Στην τελευταία έκθεσή του για τη Γερμανία ο Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και την Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ) είχε επισημάνει μια κεφαλαιώδη παραδοξότητα που παρατηρείται στη μεγαλύτερη και ισχυρότερη οικονομία της Ευρώπης. Ενώ πρόκειται για μια θαυμαστή εξαγωγική οικονομία με κορυφαία ανταγωνιστικότητα –ας είναι καλά η περίφημη Ατζέντα 2010 του Γκέρχαρντ Σρέντερ –πράγμα το οποίο αποδεικνύεται και με το εμπορικό πλεόνασμα-ρεκόρ που έχει συσσωρεύσει η χώρα, «στους τομείς που δεν εκτίθενται στον διεθνή ανταγωνισμό παραμένει εξαιρετικά προστατευτική χώρα».
Η ετήσια γιορτή της μπίρας, η παγκοσμίως γνωστή Oktoberfest, που διοργανώνεται κάθε φθινόπωρο στο Μόναχο, αποτελεί μια απτή απόδειξη του «διπλού προσώπου» της γερμανικής οικονομίας, όπως έγραφαν την περασμένη Τρίτη οι «Financial Times». Διότι στη φετινή γιορτή, που ολοκληρώνεται σήμερα, η τιμή της τσίμπησε ακόμη 0,60 ευρώ συγκριτικά με πέρυσι και έφθασε για πρώτη φορά στα 10 ευρώ!
Απίστευτη ακαμψία
Ποια είναι η «διπλή φύση» της γερμανικής οικονομίας, στην οποία αναφέρονται ο ΟΟΣΑ και οι «FT» με αφορμή το Oktoberfest; Είναι εκείνη που χαρακτηρίζεται αφενός από την εκπληκτική ανταγωνιστικότητα των εξαγωγικών προϊόντων της χώρας που γίνονται ανάρπαστα στις διεθνείς αγορές και αφετέρου από την απίστευτη –εφόσον μιλάμε για τη Γερμανία –ακαμψία του κλάδου των υπηρεσιών στο εσωτερικό της χώρας και από τον προστατευτισμό που θριαμβεύει σε κάθε έκφανση της καθημερινής ζωής των Γερμανών, και τον οποίον δεν χάνουν ευκαιρία για να στηλιτεύσουν οι αγγλοσαξονικών και νεοφιλελεύθερων αντιλήψεων οικονομολόγοι και αναλυτές.
Σε δέκα χρόνια 50%
Βεβαίως και η κυβέρνηση του Βερολίνου καταλέγεται μεταξύ των μεγαλυτέρων τενόρων των νεοφιλελεύθερων συνταγών και δίνει (αν δεν επιβάλλει) προς κάθε κατεύθυνση οδηγίες για την απελευθέρωση των αγορών. Πασχίζει, όμως, για την απελευθέρωση των άλλων –των υπερχρεωμένων ευρωπαίων εταίρων κατά προτεραιότητα. Η ίδια η κυβέρνηση φροντίζει ώστε την Κυριακή, ας πούμε, να κλείνουν όλα τα εμπορικά καταστήματα. Και επιβάλλει την πώληση των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων από τα φαρμακεία –ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι στη Γερμανία τα επαγγέλματα είναι λιγότερο απελευθερωμένα από κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα.
Το Oktoberfest είναι η μεγαλύτερη γιορτή της μπίρας παγκοσμίως. Διοργανώθηκε για πρώτη φορά το 1810 με αφορμή τους γάμους του πρίγκιπα του θρόνου της Βαυαρίας Λούντβιχ και της πριγκίπισσας Θηρεσίας του Σαξ-Χίλντμπουργκχαουζεν. Πέρυσι το φεστιβάλ συγκέντρωσε 6,4 εκατομμύρια γλεντζέδες από όλο τον κόσμο, οι οποίοι κατανάλωσαν 6,7 εκατ. λίτρα μπίρας (δηλαδή ένα λίτρο και κάτι έκαστος, σιγά τα ωά…) και περίπου 250.000 ψητά κοτόπουλα.
Το πρόβλημα είναι η παρατηρούμενη από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 αύξηση των τιμών για τους επισκέπτες του Oktoberfest κατά 4% ετησίως (κατά μέσον όρο), σύμφωνα με έρευνα της ιταλικής τράπεζας Unicredit. Την τελευταία δεκαετία, μάλιστα, η αύξηση αγγίζει το 50%, όπως καταγγέλλει η γερμανική Ενωση Δόλιας Εκχυσης (VGBE) που έχει συσταθεί με αίτημα να πέσει η τιμή από τα 10 στα… 7,10 ευρώ (αυτή θεωρεί ως «δίκαιη τιμή»). Για την ακρίβεια, 10 ευρώ κοστίζει συνολικά η έξοδος ενός επισκέπτη στο φετινό Oktoberfest. Στην τιμή, δηλαδή, περιλαμβάνεται ένα λίτρο μπίρα, μισό ψητό κοτόπουλο και επίσης τα εισιτήρια στα μέσα μαζικής μεταφοράς του Μονάχου (διότι στη Γερμανία όσοι πίνουν δεν οδηγούν).
