Οι κρατικές ενισχύσεις της Αθήνας στο μικροσκόπιο της Κομισιόν

Σε βάθος εικοσαετίας διερευνούν πια οι Βρυξέλλες πιθανές κρατικές ενισχύσεις στο σύνολο, σχεδόν, των προς αποκρατικοποίηση δημοσίων επιχειρήσεων, γεγονός που έχει θορυβήσει την κυβέρνηση, καθώς πρόκειται για κίνηση που θέτει εμπόδια στο πρόγραμμα των ιδιωτικοποιήσεων. Παράλληλα, οι κοινοτικές αρχές έχουν ακόμη ανοιχτό τον φάκελο της εγγυοδοσίας που έχει παράσχει το Ελληνικό Δημόσιο σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, ενώ συνεχίζουν την έρευνα στον αναπτυξιακό νόμο.

Κερασάκι σε αυτόν τον «εναγκαλισμό» είναι και η αναμενόμενη σε βάθος έρευνα της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της ΕΕ στην πώληση του ΔΕΣΦΑ στην αζερική Socar από το ΤΑΙΠΕΔ και τα ΕΛΠΕ. Κυβερνητικές πηγές αναγνωρίζουν, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας, ότι η Κομισιόν κρατάει σφιχτά την Ελλάδα, διασφαλίζοντας για λογαριασμό των δανειστών ότι δεν πρόκειται να αφήσει να συμβεί κανενός είδους «παρεκτροπή» από οτιδήποτε συμφωνηθεί σε σχέση με την πορεία της χώρας.

Σε παραγωγικά υπουργεία, που συμμετέχουν στο πρόγραμμα των ιδιωτικοποιήσεων, επικρατεί εκνευρισμός, αφού από τη μία οι Βρυξέλλες απαιτούν επιτάχυνση των διαδικασιών και από την άλλη «παγώνουν» τις όποιες συμφωνίες είτε για να ελέγξουν πιθανές κρατικές ενισχύσεις είτε να εξετάσουν πιθανή στρέβλωση του ανταγωνισμού.

Πρόσφατα, η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού εξέδωσε απόφαση για τα ΕΛΤΑ, στα οποία έχει μπει πωλητήριο από το ΤΑΙΠΕΔ από το 2012, χωρίς όμως κάποια εξέλιξη, αφού στα μετόπισθεν το θέμα έχει κολλήσει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Η απόφαση της Κομισιόν, που δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ, επιτρέπει προς στιγμήν στην Ελλάδα να συνεχίσει να χρηματοδοτεί από τον προϋπολογισμό την παροχή της λεγόμενης καθολικής υπηρεσίας του ταχυδρομείου ως το 2015. Ομως η ίδια απόφαση προβλέπει ότι οι Βρυξέλλες ξεκινούν εκ νέου έρευνα για την πηγή της ανταποδοτικής χρηματοδότησης στην οποία θα συμβάλουν εναλλακτικοί πάροχοι ταχυδρομικών υπηρεσιών για την περίοδο 2015-2019, προκειμένου τα ΕΛΤΑ να διατηρήσουν την καθολική υπηρεσία.

Είχε προηγηθεί άλλη απόφαση της Επιτροπής για τη ΛΑΡΚΟ, η οποία βρίσκεται στο πρόγραμμα των ιδιωτικοποιήσεων, όταν ζήτησε προ μηνών ανάκτηση από την εταιρεία ύψους 136 εκατ. ευρώ, λόγω παράβασης των κανόνων ανταγωνισμού περί κρατικών ενισχύσεων, παρ’ όλο που η μεταλλευτική εταιρεία είναι η μόνη στην ΕΕ που παράγει νικέλιο και ουδείς άλλος την ανταγωνίζεται. Η έρευνα της Κομισιόν είχε ξεκινήσει το 2013.

