Η ώρα της αλήθειας για τα εταιρικά χρέη

«H άμεση διαχείριση του προβλήματος των «κόκκινων» εταιρικών δανείων θα αποτελέσει ευκαιρία αναδιάρθρωσης του ιδιωτικού τομέα και θα απελευθερώσει υγιείς δυνάμεις της επιχειρηματικότητας, που μέσα στην κρίση καθηλώθηκαν από την έλλειψη χρηματοδότησης εκ μέρους του χρηματοπιστωτικού συστήματος».

Η κυβερνητική αυτή αντίληψη μετουσιώνεται σε πρωτοβουλία της Τράπεζας της Ελλάδος για ομογενοποίηση των κανόνων αναδιάρθρωσης των προβληματικών δανείων των επιχειρήσεων και αλλαγή επί τα βελτίω της τρέχουσας νομοθεσίας περί πτωχεύσεων.

Σύντομα αναμένεται να κληθούν από τον διοικητή της ΤτΕ κ. Γιάννη Στουρνάρα όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς (αρμόδια υπουργεία, τράπεζες, ΣΕΒ κ.ά.) και με τη συνδρομή έμπειρων ορκωτών λογιστών θα χαρακτηρίσουν και θα κατηγοριοποιήσουν τα «κόκκινα» δάνεια, θα αλλάξουν τις λογιστικές ανατροπές που φέρνει σήμερα μια κεφαλαιοποίηση δανείων και θα θέσουν κανόνες για όλα τα δάνεια, ακόμη και για τα ρυθμισμένα, τα οποία όμως κινδυνεύουν να μετατραπούν σε μη εξυπηρετούμενα.

Ολοι πλέον κάνουν λόγο για ένα πυκνό διάστημα ως τον Νοέμβριο –μετά η εποπτεία των συστημικών τραπεζών περνά στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα –κατά το οποίο οι τράπεζες θα κληθούν να ξεκαθαρίσουν ποιες εταιρείες θα στηρίξουν και σε ποιες θα βγάλουν τον αναπνευστήρα. Επίσης, όλοι συμφωνούν ότι οι επιχειρήσεις θα αλλάξουν χέρια και οι υφιστάμενοι βασικοί μέτοχοι που δεν θα βάλουν το χέρι στην τσέπη θα χάσουν τις μετοχές τους.

Ο υπουργός Οικονομικών Γκίκας Χαρδούβελης σε πρόσφατη εκδήλωση του ΣΕΒ δεν μάσησε τα λόγια του: «Οι επιχειρηματίες θα πρέπει να είναι ανοιχτόμυαλοι, να μην επιμείνουν σώνει και καλά να κρατήσουν το 100% της επιχείρησής τους. Θα πρέπει να φέρουμε ξένο κεφάλαιο για να υπάρξει ισορροπία και να βοηθηθεί η οικονομία».

Σύμφωνα με τους τραπεζίτες, σημαντικά προσκόμματα στην αναδιάρθρωση δανείων των επιχειρήσεων επιφέρει σήμερα το υφιστάμενο πτωχευτικό Δίκαιο.

«Ενώ το Chapter 11 στις ΗΠΑ προστατεύει την εταιρεία από τους πιστωτές, στην Ελλάδα το άρθρο 99 ουσιαστικά προστατεύει τους βασικούς μετόχους. Το άρθρο 99 δεν φέρνει αλλαγή διοίκησης. Δεν μπορείς να προσφεύγεις στο άρθρο 99 με την ίδια διοίκηση που έχει φέρει την εταιρεία σε αυτή τη δύσκολη θέση» επισημαίνουν χαρακτηριστικά.

Προσθέτουν δε ότι πρέπει να αλλάξουν φορολογικά θέματα που άπτονται του πτωχευτικού Δικαίου. Για παράδειγμα, σήμερα, αν κουρευτεί δάνειο, το ποσό του κουρέματος περνά ως έκτακτο αποτέλεσμα στα κέρδη της επιχείρησης και αν το ποσό αυτό είναι μεγαλύτερο από τις σωρευμένες ζημιές, η θετική διαφορά θα φορολογηθεί με 26%. Επίσης, σε μια μετοχοποίηση χρεών, η εταιρεία θα κληθεί να πληρώσει φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίου.

