Διακόσιοι Ελληνες έφτασαν ένα βράδυ στο Παρίσι. Ηταν Χριστούγεννα του 1945. Αποτελούσαν το πολύτιμο φορτίο του «Ματαρόα», του νεοζηλανδέζικου πλοίου που είχε ήδη μεταφέρει αμερικανούς πεζοναύτες στη Βόρεια Ιρλανδία για την απόβαση στη Νορμανδία και επιζήσαντες Εβραίους προς την Παλαιστίνη. Το ταξίδι των Ελλήνων ξεκίνησε από τον Πειραιά με προορισμό τον Τάραντα της Ιταλίας και από εκεί με τρένο μέσω Ελβετίας στο Παρίσι.
Το πολύτιμο «φορτίο»
«Η γυναίκα με τα μεγάλα μάτια», όπως σημαίνει στα πολυνησιακά «Ματαρόα», έμελλε να ταυτιστεί με μια ιδιαίτερη περίοδο της ιστορίας του τόπου μας. Οι 200 εκείνοι επιβάτες, νέοι επιστήμονες και καλλιτέχνες, σπουδαστές ακόμη ή και υπότροφοι του Γαλλικού Ινστιτούτου, αποτέλεσαν τη μετέπειτα γενιά των επιφανών των γραμμάτων και των τεχνών. Ο Πάνος Τζελέπης (αρχιτέκτοντας) ήταν ο αρχηγός της ομάδας. Ανάμεσα στα μέλη της «Υποτροφιάδας» ήταν οι φιλόσοφοι Κορνήλιος Καστοριάδης, Κώστας Παπαϊωάννου, Μιμίκα Κρανάκη, Κώστας Αξελός, ο ιστορικός Νίκος Σβορώνος, οι φοιτητές Αρχιτεκτονικής Εμμανουήλ Κινδύνης, Αριστομένης Προβελέγγιος, Αθανάσιος Γάττος, Κωνσταντίνος Μανουηλίδης, Νικόλας Χατζημιχάλης, Γιώργος Κανδύλης, Πάνος Τσολάκης, Τάκης Ζενέτος, ο κινηματογραφιστής Μάνος Ζαχαρίας, ο γλύπτης Μέμος Μακρής, ο ζωγράφος Ντίκος Βυζάντιος, ο μουσικός Δημήτρης Χωραφάς, ο τεχνοκριτικός Αγγελος Προκοπίου, οι γιατροί Ανδρέας Γληνός και Ευάγγελος Μπρίκας, η συγγραφέας Ελλη Αλεξίου, η ποιήτρια Μάτση Χατζηλαζάρου, η εικαστικός Νέλλη Ανδρικοπούλου, ο ποιητής Ανδρέας Καμπάς, οι φιλόλογοι Εμμανουήλ Κριαράς και Σταμάτιος Καρατζάς και πολλοί άλλοι.
Την πρωτοβουλία του εγχειρήματος είχε ο τότε διευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου στην Αθήνα, γνωστός φιλέλληνας Οκτάβ Μερλιέ –με τη συνδρομή του γενικού γραμματέα του Ινστιτούτου Ροζέ Μιλλιέξ. Στόχος τους να δώσουν τη δυνατότητα σε φερέλπιδες νέους να σπουδάσουν στο εξωτερικό και να διασωθούν. Η επιλογή που καθορίστηκε και από την οικονομική κατάστασή τους ήταν εξαιρετική κρίνοντας από το αποτέλεσμα.
«Διάτρητη μνήμη»
Με αφετηρία το βιβλίο της Νέλλης Ανδρικοπούλου «Το ταξίδι του Ματαρόα –1945. Στον καθρέφτη της μνήμης» (Εστία), μια ομάδα καλλιτεχνών από την Ελλάδα και τη Γαλλία ξεκίνησε να στήσει μια ιδιαίτερη παράσταση. Τίτλος της «Ματαρόα, η διάτρητη μνήμη». Εμπλουτίζοντας το υλικό με ιστορικά ντοκουμέντα, αρχεία, έργα, μαρτυρίες επιβαινόντων και συνεντεύξεις όσων βρίσκονται εν ζωή και υπό την καθοδήγηση της σκηνοθέτριας Ελέν Σενκ από το Θέατρο του Ηλιου ετοιμάζουν τη δική τους θεατρική επιβίβαση. Το κείμενο της παράστασης θα καταλήξει στην τελική του μορφή από τους νέους που συμμετέχουν. Στόχος όλων η ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον και το όραμα για μια Ευρώπη της τέχνης. Η ομάδα που ξεκίνησε να δουλεύει πάνω από έναν χρόνο θα κάνει αντίστροφα το ταξίδι του Ματαρόα, από το Παρίσι προς την Αθήνα, δίνοντας παραστάσεις στους ενδιάμεσους σταθμούς. Στη γαλλική πρωτεύουσα θα παιχθεί το προσεχές φθινόπωρο.
Οι συντελεστές
Η ιδέα, η έρευνα και η οργάνωση είναι της Ελίτας Κουνάδη. Την προσαρμογή του κειμένου και τη σκηνοθεσία υπογράφει η Hélène Cinque. Μεταφράσεις από τους Δημήτρη Αλεξάκη και Κυβέλη Καστοριάδη. Την ελληνική ομάδα εργασίας αποτελούν οι Παντελής Δεντάκης, Ιωάννα Κανελλοπούλου, Κυβέλη Καστοριάδη, Ελίτα Κουνάδη, Δημήτρης Ντάσκας. Η μουσική είναι του Νίκου Κυπουργού, τα σκηνικά της Εύας Μανιδάκη, τα κοστούμια του Γιώργου Βαφιά και τα video του Στυλιανού Πάγκαλου. Παίζουν: Πολύδωρος Βογιατζής, Μαλαματένια Γκότση, Παντελής Δεντάκης, Ιωάννα Κανελλοπούλου, Κυβέλη Καστοριάδη, Ελίτα Κουνάδη, Δημήτρης Ντάσκας, Τατιάνα-Αννα Πίττα, Harold Savary, Γιώργος Στάμος. Η γλύπτρια Κλειώ Μακρή, ο ιστορικός Τάσος Σακελλαρόπουλος και ο μουσικός Αλκίνοος Ιωαννίδης συμπληρώνουν την ομάδα.
HeliosPlus
