Πώς θα ξανάρθει το ξένο σινεμά στην Ελλάδα

Στη φωτογραφία η Αντζελα Γκερέκου: «Ενιωσα πολύ πληγωμένη όταν είδα ότι ο “Αλέξανδρος” του Ολιβερ Στόουν ή η ταινία του Φράνκο Τζεφιρέλι για τη Μαρία Κάλλας δεν γυρίστηκαν στην Ελλάδα ενώ θα μπορούσαν»

Επτά κοινές υπουργικές αποφάσεις έχουν υπάρξει ως σήμερα πάνω στον νόμο περί αρχαιολογικών (3208/2004) προκειμένου να απλοποιηθεί η ατελείωτη και εντελώς αποθαρρυντική γραφειοκρατία που χρειάζεται για να γυριστεί μια ξένη ταινία στην Ελλάδα. Από 400 ως 1.000 ευρώ είναι η ταρίφα για κάθε λεπτό (!) γυρίσματος σε αρχαιολογικούς χώρους! Το κίνητρο της φοροαπαλλαγής, που θα ήταν πραγματικό δέλεαρ για να γυρίζονται ταινίες στη χώρα μας, είναι ανύπαρκτο! «Ο κινηματογράφος είναι ένα από τα πιο σημαντικά όπλα προβολής της Ελλάδας αλλά η Ελλάδα δεν έχει αντιληφθεί ακόμη τη δυναμική του» λέει η υφυπουργός Πολιτισμού κυρία Αντζελα Γκερέκου που νιώθει ότι ο καιρός χάνεται χωρίς λόγο. Αν και δεν συνηθίζει να μιλά δημοσίως, η υφυπουργός θεωρεί ότι έχει έρθει η ώρα για σημαντικές ανακοινώσεις σχετικές με την ενίσχυση του κινηματογράφου. «Για να αντιληφθείς όμως κάτι και να το βάλεις σε προτεραιότητα θα πρέπει πρώτα να το γνωρίσεις» είπε. Και αυτό έκανε με το επιτελείο της γνωρίζοντας πολύ καλά ότι η σιωπή που διατηρούσε όλον αυτό τον καιρό μπορούσε να στραφεί εναντίον της. Ετσι προέκυψε το ραντεβού μας στο γραφείο της, στην οδό Μπουμπουλίνας, όπου μας παρουσίασε το πλάνο με πολύ συγκεκριμένες προτάσεις που αφορούν εξ ολοκλήρου τη βελτίωση των συνθηκών για όσους επιθυμούν να γυρίσουν μια ταινία στην Ελλάδα· κυρίως τους ξένους.

Η απλοποίηση των αδειοδοτήσεων και η απαλλαγή από τα τέλη κινηματογράφησης σε πολιτιστικούς χώρους είναι η πιο νευραλγική ίσως παρέμβαση, ένα «μάζεμα πολυνομίας», όπως το αποκάλεσε η υφυπουργός. Ως γνωστόν, οι ταινίες χρειάζονται άδειες από τους αρχαιολογικούς χώρους που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για γυρίσματα. Εδώ, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο είναι ο βασιλιάς των βασιλέων, ο απόλυτος επόπτης. Επτά κοινές υπουργικές αποφάσεις έχουν υπάρξει πάνω στον νόμο περί αρχαιολογικών (3208/2004) προκειμένου να απλοποιηθεί μια ατελείωτη και εντελώς αποθαρρυντική για τους ξένους παραγωγούς γραφειοκρατία η οποία πάνω-κάτω σήμερα έχει ως εξής: αίτηση της παραγωγής στην τοπική Εφορεία. Εισήγηση στην αρμόδια διεύθυνση του ΥΠΠΟ από την τοπική Εφορεία. Νέα εισήγηση του ΥΠΠΟ προς το ΚΑΣ που ναι μεν λαμβάνει υπόψη του τις προηγούμενες εισηγήσεις αλλά θα πρέπει να μπει σε μια νέα διαδικασία για τη δική της. «Εμείς λέμε όχι!» είπε η κυρία Γκερέκου. «Οι επτά κοινές υπουργικές αποφάσεις πρέπει να ενοποιηθούν σε μία. Από τη στιγμή που ο ενδιαφερόμενος θα τηρεί τις προϋποθέσεις που χρειάζονται –τις οποίες θα ξέρει από πριν –η απάντηση στο αίτημά του θα πρέπει να δίδεται από την τοπική Εφορεία μέσα σε 10 ημέρες. Δεν μπορούν να περνούν όλα από το ΚΑΣ. Σε άλλες χώρες της Ευρώπης, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, που επίσης έχουν προστατευόμενους χώρους, μια αντίστοιχη απόφαση βγαίνει σε επτά ημέρες. Εδώ οι ενδιαφερόμενοι περιμένουν τρεις, τέσσερις ή ακόμη και έξι μήνες για να πάρουν μια αρνητική απάντηση».

