Στείλτε μόνο γυναίκες στον Αρη!

Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 η κούρσα του Διαστήματος ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Σοβιετική Ενωση κορυφώθηκε με τις δύο υπερδυνάμεις να προσπαθούν να κερδίσουν το στοίχημα της πρώτης επανδρωμένης πτήσης έξω από τα σύνορα της Γης. Τελικά νικήτρια ήταν η Σοβιετική Ενωση που τον Απρίλιο του 1961 έστειλε τον πρώτο άνθρωπο στο Διάστημα –τον Γιούρι Γκαγκάριν. Ομως τον Φεβρουάριο του 1960 το αμερικανικό περιοδικό «Look» είχε κάνει μια επαναστατική για την εποχή πρόταση αναφέροντας σε πρωτοσέλιδό του «Μήπως ο πρώτος άνθρωπος στο Διάστημα πρέπει να είναι γυναίκα;». Οι Ρώσοι ανταποκρίθηκαν γρήγορα σε αυτή την πρόκληση και έστειλαν τη Βαλεντίνα Τερέσκοβα στο Διάστημα το 1963. Από την άλλη πλευρά, η NASA εμπιστεύθηκε μια διαστημική στολή σε γυναίκα, στη Σάλι Ράιντ, μόλις το 1983.

Η δημοσιογράφος επιστημονικών θεμάτων Κέιτ Γκριν αποφάσισε να… ζήσει αυτά που γράφει και έτσι εντάχθηκε σε ένα ερευνητικό πρόγραμμα της NASA, το HI-SEAS. Επρόκειτο για ένα πρόγραμμα προσομοίωσης της ζωής στον Αρη. Η Γκριν μαζί με άλλες δύο γυναίκες και τρεις άνδρες έζησαν για διάστημα τεσσάρων μηνών σε μια μικρή βάση που είχε τοποθετηθεί στην πλαγιά ενός ηφαιστείου στη Χαβάη, σε ένα περιβάλλον που έμοιαζε με αυτό που θα συναντήσουν οι αστροναύτες που θα ταξιδέψουν στον Κόκκινο Πλανήτη. Τα μέλη του HI-SEAS ζούσαν κυρίως μέσα στη βάση με περιορισμένες προμήθειες και έβγαιναν έξω φορώντας υποχρεωτικά τις διαστημικές τους στολές για να εκτελέσουν κάποια εργασία. Μετά από αυτή την εμπειρία και αναλύοντας διάφορες σχετικές μελέτες η Γκριν υποστηρίζει ότι θα πρέπει τα στελέχη των διαστημικών υπηρεσιών να σκεφτούν το ενδεχόμενο το πλήρωμα της (πολυαναμενόμενης) πρώτης επανδρωμένης αποστολής στον Αρη να αποτελείται αποκλειστικά από γυναίκες.

Σύμφωνα με την Γκριν οι τρεις γυναίκες του προγράμματος είχαν μεταβολισμό «καταλληλότερο» για το Διάστημα από τους άνδρες αφού όπως διαπιστώθηκε, αν και ακολουθούσαν το ίδιο πρόγραμμα σωματικής άσκησης έκαιγαν πολύ λιγότερες θερμίδες από αυτούς και άρα χρειάζονταν λιγότερη τροφή. Επιπλέον, οι γυναίκες προσαρμόστηκαν καλύτερα από τους άνδρες και σε διάφορα προβλήματα που προκύπτουν από τη μακρόχρονη παραμονή σε ένα μικρό απομονωμένο περιβάλλον, όπως για παράδειγμα, τα προβλήματα ύπνου. Αν λοιπόν ένα πλήρωμα διαστημικής αποστολής αποτελείται μόνο από γυναίκες θα χρειάζονται λιγότερες ποσότητες προμηθειών διατροφής, κάτι που σημαίνει λιγότερο βάρος για το σκάφος που με τη σειρά του σημαίνει μικρότερη κατανάλωση ενέργειας, άρα και λιγότερα καύσιμα. Με δεδομένο επίσης το συνολικά μικρότερο βάρος ενός γυναικείου πληρώματος από εκείνο στο οποίο θα υπάρχουν και άνδρες (ή μόνο άνδρες) γίνεται επιπλέον εξοικονόμηση βάρους για το σκάφος και άρα επιπλέον εξοικονόμηση καυσίμων. Ετσι θα μπορεί να κατασκευαστεί ένα μικρότερο σκάφος και θα χρειαστεί ένας μικρότερος πύραυλος εκτόξευσης, κάτι που επιτυγχάνει σημαντικό περιορισμό του κόστους της αποστολής.

Μελέτες που έγιναν στις δεκαετίες του 1950 και του 1960 έχουν δείξει ότι το σώμα και τα ζωτικά όργανα (π.χ. καρδιά) των γυναικών έχουν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα από εκείνη των ανδρών στις δονήσεις αλλά και στην έκθεση στην κοσμική ακτινοβολία. Ψυχολογικές μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι οι γυναίκες προσαρμόζονται καλύτερα σε συνθήκες απομόνωσης από τους άνδρες. Βέβαια θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι παραπάνω ιατρικές και ψυχολογικές μελέτες ήταν μικρού εύρους. Θα πρέπει λοιπόν να γίνουν νέες, πιο καλά σχεδιασμένες σχετικές έρευνες προκειμένου να διαπιστωθεί αν και κατά πόσο οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερη διαστημική ανθεκτικότητα. Ορισμένοι ειδικοί αλλά και στελέχη της διαστημικής βιομηχανίας, όπως ο Αντριου Ρέιντερ της ιδιωτικής αεροδιαστημικής εταιρείας SpaceX, βρίσκουν ελκυστική την ιδέα μιας αποστολής αποκλειστικά με γυναικείο πλήρωμα «Οτιδήποτε μπορεί να μειώσει το βάρος και να οδηγήσει σε κατασκευή μικρότερων σε όγκο σκαφών θα είναι σπουδαίο. Η αποστολή γυναικείου πληρώματος είναι νομίζω μια λογική πρόταση» υποστηρίζει ο Ρέιντερ. Βέβαια, όπως ομολογεί η Γκριν, υπάρχουν πολλά εμπόδια που σχετίζονται με πολιτικά, κοινωνικά και στερεοτυπικά κριτήρια τα οποία σε αυτή τουλάχιστον τη φάση δεν θα έκαναν τα στελέχη μιας διαστημικής υπηρεσίας όπως η NASA να αποφασίσει μια επανδρωμένη διαστημική αποστολή με αποκλειστικά γυναικείο πλήρωμα.