Θα περίμενε κανείς ότι εν μέσω οικονομικής κρίσης η παραίτηση ενός υψηλόβαθμου στελέχους από ετήσιο μπόνους ύψους 94.000 δολαρίων θα ανέβαζε τα ποσοστά της δημοτικότητάς του ανάμεσα στους υφισταμένους του. Στην περίπτωση του Μπερτράν Μπαντρέ, διευθύνοντος συμβούλου της Παγκόσμιας Τράπεζας, δεν ήταν όμως αρκετό για να ηρεμήσει τα πνεύματα στον διεθνή οργανισμό, που είναι ιδιαίτερα οξυμένα τους τελευταίους μήνες.
Ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας Τζιμ Κιμ αλλά και όλα τα διοικητικά στελέχη αντιμετωπίζουν έντονη κριτική εξαιτίας ενός σχεδίου αναδιάρθρωσης με στόχο την εξοικονόμηση πόρων ύψους 400 εκατ. δολαρίων, που εφαρμόστηκε τον περασμένο Ιούλιο και περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την περικοπή θέσεων εργασίας.
«Σπάνιες δεξιότητες»
Ο Αμερικανός, νοτιοκορεατικής καταγωγής, Κιμ ανακοίνωσε την απόφαση για την παραίτηση Μπαντρέ από «το premium σπανίων δεξιοτήτων» σε συνάντηση που είχε με τους υπαλλήλους της τράπεζας λίγο πριν από το ετήσιο συνέδριο μεταξύ της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στην Ουάσιγκτον.
Ο Μπαντρέ, ο οποίος μετακόμισε στην τράπεζα από τη Société Générale τον Μάρτιο του 2013, επρόκειτο να λάβει το ετήσιο μπόνους επιπλέον του ετήσιου μισθού του των 379.000 δολαρίων –περίπου 300.000 δολάρια –σε ετήσιες συνταξιοδοτικές εισφορές καθώς και διάφορα άλλα πλεονεκτήματα.
Στη συνάντηση οι εργαζόμενοι στον οργανισμό, που δημιουργήθηκε για να παράσχει οικονομική και τεχνική βοήθεια σε αναπτυσσόμενες χώρες για την κατασκευή αναπτυξιακών έργων με δεδηλωμένο στόχο τη μείωση της φτώχειας, βομβάρδισαν τον Κιμ με ερωτήσεις και έκαναν λόγο για πεσμένο ηθικό μεταξύ των υπαλλήλων, ανούσια αύξηση των διοικητικών στελεχών και επιβολή μιας νοοτροπίας συλλογής της «πενταροδεκάρας». «Μπορείτε να συμφωνήσετε σε ό,τι θέλετε κατά την ετήσια συνάντησή σας αλλά αν δεν είμαστε εμείς εδώ για να τα εφαρμόσουμε τίποτε δεν πρόκειται να συμβεί» αντέτεινε χαρακτηριστικά ένα μέλος του προσωπικού στον Κιμ.
Ο ηλικίας 55 ετών μάνατζερ ανέλαβε τα ηνία της Παγκόσμιας Τράπεζας το 2012 όταν ο Μπαράκ Ομπάμα τον πρότεινε στο διοικητικό συμβούλιο του διεθνούς χρηματοπιστωτικού ιδρύματος για τη θέση του προέδρου. Γιατρός το επάγγελμα, με δύο διδακτορικούς τίτλους στην Ιατρική και την Ανθρωπολογία, δέχτηκε από την αρχή επικρίσεις καθώς, ελλείψει οικονομικών γνώσεων, θεωρήθηκε «άσχετος» για τη θέση. Ο αμερικανός πρόεδρος, πάντως, μάλλον ήταν αντίθετος με αυτή την άποψη αφού σχετικά με τον διορισμό του Κιμ δήλωσε ότι «είναι καιρός ένας ειδικός για την ανάπτυξη να διευθύνει τον μεγαλύτερο αναπτυξιακό οργανισμό. Κανείς δεν έχει περισσότερα προσόντα για να επιτελέσει αυτό το έργο από τον δρα Τζιμ Κιμ».
Θυμός και αγανάκτηση
Ο ίδιος εμφανίστηκε από την αρχή της θητείας του έτοιμος να αντιμετωπίσει τις κακόβουλες κριτικές αλλά και να εφαρμόσει τις όποιες αποφάσεις, ασχέτως αντιδράσεων. Αναφορικά με το πρόγραμμα αναδιάρθρωσης που έχει προκαλέσει τον θυμό και την αγανάκτηση των εργαζομένων της τράπεζας ο Κιμ υποστηρίζει πως «όταν κάνεις κάτι τόσο θεμελιώδες, δημιουργείται θόρυβος στο σύστημα. Είμαι πρόθυμος να αντιμετωπίσω τον θόρυβο του συστήματος, είμαι πρόθυμος να αναλάβω τις προσωπικές επικρίσεις επειδή στο τέλος αξίζει τον κόπο».
Θέλοντας να καθησυχάσει τους υπαλλήλους του ο Κιμ δήλωσε και ο ίδιος «κουρασμένος από όλη αυτή τη διαδικασία. Και εγώ θα συμφωνήσω ότι τώρα πρέπει να το φέρουμε σε πέρας. Το βασικό πράγμα όμως είναι να το φέρουμε σε ένα τέλος που θα έχει νόημα, δεδομένων όλων όσα έχουν επιτύχει ως τώρα».
