Τον Μάιο του 1948 ο Νίκος Καζαντζάκης παραιτείται από σύμβουλος σε θέματα λογοτεχνίας στην UNESCO και αφήνει το Παρίσι. Εκτοτε, το ζεύγος Νίκου και Ελένης Καζαντζάκη εγκαθίσταται στη Νότια Γαλλία, στην Αντίμπ, την παλιά αρχαιοελληνική αποικία της Αμφίπολης. Χάρη σε μια μικρή κληρονομιά της Ελένης από την Αίγυπτο, το 1954 μπορούν να αποκτήσουν το δικό τους σπίτι. Είναι ένα μικρό σπίτι δύο δωματίων στην οδό Bas Castelet 8, για το οποίο ο Καζαντζάκης στις 8.1.1954 γράφει στον σουηδό μεταφραστή του Μπέργκε Κνες: «Πολύ αγαπητέ φίλε, Η γυναίκα μου Σας χαιρετάει πολύ κι είναι ολημέρα απασχολημένη με το καινούριο σπιτάκι· οι μαστόροι δουλεύουν, το γραφείο μου ετοιμάζεται, ελπίζουμε τον Απρίλη να μπούμε μέσα· κρίμα να μην είστε μαζί μας να εορτάσουμε! Κάποτε, θωρώντας το νέο σπιτάκι να χτίζεται συλλογιέμαι τα λόγια ενούς μουσουλμάνου ασκητή του 10ου αιώνα: «Γιατί δε χτίζεις και συ σπίτι;» τον ρώτησαν. «Γιατί», αποκρίθηκε, «ένας μάντης μου είπε πως δε θα ζήσω παρά εφτακόσια χρόνια· αξίζει λοιπόν τον κόπο για ένα τόσο μικρό διάστημα, να χτίσω σπίτι;». Κι εμένα μου είπε ένας μάντης πως θα ζήσω 83 χρόνια κι όμως έχω την αφέλεια και την αναίδεια να χτίζω σπίτι!».
Εκκληση για σωθεί το σπίτι του Καζαντζάκη στην Αντίμπ
Ο Καζαντζάκης δεν έζησε 83 χρόνια. Πέθανε σε ηλικία 74 ετών το 1957. Το σπίτι το έχτισαν με την Ελένη και μετακόμισαν εκεί τον Ιούνιο του 1954. Ήταν η τελευταία κατοικία του Νίκου και της Ελένης Καζαντζάκη, το σπίτι στο οποίο έζησαν «τα πιο γλυκά χρόνια της ζωής τους» λέει η Νίκη Σταύρου, βαφτισιμιά της Ελένης Καζαντζάκη και νυν διευθύντρια των εκδόσεων Καζαντζάκη.
Σε άλλη του επιστολή στον Κνες, την οποία παραδίδει όπως και την προηγούμενη η Ελένη στον τόμο «Νίκος Καζαντζάκης, ο Ασυμβίβαστος» (εκδ. Καζαντζάκη, 3η εκδ. 1998), ο Καζαντζάκης σημειώνει: «Το σπιτάκι προχωράει· πολύ μικρό μα χαριτωμένο· το ονομάσαμε «Κουκούλι». Cocon de ver à soie. Μπαίνεις σκουλήκι και βγαίνεις ψυχή (πεταλούδα)». Από τη στιγμή που μετακομίζουν, το Κουκούλι επανέρχεται στις επιστολές του ως τόπος αποστολής.
Στην Αντίμπ και στο Κουκούλι ο Καζαντζάκης έγραψε το σημαντικότερο έργο της ώριμης περιόδου του. Εκεί γράφει και την «Αναφορά στον Γκρέκο», εκεί μεταφράζει και την «Οδύσσεια». Εκεί ζει όταν ο «Ζορμπάς» βραβεύεται ως το καλύτερο ξένο βιβλίο στη Γαλλία, εκεί βρίσκεται όταν φτάνουν τα νέα ότι του απονέμεται το Διεθνές Βραβείο Ειρήνης. Εκεί τον επισκέφθηκε το 1955 ο Ζιλ Ντασέν, μόνος στην αρχή, μετά μαζί με τη Μελίνα Μερκούρη, για να του διαβάσει το σενάριο για το «Χριστός ξανασταυρώνεται».