Η απαλλαγή από τα τέλη είναι εξίσου σημαντικός παράγοντας διότι όταν κάποιος θέλει να κινηματογραφήσει σε χώρο που άπτεται του υπουργείου Πολιτισμού τα πληρώνει. Σύμφωνα με την κυρία Γκερέκου υπάρχουν κατηγορίες που για να δώσουν πολλαπλάσια οφέλη στη χώρα θα πρέπει να απαλλάσσονται από την υποβολή τελών κινηματογράφησης. Η ίδια η προβολή της Ελλάδας είναι ο βασικότερος λόγος. «Είναι παράλογο», λέει η υφυπουργός, «να δίνεις τα χρήματα για να κάνεις μια παραγωγή και εν συνεχεία να τα ζητείς πίσω επειδή θα κινηματογραφηθεί αρχαιολογικός χώρος». Αυτό δεν συμβαίνει μόνο με τις συμπαραγωγές Ελλάδας με άλλα κράτη αλλά ακόμη και με αμιγώς ελληνικές παραγωγές του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου ή της ΝΕΡΙΤ. Με άλλα λόγια, η ΝΕΡΙΤ από τη στιγμή που γυρίζει ένα ντοκιμαντέρ σε κάποιον αρχαιολογικό χώρο, πληρώνει τέλη στο ΥΠΠΟ που την έχει χρηματοδοτήσει! Το ίδιο θα ισχύει και με τις χώρες με τις οποίες γίνεται διμερής συμφωνία, όπως έγινε προσφάτως με την Κίνα. Εχει γίνει μία ακόμη συμφωνία με τον Καναδά η οποία παραμένει ανενεργή. «Οι χώρες με τις οποίες έρχεσαι σε ειδική συμφωνία προκειμένου να προσελκύσεις το ενδιαφέρον τους με ανταλλαγή προϊόντων απαλλάσσονται των τελών».

Σε ό,τι αφορά το Film Commission, «αυτή την εποχή υποτίθεται ότι λειτουργούν δύο –ένα στο Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και ένα στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Κανένα από τα δύο όμως δεν λειτουργεί επί της ουσίας –είναι σχεδόν ανενεργά και δεν έχουν αποδώσει στο ελάχιστο τον στόχο τους». Με το επιτελείο της η υφυπουργός λέει ότι έχει διαμορφώσει ένα νέο πιλοτικό μοντέλο οργάνωσης Film Commission, πολύ πιο ευέλικτο και προσφιλές, το οποίο σε πρώτη φάση θα είναι συγκεντρωμένο στο ΥΠΠΟ ώστε να μπορεί να λειτουργήσει ως ένας πυρήνας ενημέρωσης, καθοδήγησης, πληροφόρησης και βοήθειας σε όποιον θέλει να γυρίσει ταινία στη χώρα μας. «Απώτερος στόχος είναι η αποκέντρωση αλλά σε πρώτο επίπεδο η βάση θα είναι εδώ, στο υπουργείο Πολιτισμού. Ο ενδιαφερόμενος πρέπει να έχει ένα σημείο αναφοράς».

Το πιο δύσκολο ίσως στην υλοποίησή του σκέλος του νέου πλάνου είναι το τρίτο, το πλαίσιο των φορολογικών κινήτρων, το οποίο βέβαια άπτεται της αρμοδιότητας του υπουργείου Οικονομικών. «Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν κίνητρα για τα γυρίσματα μεγάλων ξένων παραγωγών στη χώρα μας. Υπάρχει ένα καθεστώς δυστοκίας, δυσκολίας και επιβάρυνσης από το οποίο χάνουμε σημαντικότατα έσοδα. Ως τον Οκτώβριο θα έχουμε έτοιμη νομοθετική ρύθμιση που θα σταλεί στο υπουργείο Οικονομικών για να αποφασιστεί από κοινού το θέμα των φοροαπαλλαγών. Σε μια πρώτη φάση έχει ήδη γίνει επικοινωνία με τον κ. Χαρδούβελη ο οποίος αναμένει την πρότασή μας. Πιστεύω ειλικρινά ότι το υπουργείο Οικονομικών θα αντιληφθεί ότι σε αυτή την περίπτωση δίνεις δύο και παίρνεις δέκα». Η υφυπουργός παραδέχεται ότι δεν ανακάλυψε την πυρίτιδα, απλώς μελέτησε καλές πρακτικές άλλων χωρών.

«Γιατί χώρες όπως η Ουγγαρία ή η Βουλγαρία να έχουν αντιληφθεί τα οφέλη τους από τον κινηματογράφο και να έχουν κτίσει ολόκληρα στούντιο και όχι εμείς;» αναρωτιέται κλείνοντας η κυρία Γκερέκου. «Γιατί να γίνονται εκεί ταινίες που αφορούν ελληνικά θέματα;» όπως συνέβη με τη συνέχεια των «300» που γυρίστηκε στη Βουλγαρία. Προσφάτως η Αγγλία, που ούτως ή άλλως είχε προηγμένους νόμους για τον κινηματογράφο, έκανε καινούργιο νόμο ενίσχυσης κινητοποίησης ξένων παραγωγών. «Αν η Αγγλία με τέτοια παράδοση στον χώρο του κινηματογράφου εξακολουθεί να κινητοποιείται, καιρός να δημιουργήσουμε και εμείς στην Ελλάδα μια ανάλογη παράδοση. Μπορούμε να το κάνουμε και δεν πρέπει να χάσουμε ούτε μία ακόμη μέρα».