Θα γίνει η Συρία το «Βιετνάμ του Ομπάμα»;

Πριν από 50 χρόνια, ο πρόεδρος Λίντον Τζόνσον ενέκρινε μία εκστρατεία στρατηγικών βομβαρδισμών στο Βόρειο Βιετνάμ, σε μια κλιμάκωση της σύγκρουσης στη Νοτιοανατολική Ασία που σύντομα ακολουθήθηκε από την αποστολή χερσαίων αμερικανικών δυνάμεων. Τον περασμένο μήνα, ο πρόεδρος Ομπάμα επέκτεινε την εκστρατεία στρατηγικών βομβαρδισμών κατά των ισλαμιστών ανταρτών στη Μέση Ανατολή, συμπεριλαμβάνοντας εκτός από το Ιράκ και τη Συρία. Θα επαναλάβει ο Μπαράκ Ομπάμα την Ιστορία, αποστέλλοντας χερσαίες δυνάμεις;

Αρκετοί αναλυτές το πιστεύουν και ανώτατοι αξιωματούχοι το ζητούν. Αλλά ο πρόεδρος έχει εκφράσει τον σκεπτικισμό του για το τί μπορούν να καταφέρουν οι αμερικανικές δυνάμεις σε αυτού του είδους τη σύγκρουση και έχει αντισταθεί στις προτροπές των «γερακιών» μέσα και έξω από την κυβέρνηση που θέλουν να κάνει περισσότερα.

Ο Ομπάμα, λένε οι υποστηρικτές του, είναι ένας «απαισιόδοξος ρεαλιστής» που έχει μάθει το μάθημα της Ιστορίας: ότι η αμερικανική στρατιωτική ισχύς, όσο σπουδαία και να είναι με σχετικούς όρους, τελικά έχει περιορισμένη χρησιμότητα σε συγκρούσεις που, στην ουσία, είναι πολιτικές ή ιδεολογικές στη φύση τους. Πρόκειται για μία λογική θέση, που υποστηρίζεται από την ιστορία της αμερικανικής ανάμιξης στο Βιετνάμ.

Αλλά αυτή η ιστορία δείχνει επίσης ότι η συμπεριφορά και η αναλυτική ικανότητα ενός προέδρου, ανεξαρτήτως του πόσο «απαισιόδοξος ρεαλιστής» είναι, δεν λειτουργούν ως αντίδοτο στην λανθασμένη στρατιωτική δράση. Οι ξένες επεμβάσεις έχουν μία λογική από μόνες τους. Σήμερα πιστεύουμε ότι ο Λίντον Τζόνσον ήταν ένας ηγέτης που ήθελε οπωσδήποτε να επικρατήσει στο Βιετνάμ. Αλλά τουλάχιστον στην αρχή ήταν το ίδιο απαισιόδοξος με τον Ομπάμα. Ο ίδιος και οι σύμβουλοί του ήρθαν αντιμέτωποι με μία μεγάλη πρόκληση στην προσπάθειά τους να καταστείλουν την εξέγερση στο Νότιο Βιετνάμ.

Ο Τζόνσον επίσης γνώριζε ότι η ηγεσία του Δημοκρατικού Κόμματος στη Γερουσία είχε τις ίδιες αμφιβολίες με εκείνον και ότι οι κυβερνήσεις των συμμαχικών κρατών ήταν αντίθετες στη στρατιωτική κλιμάκωση και υπέρ μίας πολιτικής λύσης. Ενίοτε ο πρόεδρος αναρωτιόταν γιατί το Βιετνάμ είχε σημασία για την αμερικανική και τη δυτική ασφάλεια. Άλλες στιγμές ο Τζόνσον υπερασπιζόταν με ικανότητα τη γεωπολιτική σημασία του πολέμου στο Βιετνάμ και μπορούσε να προσαρμόζει την ανάλυσή του ανάλογα με τις ανάγκες της στιγμής.

Αλλά η συνολική εικόνα είναι αυτή μίας κυβέρνησης ιδιαίτερα επιφυλακτικής ως προς το εάν θα μπορούσε να κερδηθεί αυτός ο πόλεμος και καθόλου βέβαιης ως προς το εάν άξιζε η προσπάθεια. Είναι δύσκολο να φανταστούμε τον Ομπάμα να διατάζει την ανάπτυξη αμερικανικών χερσαίων δυνάμεων στο Ιράκ ή στη Συρία.

Οι συνθήκες δεν είναι ίδιες με εκείνες στο Βιετνάμ και αντιλαμβάνεται τον ρόλο της Αμερικής στον κόσμο διαφορετικά από τον Τζόνσον. Επίσης είναι λιγότερο πρόθυμος να προσωποποιήσει την εξωτερική πολιτική και απειλείται λιγότερο από τις ετερόκλητες απόψεις των συμβούλων του. Από αυτή την άποψη είναι πιο κοντά στις απόψεις ενός άλλου προέδρου της εποχής του Βιετνάμ, του Τζον Φ. Κένεντι. Εκείνος απέρριπτε τις προτάσεις των συμβούλων του και της στρατιωτικής ηγεσίας για αποστολή χερσαίων δυνάμεων στο Βιετνάμ αλλά ταυτόχρονα επέκτεινε την αμερικανική ανάμειξη στη σύγκρουση, περιπλέκοντας τις επιλογές που είχε ο διάδοχός του.

Το εάν θα συνέχιζε στο ίδιο μονοπάτι, όπως προσπαθεί να κάνει ο Ομπάμα, δεν μπορεί να απαντηθεί. Το ζήτημα δεν είναι βιογραφικό, αλλά η αδυναμία ενός προέδρου, άλλοτε πιστού στη στρατιωτική επέμβαση, να ελέγξει την πορεία των γεγονότων. Ο πόλεμος ακολουθεί τη δική του πορεία. Οι περισσότερες από τις σημαντικές αποφάσεις του Τζόνσον στο Βιετνάμ ήταν απάντηση στα απροσδόκητα εμπόδια και στις αναποδιές. Δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι η ίδια δυναμική δεν μπορεί να επαναληφθεί το 2014.