Μπορεί το «Ισλαμικό Κράτους» να επιβιώσει χωρίς τον αλ Μπαγκντάντι;

Μία αυτοκινητοπομπή του Ισλαμικού Κράτους χτυπήθηκε στη διάρκεια των αμερικανικών αεροπορικών βομβαρδισμών έξω από τη Μοσούλη, τραυματίζοντας ηγέτες της ισλαμιστικής οργάνωσης, πιθανώς και του αυτοαποκαλούμενου «χαλίφη» Αμπού Μπακρ αλ Μπαγκντάντι. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, ο ηγέτης του «Ισλαμικού Κράτους» Μπαγκντάντι είναι «σοβαρά τραυματισμένος». «Το βασικό ερώτημα» γράφει στον ιστότοπο του καναλιού Al Arabiya, ο Τίοντορ Καρασίκ, σύμβουλος της Risk Insurance Management στο Ντουμπάι και ειδικός σε θέματα Μέσης Ανατολής, «είναι το πώς οι μαχητές του ISIS θα ερμηνεύσουν την απώλεια της ηγεσίας του, ειδικά ο αλ Μπαγκντάντι είναι σοβαρά τραυματισμένος και τελικά πεθάνει».

Όπως τονίζει ο Καρασίκ στο άρθρο του, έχουν υπάρξει και στο παρελθόν περιπτώσεις που οι Ηνωμένες Πολιτείες «αποκεφάλισαν» τις ηγεσίες τζιχαντιστικών οργανώσεων. Παράδειγμα, η εκτέλεση του ηγέτη της αλ Κάιντα, Οσάμα μπιν Λάντεν, όπως και του ιεροκήρυκα Ανουάρ αλ Αουλάκι στην Υεμένη το 2011. Τα αποτελέσματα ωστόσο, αυτών των επιχειρήσεων παραμένουν αμφίβολα και προσωρινά. «Οι επιθέσεις και οι μάχες μεταξύ των τρομοκρατικών οργανώσεων και των εχθρών τους συνεχίζουν. Όπως επισημαίνεται από πολλούς αναλυτές, η αλ Κάιντα και τα παρακλάδια της είναι ακόμη ενεργά παρά τον χαμό των σημαντικότερων ηγετών τους. Το ίδιο μπορούμε να πούμε για τον ISIS και τους υποστηρικτές του» γράφει.

Η απώλεια και ο πιθανός χαμός του Μπαγκντάντι, μπορεί να έχει μεγαλύτερη σημασία για τους οπαδούς του. Ο Μπαγκντάντι, ως «χαλίφης Ιμπραήμ», προκειμένου να διατηρήσει το θρησκευτικό υπόβαθρό του, πρέπει να είναι ακέραιος. Αν χάσει ένα άκρο του από τον τραυματισμό του, η αξιοπιστία του θα χαθεί. Αν πεθάνει, ο θάνατος θα επισκιάσει τη νομιμότητα του χαλιφάτου. Η πορεία του ISIS θα αναθεωρηθεί και νέοι ηγέτες θα προκύψουν. Αλλά, κρίνοντας από ιστορικά γεγονότα, «η διαδοχή των ιστορικών χαλιφάτων υπήρξε συχνά μία χαοτική και επικίνδυνη διαδικασία» γράφει ο Καρασίκ. Η δομή του ISIS, καθιστά την οργάνωση ευάλωτη σε χτυπήματα που μπορεί να προκαλέσουν απώλειες.