Παράλληλα, για την έγκριση σχεδίου αναδιάρθρωσης απαιτείται η σύμφωνη γνώμη της γενικής συνέλευσης. Αίτημα των πιστωτών είναι να μπορούν να ενεργοποιούν τα όργανα αυτά πιο εύκολα αφού με πρόφαση τη μη επίτευξη απαρτίας οι μέτοχοι παίζουν «κρυφτούλι» και κερδίζουν χρόνο (πρόσφατο είναι το παράδειγμα της Σελόντα).

Για το αναπόφευκτο φαινόμενο το επόμενο διάστημα να δούμε και λουκέτα επιχειρήσεων οι τεχνοκράτες έχουν τη δική τους εκδοχή: «Η εμπειρία δείχνει ότι όπου κλείνει κάποιος ανοίγει κάποιος άλλος. Πάρτε για παράδειγμα τα σουπερμάρκερτ Ατλάντικ. Κλείσανε 500 καταστήματα και δεν άνοιξε μύτη αφού τα καταστήματα απορροφήθηκαν από άλλους σουπερμαρκετάδες. Το να κλείσει κάποιος «κακός» δεν είναι πρόβλημα. Αν είσαι «κακός» είσαι ήδη κλειστός και δεν το έχεις καταλάβει. Αλλωστε πρόθεση των τραπεζών είναι να αλλάξουν χέρια οι επιχειρήσεις και όχι να κλείσουν. Για αυτό και αναζητούν επενδυτές που θα αναλάβουν να τρέξουν τις εταιρείες».

Σήμερα το πρόβλημα των τραπεζών, όπως εξηγούν οι ίδιοι οι τραπεζίτες, είναι ότι δεν βρίσκουν αξιόχρεες επιχειρήσεις για να δανείσουν. Οι υγιείς εταιρείες προτιμούν τα εταιρικά ομόλογα. Αντιθέτως μια προβληματική επιχείρηση που χτυπά την πόρτα της τράπεζας δεν έχει πλέον καμία τύχη αφού με το cash flow που παράγει, η τράπεζα γνωρίζει ότι δεν πρόκειται να πάρει ποτέ πίσω τα λεφτά της και απορρίπτει το αίτημα.

Τρία είναι τα βήματα που θα σηματοδοτήσουν τις επικείμενες αναδιαρθρώσεις δανείων μετά τη συμφωνία τραπεζών – επιχειρήσεων και εφόσον η ΤτΕ έχει καταρτίσει το πλαίσιο όπου θα κινηθούν.

Πρώτον, επιβάλλεται ο βασικός μέτοχος να βάλει χρήματα για να βελτιωθεί η σχέση ίδια προς ξένα κεφάλαια της επιχείρησης. Αν δεν μπορεί, θα επιδιωχθεί η λύση του στρατηγικού επενδυτή με αποτέλεσμα η εταιρεία να αλλάξει ιδιοκτήτη.

Δεύτερον, και ανεξάρτητα από το ποιος θα έχει τις μετοχές, θα πρέπει να γίνουν περικοπές στις δαπάνες της επιχείρησης ώστε να υπάρχει τουλάχιστον ισορροπία εσόδων – εξόδων και οι τράπεζες να μη χρειαστεί να βάλουν στο μέλλον κεφάλαια.

Τρίτο αλλά και καθοριστικό βήμα για μια επιτυχή αναδιάρθρωση είναι οι προοπτικές του κλάδου όπου δραστηριοποιείται η εταιρεία. Δηλαδή να υπάρχουν αποχρώσες ενδείξεις ανάκαμψης. Αλλιώς, όπως εξηγούν οι ειδικοί, αν το προϊόν είναι κακό καμία τράπεζα δεν θα σταθεί αρωγός.