Νωρίτερα, είχε ξεκινήσει άλλη έρευνα για κρατικές ενισχύσεις στα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα (ΕΑΣ), που πωλούνται από το ΤΑΙΠΕΔ από το 2012. Σύμφωνα με τα στοιχεία που κοινοποίησε η Ελλάδα στις Βρυξέλλες, τα ΕΑΣ έχουν λάβει κρατική εγγυοδοσία για δάνεια ύψους 942 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων το Δημόσιο κάλυψε με δικές του δαπάνες δάνεια άνω των 240 εκατ. ευρώ. Η Κομισιόν θεωρεί ότι και η εγγυοδοσία των 942 εκατ. ευρώ αποτελεί «παροχή οικονομικού πλεονεκτήματος» στα ΕΑΣ και ζητεί αντίμετρα. Παράλληλα, ανοιχτές έρευνες υπάρχουν για τον ΟΣΕ, την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, τη ΔΕΗ και άλλες επιχειρήσεις, οι οποίες de facto προκαλούν φόβο στο Δημόσιο και σε υποψήφιους επενδυτές.

Στο μεταξύ, ανησυχία επικρατεί στην κυβέρνηση και για την τύχη του φακέλου της εγγυοδοσίας που έχει παράσχει το Δημόσιο για δάνεια ιδιωτών και κρατικών φορέων. Πρόκειται για μία ιδιαίτερα «πονεμένη» ιστορία, η οποία είχε αναδειχθεί από πόρισμα του γενικού επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης κ. Λέανδρου Ρακιντζή, που έδειξε ότι υπήρξαν προβληματικές εγγυήσεις για δάνεια ως και 3,7 δισ. ευρώ από το 2006 ως το 2011.

Η Κομισιόν παρενέβη και έστειλε επιστολή στο υπουργείο Οικονομικών, ζητώντας την κατάργηση του υφιστάμενου νόμου. Επί υπουργίας του κ. Γιάννη Στουρνάρα συστάθηκαν δύο ομάδες: μία νομοπαρασκευαστική επιτροπή για την αλλαγή του πλαισίου περί κρατικών ενισχύσεων και μία ομάδα εργασίας για τη δημιουργία νέου νόμου για τις εγγυήσεις του Δημοσίου. Αν και τα θέματα δεν φαίνεται να έχουν προχωρήσει, είναι βέβαιον ότι αργά ή γρήγορα θα βρεθούν εκ νέου στο προσκήνιο.

Μάλιστα, προ μηνών, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους γνωμοδότησε ότι μετά την έκδοση απόφασης της Κομισιόν, με την οποία κρίνεται ότι το καθεστώς ενισχύσεων υπό μορφή ρύθμισης οφειλών ή δανείου με την εγγύηση του Δημοσίου και επιδότηση επιτοκίου αποτελεί παράνομη κρατική ενίσχυση, είναι άκυρη εξ αρχής η παρασχεσθείσα εγγύηση του κράτους.

Μάλιστα, η αρμόδια υπηρεσία δεν θα πρέπει να ικανοποιεί τα αιτήματα των πιστωτικών ιδρυμάτων για κατάπτωση της εγγυοδοσίας. Σε περίπτωση που η συγκεκριμένη γνωμοδότηση γίνεται αποδεκτή από το υπουργείο Οικονομικών, τότε θα υπάρξει ένα ντόμινο με μη προβλέψιμες εξελίξεις, τονίζουν πηγές κοντά στην υπόθεση.

Παράλληλα, σε εξέλιξη βρίσκεται άλλη έρευνα της Κομισιόν, καθώς οι κοινοτικοί ελεγκτές φέρονται να έχουν εντοπίσει ότι ο μηχανισμός χορήγησης των επιδοτήσεων λειτουργεί κατά παράβαση του ενωσιακού δικαίου. Μάλιστα, σε περίπτωση που βρεθούν κατά συρροήν παρανομίες και αποδειχθεί ασυμμετρία μόνιμου χαρακτήρα, η χώρα μας θα βρεθεί προ της απειλής να επιστρέψει τεράστια ποσά.