεν χρειάστηκε να κάνει δοκιμές: ήρθε τρεις μήνες στη Γαλλία για να γνωρίσει την τοπική κουλτούρα, προτού δουλέψει τον ρόλο».
πότε & πού:
Η ταινία «Η άλλη Μποβαρί» θα προβάλλεται στις αίθουσες από την Πέμπτη 20 Νοεμβρίου σε διανομή ODEON
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
