Το μυστικό της επιτυχίας των τζιχαντιστών του ISIS

Την ώρα που οι μαχητές του Ισλαμικού Κράτους (πρώην ISIS) συνεχίζουν να καταλαμβάνουν εδάφη, η οργάνωση οικοδόμησε σιγά-σιγά μια αποτελεσματική διοικητική δομή αποτελούμενη κυρίως από μεσήλικες Ιρακινούς που επιβλέπουν τους τομείς των οικονομικών, των εξοπλισμών, της τοπικής διακυβέρνησης, των στρατιωτικών επιχειρήσεων και της στρατολόγησης.

Στην κορυφή βρίσκεται ο αυτοανακηρυχθείς ηγέτης όλων των μουσουλμάνων Αμπού Μπακρ αλ Μπαγκντάντι, ο οποίος επέλεξε προσωπικά πολλούς από τους βοηθούς του ανάμεσα στους άνδρες που γνώρισε ενώ ήταν κρατούμενος στην αμερικανική φυλακή Καμπ Μπούκα στο Ιράκ πριν από μια δεκαετία.

Η ομάδα του περιλαμβάνει πολλούς αξιωματικούς από τον διαλυμένο στρατό του Σαντάμ Χουσεΐν, όπως ο Φαντέλ αλ Χαγιάλι, που ήταν κάποτε αντισυνταγματάρχης του Σαντάμ, και ο Αντνάν αλ Σουεϊντάουι, επίσης πρώην αντισυνταγματάρχης, ο οποίος σήμερα είναι επικεφαλής του στρατιωτικού συμβουλίου της οργάνωσης.

Η ποιότητα της ηγεσίας του τελευταίου, όπως προκύπτει και από τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, εξηγεί τις επιτυχίες του ISIS στο πεδίο της μάχης. Οι ηγέτες του συμπλήρωσαν τις παραδοσιακές στρατιωτικές ικανότητες με τρομοκρατικές τακτικές τις οποίες τελειοποίησαν στα χρόνια που πολεμούσαν τους αμερικανούς στρατιώτες ενώ παράλληλα διαθέτουν βαθιά γνώση και διασυνδέσεις. Το ISIS είναι στην πραγματικότητα ένα υβρίδιο τρομοκρατών και στρατού.

Οι γνώστες δεν εξεπλάγησαν από τις επιτυχίες της οργάνωσης. «Οι άνθρωποι αυτοί γνωρίζουν την τρομοκρατία απ’ έξω κι ανακατωτά. Είναι εκείνοι που επιβίωσαν από τις επιθετικές αμερικανικές αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις στο Ιράκ το 2007» λέει αξιωματούχος των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών. «Δεν επέζησαν όντας ανίκανοι».

Μετά την κατάληψη της Μοσούλης από το ISIS τον Ιούνιο, ο Μπικτιγιάρ αλ Κάντι, μέλος της επιτροπής που αποκλείει πρώην μέλη του κόμματος Μπάαθ από τα κυβερνητικά πόστα, έλαβε ένα εντυπωσιακό τηλεφώνημα από έναν πρώην υποστράτηγο του Σαντάμ. Ο πρώην υποστράτηγος είχε προσπαθήσει μήνες νωρίτερα να επανενταχθεί στον ιρακινό στρατό αλλά ο Αλ Κάντι είχε αρνηθεί. Σήμερα ο υποστράτηγος πολεμά για το ISIS και απείλησε με αντίποινα. «Θα σας φθάσουμε σύντομα και θα σας κόψουμε κομμάτια» είπε στο τηλεφώνημα.

Οι επιτυχίες του ISIS έχουν θορυβήσει τους αμερικανούς αξιωματούχους ασφαλείας οι οποίοι υποστηρίζουν ότι πολεμά περισσότερο σαν στρατός απ’ οποιαδήποτε άλλη αντάρτικη οργάνωση, κρατά εδάφη υπό τον έλεγχό του και συντονίζει επιχειρήσεις σε μεγάλες περιοχές.

Το ISIS λαμβάνει επίσης υποστήριξη από άλλες ένοπλες σουνιτικές ομάδες και πρώην μέλη του Μπάαθ.

Στους υπαρχηγούς του Μπαγκντάντι περιλαμβάνονται 12 ουάλι (τοπικοί διοικητές), ένα τριμελές πολεμικό συμβούλιο και οκτώ ακόμη στελέχη που διοικούν τομείς όπως τα οικονομικά, οι φυλακισμένοι και η στρατολόγηση. Οι επιχειρήσεις πραγματοποιούνται από ένα δίκτυο περιφερειακών διοικητών οι οποίοι έχουν τους δικούς τους υπαρχηγούς και έναν βαθμό αυτονομίας αλλά και προκαθορισμένες «ζώνες» κατά τις οποίες ανοίγουν ένα κοινό δίκτυο για να συντονιστούν. Για παράδειγμα, το ISIS απάντησε στις αμερικανικές αεροπορικές επιθέσεις διανέμοντας ένα επαγγελματικά γυρισμένο βίντεο με τον αποκεφαλισμό του αμερικανού δημοσιογράφου Τζέιμς Φόλεϊ σε απόσταση μεγαλύτερη των 300 χλμ.

