Ενα 11λεπτο βίντεο, πολλά ζητήματα. Στρατηγικής, αισθητικής, αλλά και αδέξιων χειρισμών. Το επετειακό φιλμ του ΕΟΤ για τα 100 χρόνια ελληνικού τουρισμού με τίτλο «Gods, Myths, Heroes» προβλήθηκε στο πλαίσιο του λονδρέζικου World Travel Market στις 3 Νοεμβρίου και μονοπώλησε τις συζητήσεις των ελλήνων χρηστών των social media τις προηγούμενες ημέρες, βρίσκοντας παράλληλα θέση και στη θεματολογία των παραδοσιακών μέσων. Αρχικά επειδή οι πιο πολλοί το βρήκαν παλιομοδίτικο και κιτς: πολυχρησιμοποιημένα πλάνα της χώρας μας διαδέχονται το ένα το άλλο με μουσική υπόκρουση ορχηστρικά κομμάτια του Δημήτρη Παπαδημητρίου, τα οποία έχουν τα περισσότερα αποτελέσει ηχητικό σάουντρακ στις τηλεοπτικές σειρές της Μιρέλλας Παπαοικονόμου.

Μύθοι και θόρυβος

Προέκυψαν όμως γρήγορα και άλλα προβλήματα. Δημοσιογράφος της εφημερίδας «Guardian» εντόπισε πλάνο όπου εμφανίζεται η πλάτη αθλητή να ανάβει την ολυμπιακή φλόγα στη ναζιστική διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 1936. Το επίμαχο στιγμιότυπο αφαιρέθηκε από το βίντεο μετά τον ντόρο που προκλήθηκε. Δεν ήταν η τελευταία περιπέτεια. Ενας φωτογράφος, ο νορβηγικής καταγωγής Στίαν Ρέκνταλ, ισχυρίστηκε ότι δεν είχε ζητηθεί άδεια και τα απαραίτητα δικαιώματα από τον ίδιο για τη χρησιμοποίηση του πνευματικού έργου του. Ο Ρέκνταλ ζει στην Ελλάδα εδώ και χρόνια και είχε δημιουργήσει ένα βίντεο με τίτλο «Greece», από το οποίο χρησιμοποιήθηκαν στο «Gods, Myths, Heroes» τέσσερις σκηνές. Παρεμπιπτόντως, το ίδιο βίντεο είχε γοητεύσει και την εταιρεία LG, η οποία έχει αγοράσει ορισμένες σκηνές της Ελλάδας και τις προβάλλει στις οθόνες των τηλεοράσεών της σε καταστήματα ανά τον κόσμο. Ο Ρέκνταλ είπε στο «Βήμα» ότι εντόπισε ο ίδιος τις κλεμμένες σκηνές και επιβεβαίωσε ότι έπειτα από δημοσίευμα στην αγγλόφωνη έκδοση της «Ελευθεροτυπίας» αποζημιώθηκε για τη χρήση των εικόνων του από τον ΕΟΤ: «Μου είπαν ότι η ευθύνη για τη σωστή χρήση των εικόνων άπτεται των υποχρεώσεων του σκηνοθέτη».

Αντώνης Κιούκας: «Είναι ένα 100% καλλιτεχνικό δημιούργημα, ένα δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ που δημιουργήθηκε για μια συγκεκριμένη χρήση πάνω στην ιδέα ότι η ελληνική μυθολογία και οι ήρωες της αρχαιότητας είναι παρόντες»

Ο σκηνοθέτης Αντώνης Κιούκας της Q-Productions διαψεύδει τη δήλωση του Ρέντκαλ: «Σίγουρα δεν αποζημιώθηκε έπειτα από τη δημοσίευση. O συγκεκριμένος καλλιτέχνης ζει στα Πετράλωνα και έχει επαγγελματική σχέση με τον ΕΟΤ. Θα έπρεπε να είμαι κρετίνος για να χρησιμοποιήσω τη δουλειά του νομίζοντας ότι αυτό θα περνούσε απαρατήρητο». Ο κ. Κιούκας διαθέτει ένα πλούσιο βιογραφικό και διασυνδέσεις με δημόσιους φορείς και κυβερνητικούς παράγοντες. Υπήρξε αναπληρωτής διευθυντής του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης από το 1991 έως το 2004 και εκτελεί χρέη καλλιτεχνικού διευθυντή του Φεστιβάλ Μαθητικών Ταινιών «Πάμε σινεμά;», το οποίο είναι ενεργό από το 2001 και μετρά επτά διοργανώσεις. Από το 2005 έχει διατελέσει παραγωγός και διευθυντής στις δέκα διοργανώσεις του Athens Fashion Week (υπό την αιγίδα του υπουργείου Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας και του Δήμου Αθηναίων). Η φιλμογραφία του περιλαμβάνει ντοκιμαντέρ.