Το σπιτάκι αυτό σήμερα πωλείται. Από τον θάνατο του Νίκου Καζαντζάκη και μετά άλλαξε αρκετές φορές χέρια. Αναγκάστηκε αρχικά να το πουλήσει η Ελένη το 1963. «Αφενός υπήρχε πραγματική οικονομική ανάγκη», λέει η Νίκη Σταύρου, «αφετέρου δεν άντεχε πλέον να ζήσει μόνη στο σπίτι αυτό που ήταν τόσο έντονη η παρουσία του Νίκου. Στον παραμικρό θόρυβο νόμιζε πως άκουγε τα βήματά του και στενοχωριόταν που εκείνος δεν ήταν μαζί της».
Ο Παντελής Πρεβελάκης, στα «Τετρακόσια γράμματα του Καζαντζάκη στον Πρεβελάκη» (εκδ. Καζαντζάκη, 2η έκδ. 1984) σημειώνει ότι η Ελένη πούλησε το Κουκούλι την αργεντίνα ζωγράφο Maria de las Nevas de Zemborain, η οποία «ανάλαβε την υποχρέωση να επιτρέπει την επίσκεψη του σπιτιού στους θαυμαστές του Καζαντζάκη».
Η Νίκη Σταύρου είχε επισκεφθεί μικρή το σπίτι με τους γονείς της. Θυμάται ότι «οι αρχικοί χώροι και το γραφείο του Καζαντζάκη ήταν ακόμη αναγνωρίσιμοι». Σε πρόσφατη επίσκεψή της όμως το 2011 ξαφνιάστηκε δυσάρεστα: το μεγάλο γραφείο του Καζαντζάκη είχε χωριστεί σε δυο μικρά δωμάτια και δύο WC. «Οι ιδιοκτήτες του είχαν κάνει πολλές μετατροπές, προφανώς για να το εκμεταλλευτούν τουριστικά». Το σπίτι πωλούνταν και της πέρασε τότε η ιδέα να το αγοράσει και να το μετατρέψει σε Σπίτι Λογοτεχνών, όμως η τιμή του ήταν πολύ υψηλή.
Στον περασμένο Σεπτέμβριο, ο Στέλιος Ξηρουχάκης, δικηγόρος από την Αθήνα, περνώντας από την Αντίμπ είδε αγγελία για νέα πώληση του σπιτιού, σε τιμή πολύ χαμηλότερη. Συγκέντρωσε πληροφορίες και απευθύνθηκε σε πολλούς φορείς στην Ελλάδα προτείνοντας την αγορά του σπιτιού από κάποιο ελληνικό φορέα.
Έκκληση για την αγορά του σπιτιού του Νίκου Καζαντζάκη
Η είδηση της πώλησης του σπιτιού του Νίκου Καζαντζάκη έθεσε σε κίνηση αρκετά άτομα και φορείς τις τελευταίες εβδομάδες οι οποίοι προσπαθούν να συγκεντρώσουν χρήματα ή να κινητοποιήσουν ιδιώτες χορηγούς προκειμένου να αγοραστεί το σπίτι του κρητικού συγγραφέα και να αξιοποιηθεί ως κέντρο δράσεων σχετικών με το έργο του.
Σε κοινή ανακοίνωσή τους, το Μουσείο Καζαντζάκη, ο Δήμος Ηρακλείου, η Διεθνής Εταιρεία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη (ΔΕΦΝΚ) και οι Εκδόσεις Καζαντζάκη δηλώνουν ότι συμφώνησαν να εξετάσουν «όλες τις δυνατές περιπτώσεις απόκτησης και προοπτικές αξιοποίησης της τελευταίας κατοικίας του Νίκου Καζαντζάκη». Για το λόγο αυτό, στο τέλος Νοεμβρίου, ο πρόεδρος της ΔΕΦΝΚ στη Γενεύη Γιώργος Στασινάκης και ο γενικός πρόξενος της Ελλάδος στη Μασσαλία θα συναντήσουν στην Αντίμπ τον υπεύθυνο του μεσιτικού γραφείου και τη δημοτική αρχή της πόλης.
Προσκαλούν στο μεταξύ «όλα τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα και φορείς που έχουν συγκεκριμένες προτάσεις για την αγορά και την αξιοποίηση της εν λόγω κατοικίας να απευθυνθούν στο Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη, στη Μυρτιά στην Κρήτη (τηλ. 2810 741689, info@kazantzaki.gr)».
Ακολούθησε το Βήμα στο Google news και μάθε όλες τις τελευταίες ειδήσεις.