Σύμφωνα με χάρτη της οργάνωσης που κατάρτισε ο ιρακινός ερευνητής Χισάμ Αλχασίμι, ο Μπαγκντάντι έχει 25 υπαρχηγούς στο Ιράκ και στη Συρία. Το ένα τρίτο από αυτούς ήταν αξιωματικοί στον στρατό του Σαντάμ και σχεδόν όλοι τους είχαν φυλακιστεί από τις αμερικανικές δυνάμεις.

Οι δύο τελευταίοι ηγέτες του στρατιωτικού συμβουλίου του ISIS ήταν πρώην αξιωματικοί του ιρακινού στρατού: ένας συνταγματάρχης και ένας λοχαγός. Αμφότεροι έχουν σκοτωθεί και τους διαδέχθηκε ο πρώην αντισυνταγματάρχης Αλ Σουεϊντάουι, που είναι περίπου 50 ετών.

Σύμφωνα με τον Αχμέντ αλ Ντουλάιμι, κυβερνήτη της επαρχίας Ανμπάρ που σήμερα ελέγχεται εν πολλοίς από το ISIS, και οι τρεις αυτοί άνδρες είναι απόφοιτοι της ίδιας στρατιωτικής ακαδημίας. Ο ίδιος δίδαξε τον έναν από αυτούς, τον Αντνάν Νιτζίμ που αποφοίτησε το 1993 για να γίνει αξιωματικός του πεζικού.

«Δεν φαινόταν ότι θα κατέληγε έτσι» λέει ο Ντουλάιμι. «Καταγόταν από μια απλή οικογένεια με υψηλό ήθος, αλλά όλα τα αδέρφια του έγιναν τζιχαντιστές».

Μετά την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ το 2003 ο Νιτζίμ εντάχθηκε στην Αλ Κάιντα στο Ιράκ και φυλακίστηκε από τους Αμερικανούς το 2005. «Ολοι αυτοί οι άνθρωποι έγιναν θρησκευόμενοι το 2003» λέει ο Ντουλάιμι.

Το δεξί χέρι του Μπαγκντάντι στη Συρία, ο Σαμίρ αλ Κλιφάουι, ήταν συνταγματάρχης. Σκοτώθηκε στη Συρία από άλλους αντάρτες.

Σύμφωνα με τον Ντέρεκ Χάρβεϊ, πρώην αξιωματούχο των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, όλοι αυτοί οι πρώην αξιωματικοί είχαν επαγγελματικές, προσωπικές και φυλετικές επαφές που ενίσχυσαν τον συνασπισμό του ISIS.

Ο ιορδανός ειδικός στις ισλαμιστικές οργανώσεις Χασάν Αμπού Χανίεχ λέει ότι ενώ ο Μπαγκντάντι βασίζεται κυρίως σε Ιρακινούς, έχει αφήσει τομείς όπως η θρησκευτική καθοδήγηση, η στρατολόγηση και η παραγωγή βίντεο σε ξένους. Πολλοί από αυτούς, όπως ο επικεφαλής του τμήματος μέσων ενημέρωσης, είναι Σαουδάραβες. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο ότι επιθυμεί να κάνει το ISIS να φαίνεται «παγκοσμιοποιημένο», λέει ο Χανίεχ. «Επιθυμεί να προσελκύσει ξένους τζιχαντιστές προκειμένου να πάνε να πολεμήσουν στο πλευρό του».

Ορισμένοι μη Ιρακινοί έχουν ανέβει στις τάξεις του. Ο επικεφαλής εκπρόσωπος του Μπαγκντάντι είναι Σύρος. Και μια ομάδα ξένων μαχητών έχει ως επικεφαλής έναν Τσετσένο που κυκλοφορεί με το όνομα Ομάρ αλ Σισάνι.

Σύμφωνα με τον Μάικλ Νάιτς, αναλυτή για το Ιράκ από το Washington Institute for Near East Policy, δεν αποτελεί έκπληξη το ότι τόσο πολλοί αξιωματικοί από την εποχή του Σαντάμ εντάχθηκαν στο ISIS. Η δυσαρέσκεια ήταν ευρέως διαδεδομένη στον στρατό προς το τέλος της κυριαρχίας του Σαντάμ και τα υπόγεια ισλαμιστικά κινήματα κέρδιζαν έδαφος, ακόμη και εντός του στρατού.

Οι πολιτικές αλλαγές μετά την αμερικανική εισβολή επέσπευσαν την άνοδο των ισλαμιστικών κινημάτων. Τα μέλη του κόμματος Μπάαθ του Σαντάμ αποκλείστηκαν από τα κυβερνητικά πόστα και η πολιτική κυριαρχία της σιιτικής πλειοψηφίας του Ιράκ έκανε πολλούς σουνίτες να αισθάνονται περιθωριοποιημένοι.

«Μετά το 2003, τι άλλο απέμενε σ’ αυτούς τους ανθρώπους εκτός από το να ριζοσπαστικοποιηθούν περισσότερο;» αναρωτιέται ο Νάιτς.