Μέχρι στιγμής το σχέδιο εξοικονόμησης πόρων έχει επιτευχθεί κατά το ήμισυ αφού οι περικοπές έχουν φτάσει τα 200 εκατ. δολάρια. Παρά τις έντονες αντιδράσεις του προσωπικού ο Κιμ και το διοικητικό συμβούλιο διατείνονται ότι εφαρμόζουν θεμελιώδεις αλλαγές στο μοντέλο ανάπτυξης με σκοπό να αντιμετωπιστούν οι σημερινές πιεστικές προκλήσεις και να επέλθει «επανευθυγράμμιση».
ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΑΙ ΔΝΤ – Η ΙΣΤΟΡΙΑ
Συγκάλυψη οικονομικών και γεωπολιτικών επιδιώξεων
Επτακόσιοι τριάντα εκπρόσωποι 44 συμμαχικών κρατών συγκεντρώθηκαν τον Ιούλιο του 1944 στο Μπρέτον Γουντς των Ηνωμένων Πολιτειών για να δημιουργήσουν νέους οικονομικούς, νομισματικούς και εμπορικούς θεσμούς για τον νέο, μεταπολεμικό κόσμο. Η εμπειρία της Μεγάλης Υφεσης της δεκαετίας του 1930 απέδειξε ότι ο περίφημος «κανόνας χρυσού» ήταν ένα απολύτως ανασφαλές σύστημα καθορισμού των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Αποφασίστηκε, λοιπόν, η υιοθέτηση ενός συστήματος που προέβλεπε τον καθορισμό σταθερών ισοτιμιών των εθνικών νομισμάτων με το αμερικανικό δολάριο, που ορίστηκε ως νόμισμα αναφοράς.
Επτακόσιοι τριάντα εκπρόσωποι 44 συμμαχικών κρατών συγκεντρώθηκαν τον Ιούλιο του 1944 στο Μπρέτον Γουντς των Ηνωμένων Πολιτειών για να δημιουργήσουν νέους οικονομικούς, νομισματικούς και εμπορικούς θεσμούς για τον νέο, μεταπολεμικό κόσμο. Η εμπειρία της Μεγάλης Υφεσης της δεκαετίας του 1930 απέδειξε ότι ο περίφημος «κανόνας χρυσού» ήταν ένα απολύτως ανασφαλές σύστημα καθορισμού των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Αποφασίστηκε, λοιπόν, η υιοθέτηση ενός συστήματος που προέβλεπε τον καθορισμό σταθερών ισοτιμιών των εθνικών νομισμάτων με το αμερικανικό δολάριο, που ορίστηκε ως νόμισμα αναφοράς.
Στον νέο οικονομικό κόσμο σημαντικός ρόλος ανατέθηκε σε δύο διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς: στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), στο οποίο ανατέθηκε η διαμόρφωση του μεταπολεμικού διεθνούς συστήματος συναλλαγών, και στην Παγκόσμια Τράπεζα, η οποία είχε ως βασική αποστολή τη χορήγηση δανείων στις αναπτυσσόμενες χώρες και εν γένει στην καταπολέμηση της φτώχειας στον πλανήτη.
Μετά την πρώτη ενεργειακή κρίση του 1973 το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα άρχισαν να μετατρέπονται –ιδιαίτερα το Ταμείο –σε χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς στους οποίους «προστρέχουν» οι αναπτυσσόμενες χώρες προκειμένου να αντλήσουν κεφάλαια και να αποκαταστήσουν τις ανισορροπίες στα ισοζύγια πληρωμών τους, που προκάλεσε η εκτίναξη των τιμών του πετρελαίου στα ύψη.
Πολύ σύντομα όμως έγινε κατανοητό ότι η «νέα αποστολή βοήθειας» εκ μέρους του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας συγκάλυπτε τις οικονομικές και τις γεωπολιτικές επιδιώξεις της Δύσης και κυρίως των ΗΠΑ, που ήταν και είναι μακράν ο μεγαλύτερος χρηματοδότης των δύο οργανισμών. Από την κρίση του 1981-1982 και εντεύθεν οι μεγάλες εμπορικές τράπεζες έκλεισαν τις πόρτες τους στον Τρίτο Κόσμο και έθεσαν ως πρωταρχικό στόχο τους να επιτύχουν την αποπληρωμή του εξωτερικού χρέους των λεγόμενων αναπτυσσόμενων χωρών. Είχε ήδη ξεσπάσει ο πόλεμος Ιράν – Ιράκ, το πετρέλαιο είχε γίνει πανάκριβο, πολλές δυτικές οικονομίες είχαν πέσει σε ύφεση και οι ισολογισμοί πολλών μεγάλων επιχειρήσεων ήταν απογοητευτικοί.
Ετσι, η ροή των κεφαλαίων αντιστράφηκε και το χρήμα άρχισε να κατευθύνεται από τον φτωχό Νότο προς τον πλούσιο Βορρά. Μια ροή που εντάθηκε δραματικά από τη δεκαετία του 1980 και εντεύθεν, με την επικράτηση της νέας «οικονομικής ορθοδοξίας» του νεοφιλελευθερισμού και της οικονομικής παγκοσμιοποίησης που ακολούθησε την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