Ο χαρακτήρας του φιλμ

Ο κ. Κιούκας διευκρίνισε επίσης το εξής: ότι το βίντεό του δεν αποτελεί μέρος της διαφημιστικής καμπάνιας του υπουργείου Πολιτισμού «αλλά ένα 100% καλλιτεχνικό δημιούργημα, ένα δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ που δημιουργήθηκε για μια συγκεκριμένη χρήση και το οποίο βασίστηκε στο κόνσεπτ (σ.σ.: έμπνευσης του καθηγητή Ιστορίας – Αρχαιολογίας και διευθυντή του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης Νικολάου Σταμπολίδη) ότι η ελληνική μυθολογία και οι ήρωες της Αρχαιότητας είναι παρόντες και σήμερα παντού ως σύμβολα, παράδοση και αντίληψη ζωής. Μπορώ να δεχθώ οποιαδήποτε κριτική για τις καλλιτεχνικές μου ικανότητες αλλά όχι να διασπείρονται ψεύδη».

Πάνος Λειβαδάς: «Η υποδοχή ήταν πολύ θετική, με παρατεταμένο χειροκρότημα και πολύ ωραία αίσθηση»

Επικοινωνήσαμε με το γραφείο της υπουργού Τουρισμού Ολγας Κεφαλογιάννη, από όπου μας παρέπεμψαν στον ΕΟΤ. Σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαμε κατόπιν με τον γενικό γραμματέα του Οργανισμού Πάνο Λειβαδά εκείνος μας δήλωσε τα εξής: «Κατ’ αρχάς τηρήθηκαν όλες οι απαραίτητες διαδικασίες που προβλέπει ένας πρόχειρος διαγωνισμός». Στο ερώτημα αν εκείνος είναι ικανοποιημένος από το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα απάντησε το εξής: «Στο επίπεδο το καλλιτεχνικό δεν μπορεί ένας φορέας να εκφράζει γνώμη. Θεωρώ υγιές να υπάρχουν διαφορετικές γνώμες. Ο,τι είναι αποτέλεσμα δημιουργικής εργασίας υπόκειται άλλωστε σε προσωπικές κρίσεις. Δεν μπορούν να είναι όλοι ικανοποιημένοι».

Ρωτήσαμε τον κ. Λειβαδά ποιες ήταν οι αντιδράσεις αμέσως μετά την προβολή του βίντεο. «Η υποδοχή ήταν πολύ θετική, με παρατεταμένο χειροκρότημα και πολύ ωραία αίσθηση. Οι Ελληνες μάλιστα που ήταν παρόντες δήλωναν συγκινημένοι». Σε δελτίο Τύπου που εξέδωσε την περασμένη εβδομάδα ο ΕΟΤ σχετικά με την εκδήλωση στο Λονδίνο γίνεται αναφορά στις δηλώσεις του διεθνούς κύρους δημοσιογράφου του «Independent» Σάιμον Κάλντερ, οι οποίες όμως δεν αναφέρονταν συγκεκριμένα στο βίντεο –όπως θέλησαν να αφήσουν να εννοηθεί με την ανακοίνωση –αλλά στον ελληνικό τουρισμό εν γένει. «Ηταν μια παρουσίαση με άξονα το βίντεο. Ο κ. Κάλντερ εντυπωσιάστηκε από το πόσο σταθερά ελκυστική είναι η Ελλάδα ως τουριστικός προορισμός όλα αυτά τα χρόνια» δήλωσε ο κ. Λειβαδάς.
Το ζήτημα του μπάτζετ

