Τα στοιχεία έχουν πράγματι ενδιαφέρον: σύμφωνα με το Operabase, τον έγκυρο διαδικτυακό τόπο που συγκεντρώνει στατιστικά δεδομένα για την όπερα διεθνώς, οι 40 πιο πολυπαιγμένοι συνθέτες της προηγούμενης καλλιτεχνικής περιόδου είναι άπαντες νεκροί. Από τους ζώντες, ο πιο δημοφιλής είναι ο Φίλιπ Γκλας, τα έργα του οποίου ωστόσο παίχτηκαν μόλις 66 φορές σε σχέση με τις 2.586 παραστάσεις τίτλων του Βέρντι που βρίσκεται στην κορυφή της λίστας.
Αντίστοιχο πρόβλημα δεν φαίνεται να αντιμετωπίζει το σύγχρονο θέατρο, τα έργα του οποίου όχι μόνο παίζονται σε σταθερή βάση, αλλά καταφέρνουν να συγκεντρώνουν και το ενδιαφέρον μεγάλης μερίδας κοινού. Επιχειρώντας μια ανάγνωση των παραπάνω διαπιστώσεων ο αμερικανός τενόρος Μάικλ Φαμπιάνο, ο οποίος αυτόν τον καιρό ερμηνεύει τον ρόλο του Αλφρέντο στη νέα παραγωγή της βερντιανής «Τραβιάτα» του διάσημου Φεστιβάλ του Γκλάιντμπορν, μιλώντας στον «Economist» λέει τα εξής: «Οπερες όπως η Τραβιάτα, ο Ριγκολέτο, η Μποέμ αγγίζουν το συναίσθημα με τρόπο που τα νεότερα έργα δεν καταφέρνουν. Οι δημοφιλείς όπερες είναι σαν την ποπ μουσική: οι ακροατές είναι σε θέση να ψιθυρίζουν τις μελωδίες».
Η εν λόγω παραγωγή της «Τραβιάτα», η αυλαία της οποίας άνοιξε μόλις προ ημερών με μεγάλη επιτυχία –θα παίζεται ως τις 23 Αυγούστου και αξίζει να σημειωθεί πως στον ρόλο του πατέρα Ζερμόν εμφανίζεται ο «δικός μας», διεθνώς αναγνωρισμένος βαρύτονος Τάσης Χριστογιαννόπουλος -, έχει προκαλέσει πολλές συζητήσεις: πρόκειται για την πρώτη νέα παραγωγή του αριστουργήματος του Βέρντι τα τελευταία 25 χρόνια στο διάσημο βρετανικό φεστιβάλ και αποτελεί μια καλή αφορμή προκειμένου να σχολιάσει κανείς το θέμα των πασίγνωστων τίτλων του λυρικού θεάτρου και το αν πράγματι αφήνουν περιθώρια για εκπλήξεις και νέες ανακαλύψεις.
Μιλώντας και πάλι στον «Economist», ο σερ Μαρκ Ελντερ, μουσικός διευθυντής της ορχήστρας Halle του Μάντσεστερ, ο οποίος έχει τη μουσική διεύθυνση της «Τραβιάτα», θεωρεί πως οι παραγωγές που έχουν πίσω τους καλή προετοιμασία και σοβαρή έρευνα μπορούν να προσδώσουν φρεσκάδα ακόμη και στο γνωστότερο έργο: «Λέω στους τραγουδιστές: αν ερμηνεύσετε αυτό το μέτρο σωστά, θα είναι μια παγκόσμια πρεμιέρα…».
Με δεδομένο ότι σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία ο συγκεκριμένος τίτλος του Βέρντι παίχτηκε 533 φορές παγκοσμίως στη διάρκεια της σεζόν 2012-2013, πολύ δύσκολα θα μπορούσε να μιλήσει κανείς για «παγκόσμια πρεμιέρα». Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα πάντα με τον μαέστρο, όταν επανεξετάζεις τη διάσημη ερωτική ιστορία μέτρο το μέτρο, μπορείς να βρεθείς μπροστά σε ένα «γοητευτικό ταξίδι εξερευνήσεων» με «μερικές απίθανα συναρπαστικές ανακαλύψεις».
Ο ίδιος θεωρεί πως όταν έχει κανείς να κάνει με τόσο δημοφιλή έργα, ο κίνδυνος είναι ότι ο κόσμος έχει μια εκ των προτέρων δεδομένη άποψη για τη μουσική ερμηνεία. Κι αυτό δεν αφορά μόνο το κοινό αλλά και τους ίδιους τους τραγουδιστές, οι οποίοι ενδεχομένως έχουν ερμηνεύσει τους ρόλους τόσο συχνά ώστε «μπορούν να τους τραγουδήσουν ακόμη και στον ύπνο τους…».
Προκειμένου να αποφύγουν να γίνουν προβλέψιμοι, πολλοί σκηνοθέτες επιχειρούν εντελώς διαφορετικές προσεγγίσεις. Ο Φαμπιάνο πιστεύει πως «μια όπερα δεν πρέπει να γίνεται αντικείμενο μοντέρνας προσέγγισης μόνο και μόνο για να χαρακτηριστεί αβανγκάρντ». Ο Μάικλ Κερν από την άλλη, σκηνοθέτης της παραγωγής, θεωρεί ότι οι ριζοσπαστικές παραγωγές είναι ένας τρόπος για να διατηρηθεί το ενδιαφέρον του σημερινού κοινού, μια που τα ίδια τα σύγχρονα έργα αδυνατούν, όπως φαίνεται, να το κεντρίσουν. Ο ίδιος δίνει τη δική του εξήγηση για αυτό: «Οι σύγχρονες εκφράσεις του λόγου δεν είναι τόσο διαφορετικές από τον λόγο του 1850» λέει και συνεχίζει: «Η σύγχρονη κλασική μουσική, όμως, έχει ελάχιστα κοινά με αυτήν του 19ου αιώνα. Προκειμένου να εξοικειωθεί το κοινό μαζί της, οφείλει να μάθει μια εντελώς διαφορετική γλώσσα κι αυτό δεν είναι εύκολο».
HeliosPlus