Παρότι υπάρχει επίσημη κυβερνητική οργάνωση του «χαλιφάτου», οι τζιχαντιστές μαχητές μπορούν εύκολα να μετατρέψουν έναν τραυματισμό ή την απώλεια των αρχηγών τους σε τακτικό πλεονέκτημα: οι επιθέσεις τους θα ενταθούν και περισσότεροι αθώοι θα χάσουν τη ζωή τους. Επιπλέον οι οικονομικοί πόροι του ISIS, που ακόμη είναι άφθονοι, θα του επιτρέψουν να εξασφαλίσουν νέους υποστηρικτές. Και οι βετεράνοι του ISIS, σκληραγωγημένοι από άλλες συγκρούσεις των τελευταίων δύο δεκαετιών, γνωρίζουν πως να κινητοποιούν τους μαχητές τους για αυτό τον σκοπό. Και σε άλλες περιπτώσεις οι ηγέτες τους χάθηκαν αλλά αυτό δεν τους εμπόδισε από το να ανασυνταχθούν και να εξαπολύσουν νέες επιθέσεις. Ο Μπαγκντάντι για πολλούς είναι πολύ σημαντικός και η εκδίκηση θα είναι το πρώτο πράγμα που θα επιδιώξουν.

Εξτρεμιστικές οργανώσεις που διακήρυξαν την υποστήριξή τους προς τον ISIS και τον αλ Μπαγκντάντι, αναφέρει ο Καρασίκ, είναι πιθανό να εξοργιστούν επίσης. Πριν από μερικούς μήνες, με μία αναπάντεχη κίνηση, δύο παρακλάδια της αλ Κάιντα, η αλ Κάιντα στο Μαγκρέμπ και η αλ Κάιντα στην Αραβική Χερσόνησο (AQAP), εξέδωσαν μία κοινή ανακοίνωση με την οποία προέτρεπαν τους τζιχαντιστές σε Ιράκ και Συρία να ενωθούν ενάντια στον κοινό εχθρό τους, τις ΗΠΑ. Η υποστήριξη προς τον ISIS στους εξτρεμιστικούς κύκλους είναι σημαντική – ακόμη και από τις Μαλδίβες, τη Σιγκαπούρη, την Ινδονησία, τη Μαλαισία και τις Φιλιππίνες – ενώ πολλοί νέοι Μουσουλμάνοι ταξιδεύουν στο Ιράκ και στη Συρία για να ενταχθούν στην οργάνωση. Ο τραυματισμός και πιθανώς ο θάνατος του αλ Μπαγκντάντι και άλλων ηγετών του ISIS, μπορεί να αναζωπυρώσει και να διογκώσει την υποστήριξη προς την οργάνωση, ίσως ακόμη περισσότερο σε σχέση με τον θάνατο του μπιν Λάντεν ή του αλ Αουλάκι.

Υπάρχει ωστόσο μία αμυδρή ελπίδα ότι το πρόσφατο χτύπημα των αμερικανικών αεροπορικών δυνάμεων θα αποδυναμώσει τον ISIS, διασπείροντας τη διοίκηση και τον έλεγχο της οργάνωσης και δίνοντας το πάνω χέρι στις φυλετικές δυνάμεις της περιοχής και κατά ειρωνικό τρόπο, στην αλ Κάιντα, που ποτέ δεν υποστήριξε τη δράση του αλ Μπαγκνάντι. Οι σουνιτικές φυλετικές οργανώσεις στο Ιράκ, όπως και το μέτωπο Νούσρα μπορεί να επωφεληθούν από την κατάσταση στον ISIS, εξαπολύοντας επιθέσεις εναντίον του. «Αν υπάρχει μία κατάλληλη περίοδος για δράση κατά του ISIS, είναι τώρα. Η αεροπορική επίθεση έχει περιφερειακές επιπλοκές για το Ιράκ, τη Τουρκία, την Ιορδανία και το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου, όπως και τη Λιβύη και την Αίγυπτο. Το κάλεσμα για μία αραβική στρατιωτική συνεργασία σήμερα είναι επιτακτικό και πρέπει να γίνει πραγματικότητα άμεσα. Τα σχέδια για μία τέτοια συνεργασία με στόχο τους εξτρεμιστές υπάρχουν εδώ και τρία χρόνια. Τώρα είναι η ώρα τα αραβικά κράτη να την υλοποιήσουν – γρήγορα» καταλήγει ο Καρασίκ.