Ο κ. Λειβαδάς μας διαβεβαίωσε ότι το κόστος του βίντεο δεν ξεπέρασε τις 60.000 ευρώ. Στην απόφαση για την έγκριση πίστωσης χρημάτων για σχεδιασμό και παραγωγή επετειακού υλικού που έχει αναρτηθεί στη diavgeia στις 2/9 αναφέρεται κόστος 73.800 ευρώ με ΦΠΑ για την παραγωγή ταινίας διάρκειας 30 λεπτών (καθώς και δύο πιο σύντομων εκδοχών για διαδικτυακή και άλλη χρήση). Κάποιους μήνες νωρίτερα, στις 27/2, υπάρχει και άλλη ανάρτηση με θέμα: Δημιουργία και παραγωγή ενός video με επετειακό χαρακτήρα και με θέμα «1914-2014, 100 χρόνια του ελληνικού τουρισμού», κόστους 14.760 ευρώ, από την εταιρεία παραγωγής Καλαφάτα Θ. και Σία ΕΕ και διακριτικό τίτλο Q-Productions (σκηνοθέτης – παραγωγός κ. Α. Κιούκας). Εκεί επισημαίνεται η «η ανάγκη δημιουργίας και παραγωγής ενός εξειδικευμένου video με επετειακό χαρακτήρα και θέμα «1914-2014, 100 χρόνια ελληνικού Τουρισμού» από αρχειακό υλικό της ΕΡΤ και άλλες πηγές. Σκοπός του έργου είναι η απεικόνιση της ιστορικής – αναπτυξιακής πορείας του ελληνικού τουρισμού και η προβολή στη διεθνή κοινότητα, αρχής γενομένης με την προβολή του στο πλαίσιο του Ατύπου Συμβουλίου Υπουργών της ΕΕ στις 10 Μαρτίου 2014, το οποίο θα πραγματοποιηθεί από Ζάππειο». Ρωτήσαμε ποια σχέση μπορεί να έχουν τα δύο βίντεο αλλά σαφή απάντηση δεν πήραμε.
Η γνώμη του ειδικού της επικοινωνίας

Πίτερ Οικονομίδης: «Αυτό που βλέπει κάποιος είναι εικόνες με λάθος μήνυμα και ακατάλληλη αισθητική. Θα σχολίαζα γενικά ότι το βίντεο δεν προσφέρει τίποτε καινούργιο στην εικόνα της Ελλάδας στο εξωτερικό»

Ο Πίτερ Οικονομίδης, ο γνωστός brand strategist, σχολίασε σχετικά με το «Gods, Myths, Heroes»: «Αυτό που βλέπει κάποιος είναι εικόνες με λάθος μήνυμα και ακατάλληλη αισθητική. Αλλωστε δεν διαχωρίζονται αυτά τα δύο. Θα σχολίαζα γενικά ότι το βίντεο δεν προσφέρει τίποτε καινούργιο στην εικόνα της Ελλάδας στο εξωτερικό. Νομίζω ότι ζούμε σε μια εποχή που η χώρα έχει την ανάγκη να κάνει μια καινούργια πρόταση. Εχουμε πολλά να δώσουμε και δεν υπάρχει ανάγκη να επανερχόμαστε σε πράγματα που ο κόσμος ήδη γνωρίζει. Εχω πει επανειλημμένως ότι δεν είναι τόσο σημαντικό να διαφημίζουμε την Ελλάδα αλλά τους Ελληνες. Γίνονται τόσο πολλά πράγματα στη χώρα, υπάρχουν άτομα που ξεχωρίζουν, που πάνε μπροστά, που είναι φρέσκοι. Αυτοί προσφέρουν το κάτι καινούργιο. Ενα παράδειγμα επιτυχημένης επικοινωνίας είναι το βίντεο που ετοίμασαν οι «New York Times» για την Αθήνα. Εχει εικόνες από το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Δείχνει την Αθήνα που ξέρω αλλά μου παρουσιάζει και πτυχές της που δεν γνωρίζω. Tραβάει, με λίγα λόγια, την προσοχή. Η Ελλάδα πρέπει να δουλεύει με τους καλύτερους στον τομέα τους. Προσέξτε: όχι τους πιο κατάλληλους αλλά τους καλύτερους. Και βεβαίως χρειάζεται να βρεθεί ο τρόπος για να γίνει εφικτή αυτή η διαδικασία». Ο κ. Οικονομίδης επέστησε την προσοχή και σε κάτι ακόμη: «Δεν μπορεί η στρατηγική της επικοινωνίας να χαράσσεται από έναν ειδικό σε θέματα αρχαιολογίας. Διαφωνείτε;».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