Το δίλημμα του Ερντογάν: με το PKK ή με τους τζιχαντιστές;

Σε δύσκολη θέση βρίσκεται η Τουρκία. Οι μαχητές του ISIS που απειλούν το Κόμπανι πλησιάζουν όλο και περισσότερο στο να έρθουν αντιμέτωποι με τις τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας. Επίσης, χιλιάδες Κούρδοι της Συρίας έχουν συγκεντρωθεί κατά μήκος των συνόρων για να αποφύγουν τις επιθέσεις του ISIS, εντείνοντας τα προβλήματα της Αγκυρας.

Εν μέσω πίεσης για ανάληψη δράσης κατά του ISIS, το τουρκικό κοινοβούλιο έδωσε την περασμένη εβδομάδα το πράσινο φως στον στρατό να κάνει επιδρομές στη Συρία και στο Ιράκ και επέτρεψε στις ξένες δυνάμεις να χρησιμοποιήσουν τις τουρκικές βάσεις.

Ωστόσο αυτό δεν υποδηλώνει στροφή 180 μοιρών της πολιτικής για τη Συρία, ούτε άμεση στρατιωτική δράση κατά του ISIS. Οι λόγοι της Τουρκίας να συμμετάσχει στον πόλεμο έχουν περισσότερο να κάνουν με την πάταξη των κούρδων αυτονομιστών και την απομάκρυνση του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Ασαντ παρά με την εξολόθρευση του ISIS. Η ανατροπή του Ασαντ και ο έλεγχος των Κούρδων της Συρίας που έχουν στενές διασυνδέσεις με το ΡΚΚ αποτελούν για καιρό τις προτεραιότητες της Αγκυρας.

Η διατύπωση του κοινοβουλευτικού ψηφίσματος της περασμένης εβδομάδας – που αναφέρει ότι «τρομοκρατικά στοιχεία του παράνομου ΡΚΚ συνεχίζουν να υφίστανται στο Βόρειο Ιράκ» – δείχνει ότι οι κούρδοι αυτονομιστές παραμένουν η πρώτη ανησυχία της τουρκικής κυβέρνησης.

Παρά τους χιλιάδες κούρδους πρόσφυγες από τη Συρία και τη γοργή προέλαση του ISIS προς τα τουρκικά σύνορα, η Αγκυρα μοιάζει απρόθυμη για στρατιωτική δράση. Η τουρκική κυβέρνηση είναι πιο πιθανό να συνεργαστεί στη διεθνή εκστρατεία κατά του ISIS προκειμένου να εξασφαλίσει συμφωνία για μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων στη Συρία με την υποστήριξη των ΗΠΑ.

Η Τουρκία πιστεύει ότι η δυνατότητα του Ασαντ να επιτίθεται στις δυνάμεις της αντιπολίτευσης από αέρος έχει ενισχύσει το ISIS, έχει τρέψει τον Ελεύθερο Συριακό Στρατό σε φυγή και έχει επιτρέψει στους τζιχαντιστές να καταλάβουν εδάφη. Η επιβολή μιας ζώνης απαγόρευσης πτήσεων στη Συρία θα καθήλωνε στο έδαφος την πολεμική αεροπορία του Ασαντ, ενισχύοντας τους αντάρτες που αγωνίζονται να τον ανατρέψουν. Επιπλέον, θα εγκαθίδρυε την τουρκική στρατιωτική παρουσία, θα απάλλασσε τη Βόρεια Συρία από τους κούρδους μαχητές που έχουν διασυνδέσεις με το ΡΚΚ και θα κατέπνιγε την αυτόνομη κουρδική περιοχή της Συρίας. Η Τουρκία είναι όλο και πιο ανήσυχη για την εμφάνιση μιας ακόμη κουρδικής οντότητας στα σύνορά της αφότου οι σύροι Κούρδοι που πρόσκεινται στο ΡΚΚ εγκαθίδρυσαν αυτονομία στη Βόρεια Συρία.

Η στρατιωτική και διπλωματική ενίσχυση που έλαβαν οι Κούρδοι της Συρίας λόγω του αποτελεσματικού αγώνα τους κατά του ISIS επιδείνωσε τη θέση της Αγκυρας. Ως απάντηση στην αυξανόμενη απειλή του ISIS, το ΡΚΚ, οι Πεσμεργκά και το PYD, η πολιτοφυλακή των Κούρδων της Συρίας, σχημάτισαν ένα ενιαίο κουρδικό μέτωπο.

Το ΡΚΚ έγινε η καλύτερη ελπίδα της Δύσης για χερσαίες δυνάμεις. Αφότου ξεκίνησε τις επιθέσεις κατά του ISIS στο Βόρειο Ιράκ, πολλή κουβέντα γίνεται στις δυτικές πρωτεύουσες για αφαίρεση του ΡΚΚ από τη λίστα των τρομοκρατικών οργανώσεων.

Ο αγώνας κατά του ISIS ενίσχυσε στρατιωτικά το ΡΚΚ: η Τουρκία ανησυχεί ότι όπλα που στάλθηκαν στους Πεσμεργκά ενδεχομένως να καταλήξουν στα χέρια του ΡΚΚ την ώρα που η Αγκυρα επιχειρεί να έρθει σε συμφωνία για τον αφοπλισμό του. Η Αγκυρα κατηγορεί γι’ αυτό τη Δύση αλλά τα ανοίγματά της προς τους Κούρδους της Τουρκίας δοκιμάζονται λόγω της δικής της κοντόφθαλμης πολιτικής στη Συρία.

Βοηθούσης της Αγκυρας, οι οργανώσεις των Κούρδων της Συρίας που έχουν διασυνδέσεις με το ΡΚΚ θα μπορούσαν να ενταχθούν στη μετριοπαθή συριακή αντιπολίτευση και να πολεμήσουν κατά του Ασαντ. Αλλά η όλο και πιο σκληρή ρητορική της Αγκυρας κατά του ΡΚΚ υποδηλώνει ότι καμία στροφή της πολιτικής δεν βρίσκεται στα σκαριά. Την περασμένη εβδομάδα ο Ερντογάν δήλωσε: «Ενώ η τρομοκρατική οργάνωση ISIS προκαλεί χάος στη Μέση Ανατολή, η τρομοκρατία του ΡΚΚ συνεχίζεται επί 32 χρόνια στη χώρα μου, ωστόσο ο κόσμος δεν απασχολήθηκε ποτέ. Γιατί; Γιατί αυτή η τρομοκρατική οργάνωση δεν περιέχει τον όρο «Ισλάμ» στο όνομά της».

Αν η Τουρκία συνεχίσει να αντιμετωπίζει το ΡΚΚ ως μεγαλύτερη απειλή από τις δραστηριότητες του ISIS στη Συρία, τότε το ψήφισμα της τουρκικής Βουλής δεν θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη ανάμειξη της Τουρκίας στον αγώνα κατά των τζιχαντιστών.