Ο ανταγωνισμός
Οι τιμές στο Oktoberfest καθορίζονται από τους διοργανωτές και από τις (μόνο) έξι ζυθοποιίες που έχουν το δικαίωμα να πωλούν προϊόντα τους στη γιορτή. Πρόκειται για τις Augustiner, Hacker Pschorr, Hofbräu, Löwenbräu, Paulaner και Spaten, επωνυμίες που εδρεύουν στην πόλη του Μονάχου και είναι ικανές να καλύψουν τη ζήτηση. Οπως σημειώνει, ωστόσο, στους «FT» η οικονομολόγος της Unicredit Μαρτίνα φον Τέρτσι, «σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στις μπιραρίες και στα εστιατόρια της βαυαρικής πρωτεύουσας, στο Oktoberfest ο ανταγωνισμός είναι περιορισμένος και ως εκ τούτου οι τιμές έχουν την τάση χρόνο με το χρόνο να ανεβαίνουν».
Κάποιοι αναλυτές επισημαίνουν τη μεγάλη αύξηση της τιμής των σιτηρών στις διεθνείς αγορές εμπορευμάτων και κατά συνέπεια της αύξησης της τιμής της κριθής ζυθοποιίας. Αν συγκρίνει όμως κανείς τις αυξήσεις στις τιμές πώλησης της μπίρας στα σουπερμάρκετ και στα εστιατόρια με τις αυξήσεις στο Oktoberfest εύκολα αντιλαμβάνεται το προνομιακό καθεστώς που απολαμβάνουν από τη δημοτική αρχή του Μονάχου οι έξι προνομιούχες ζυθοποιίες της πόλης.
ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΙ
Η πτώση της κατανάλωσης απειλεί τη γιορτή
Είναι τόσο ξέφρενο το γλέντι των εκατομμυρίων επισκεπτών του Oktoberfest που ελάχιστοι –αν και Γερμανοί –γκρινιάζουν για τις αυξήσεις στις τιμές. Ωστόσο τα 30.000 μέλη της Ενωσης Δόλιας Εκχυσης (είναι αυτοί που ζητούν να πέσει στα 7,10 ευρώ το κόστος πλήρους συμμετοχής στη γιορτή) δεν είναι λίγα. Κάποιοι υποστηρίζουν, μάλιστα, ότι χρηματοδοτούνται από τις ζυθοποιίες που παραμένουν αποκλεισμένες από τη γιορτή.
Πρόκειται για εταιρείες βαυαρικές μεν, που όμως δεν εδρεύουν στην πόλη του Μονάχου. Μία εξ αυτών είναι η Ayinger, η οποία εδώ και 30 χρόνια προσπαθεί να προσβάλει νομικά το αυστηρό ρυθμιστικό πλαίσιο του Oktoberfest. Οπως εξηγεί ο διευθυντής της ζυθοποιίας Χέλμουτ Ερντμαν, ο αποκλεισμός της εταιρείας του είναι άδικος, καθώς η Ayinger εδρεύει στα περίχωρα του Μονάχου, εκτός των «τειχών» της πόλης μεν, αλλά σε περιοχή που διοικητικά ανήκει στον Δήμο.
Εκπρόσωπος του αντιδημάρχου του Μονάχου που είναι υπεύθυνος για το Oktoberfest σε πρόσφατες δηλώσεις του άφησε να εννοηθεί ότι από την επόμενη χρονιά θα χαλαρώσει η αυστηρή ρύθμιση που αφήνει έξω από τη γιορτή κάποιες ζυθοποιίες σαν την Ayinger. Ωστόσο «ο Δήμος δεν θέλει να ανοίξει το κουτί της Πανδώρας», όπως χαρακτηριστικά είπε ο εκπρόσωπος. Αυτό σημαίνει ότι οι τιμές της μπίρας στη διασημότερη γιορτή της δεν πρόκειται να υποχωρήσουν εύκολα, ακόμη και αν οι πότες αποκτήσουν περισσότερες επιλογές. Παρά το ότι η γενικότερη πτώση της κατανάλωσης μπίρας στη Γερμανία απειλεί και το Oktoberfest. Το 2013 ήταν η πρώτη χρονιά κατά την οποία παρατηρήθηκε συρρίκνωση της κατανάλωσης μπίρας και στη γιορτή (διότι η μέση κατά κεφαλήν κατανάλωση μπίρας στη Γερμανία έχει πέσει στα 107 λίτρα ετησίως από 140 λίτρα που ήταν το 1991). Οι γερμανοί ζυθοπαραγωγοί, πάντως, δεν κάθονται με σταυρωμένα χέρια. Aναζητούν τρόπους αναζωογόνησης του ενδιαφέροντος των εγχώριων καταναλωτών για την μπίρα, εισάγοντας για παράδειγμα την αμερικανικού τύπου μπίρα craft.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
