Υπνος με διακοπές ίσον… καθόλου ύπνος

Το γνώριμο κλάμα μέσα στη νύχτα, η επίσκεψη στην κούνια για τάισμα ή αλλαγή πάνας, ο «ψευτοΰπνος» για λίγο και μετά… ξανά μία από τα ίδια. Αυτό είναι το μοτίβο του ύπνου των περισσότερων νέων γονέων οι οποίοι συχνά αναφέρουν πως αισθάνονται το πρωί ακόμη πιο εξουθενωμένοι από ό,τι την ώρα που έπεσαν για ύπνο το προηγούμενο βράδυ.

Τώρα για πρώτη φορά ερευνητές από τη Σχολή Ψυχολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ, με επικεφαλής τον καθηγητή Αβι Σάντεχ, διεξήγαγαν μελέτη η οποία εξηγεί για ποιον λόγο ο ύπνος με διακοπές μπορεί να κοστίζει στην υγεία όσο και ο καθόλου (ή ελάχιστος) ύπνος. Με δημοσίευσή τους στο επιστημονικό έντυπο «Sleep Medicine» οι ερευνητές αναφέρουν ότι υπάρχει αιτιώδης σχέση μεταξύ του μοτίβου του διακοπτόμενου ύπνου και προβλημάτων στις γνωστικές ικανότητες, στην προσοχή και στη διάθεση. Συγκεκριμένα οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι ο διακοπτόμενος ύπνος αντιστοιχεί σε μόλις τέσσερις ώρες συνεχόμενου ύπνου τη νύχτα (και στα όσα οι τόσο λίγες ώρες ύπνου συνεπάγονται για τον οργανισμό).

«Ο ύπνος πολλών νέων γονέων διακόπτεται τη νύχτα εξαιτίας του μωρού τους που κλαίει. Αλλά και οι γιατροί μπορεί να έχουν μοτίβα διακοπτόμενου ύπνου καθώς είναι πιθανόν να κληθούν μέσα στη νύχτα για να αντιμετωπίσουν κάποιο περιστατικό» είπε ο δρ Σάντεχ και προσέθεσε: «Είναι πιθανόν κάποιος να ξυπνά για λίγο μόνο, για πέντε ως δέκα λεπτά, ωστόσο και αυτό το μικρό χρονικό διάστημα είναι αρκετό για να προκαλέσει προβλήματα στον φυσικό ρυθμό του ύπνου. Η επίδραση του ύπνου με διακοπές στην εγρήγορση του ατόμου κατά τη διάρκεια της ημέρας αλλά και στη διάθεσή του και στις γνωστικές ικανότητές του δεν είχε ποτέ μελετηθεί στο παρελθόν. Η μελέτη μας είναι η πρώτη που δείχνει σοβαρές γνωστικές και συναισθηματικές επιδράσεις».

Ο δρ Σάντεχ διευθύνει μια κλινική ύπνου στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ και κύριο καθήκον του είναι να δίνει συμβουλές στα εξουθενωμένα ζευγάρια που φθάνουν σε εκείνον σε απόγνωση εξαιτίας της κούρασης που συνεπάγεται ένα μωρό το οποίο ξυπνά συνέχεια μέσα στη νύχτα. Οπως ο ίδιος λέει, «συμβουλεύοντας αυτούς τους γονείς μού έκανε εντύπωση ότι δεν είχε εξεταστεί συστηματικά ο ρόλος των πολλαπλών ξυπνημάτων μέσα στη νύχτα για τον οργανισμό. Πολλές παλαιότερες μελέτες είχαν δείξει κάποια συσχέτιση με προβλήματα, αλλά καμία δεν είχε αποδείξει αιτιώδη σχέση. Η μελέτη μας αποδεικνύει ότι ο διακοπτόμενος ύπνος σε φυσιολογικά άτομα οδηγεί σαφώς σε προβλήματα στην προσοχή και σε αρνητική διάθεση».

Πώς έγινε το πείραμα

Η μελέτη διεξήχθη σε φοιτητές της Σχολής Ψυχολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ. Τα μοτίβα ύπνου τους ελέγχθηκαν μέσω συσκευών που έμοιαζαν με ρολόγια χειρός. Οι εθελοντές τα φορούσαν στον καρπό τους και εκείνα ανίχνευαν πότε ήταν ξύπνιοι και πότε κοιμούνταν. Οι φοιτητές κοιμήθηκαν το πρώτο βράδυ επί ένα οκτάωρο χωρίς διακοπές, ωστόσο τη δεύτερη νύχτα αναγκάστηκαν να ξυπνήσουν τέσσερις φορές λόγω (ενοχλητικών) εξωγενών παραγόντων: είτε χτυπούσαν τηλέφωνα είτε τους ζητούσαν να κάνουν κάτι στον υπολογιστή προτού πάνε και πάλι για ύπνο μετά από 10-15 λεπτά. Τα πρωινά έπειτα από κάθε βραδιά τούς ζητήθηκε να κάνουν κάποια τεστ σε υπολογιστή προκειμένου να εκτιμηθούν η εγρήγορση και η προσοχή τους, ενώ επίσης συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια για να προσδιοριστεί η διάθεσή τους. Από το πείραμα προέκυψε άμεση σύνδεση μεταξύ προβλημάτων στην προσοχή και στη διάθεση με τις διακοπές στον ύπνο –και μάλιστα έπειτα από μόλις μία νύχτα διακοπτόμενου ύπνου.

Αρνητικές επιδράσεις έπειτα από μόλις μία νύχτα

«Η μελέτη μας έδειξε τις επιδράσεις έπειτα από μόλις μία νύχτα ανήσυχου ύπνου. Γνωρίζουμε όμως ότι οι επιδράσεις αυτές συσσωρεύονται και έτσι το κόστος για τους νέους γονείς που ξυπνούν τρεις ως και δέκα φορές μέσα στη νύχτα επί μήνες είναι τεράστιο. Εκτός από τις αρνητικές επιδράσεις στο σώμα, ο διακοπτόμενος ύπνος οδηγεί και σε συναισθήματα θυμού των γονέων προς τα βρέφη τους και μετά σε ενοχές για αυτά τα αρνητικά συναισθήματα» σημείωσε ο επικεφαλής της μελέτης. Κατέληξε τονίζοντας ότι η έρευνα στο πεδίο του ύπνου έχει επικεντρωθεί τα τελευταία 50 χρόνια στην έλλειψη ύπνου αγνοώντας την επίδραση των συχνών ξυπνημάτων μέσα στη νύχτα. «Ελπίζω ότι η μελέτη μας θα φέρει το πρόβλημα στο προσκήνιο για τους ερευνητές και τους κλινικούς γιατρούς, οι οποίοι θα πρέπει να αναγνωρίσουν το τεράστιο τίμημα που πληρώνουν τα άτομα που αναγκάζονται να ξυπνούν συχνά μέσα στη νύχτα».

Η ερευνητική ομάδα του δρος Σάντεχ αναζητεί αυτή τη στιγμή παρεμβάσεις ώστε τα βρέφη να κοιμούνται χωρίς διακοπές μέσα στη νύχτα κάνοντας έτσι ένα μεγάλο «δώρο» και στους γονείς τους.