Ιούλιος 2013. Στο εστιατόριο κεντρικού ξενοδοχείου της πρωτεύουσας τρεις καλοντυμένοι κύριοι συνομιλούν χαμηλοφώνως. Βρίσκονται στην Αθήνα για λογαριασμό ξένου επενδυτικού σχήματος το οποίο αναζητεί ευκαιρίες στην Ελλάδα της ύφεσης. Στo «μενού» της κουβέντας τους τα προβληματικά δάνεια που έχουν μεταφερθεί στις «κακές» τράπεζες, οι οποίες συστάθηκαν στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης και εξυγίανσης του εγχώριου τραπεζικού τομέα.
Πρόκειται για σκηνή συνηθισμένη μετά το ξέσπασμα της κρίσης στα πέριξ της πλατείας Συντάγματος πολυτελή καταλύματα. Τα 8,3 δισ. ευρώ επισφαλών χορηγήσεων, τα οποία περιήλθαν στους εκκαθαριστές των 12 τραπεζών που δεν κατάφεραν να συνεχίσουν τη λειτουργία τους υπό το βάρος της κρίσης, αποτελούν ένα κρίσιμο μέγεθος για τους διεθνείς κερδοσκόπους, οι οποίοι θέλουν να εκμεταλλευτούν την ανάγκη του Ελληνικού Δημοσίου και του χρηματοπιστωτικού κλάδου για κεφάλαια προκειμένου να αγοράσουν δάνεια σε τιμή… ευκαιρίας.
Αντεξαν στην πίεση
Εναν χρόνο μετά και παρά τις αφόρητες πιέσεις από το εξωτερικό για την απόκτηση αυτών των στοιχείων ενεργητικού, κανένα deal δεν έχει προχωρήσει, κόντρα ακόμη και στις επιταγές της τρόικας για δραστική αντιμετώπιση του προβλήματος.
«Η στρατηγική που χάραξε η Τράπεζα της Ελλάδος εξαρχής για τη διαχείριση των χορηγήσεων που περιήλθαν στους εκκαθαριστές των bad banks δεν προέβλεπε πώληση δανείων σε funds του εξωτερικού» σημειώνει σχετικά στέλεχος επενδυτικής εταιρείας που κλήθηκε να διερευνήσει για λογαριασμό πελάτη της τη συγκεκριμένη αγορά.
Του λόγου το αληθές επιβεβαιώνουν τραπεζικοί κύκλοι που παρακολουθούν στενά τα τελευταία χρόνια τη σχετική διαδικασία. Οπως επισημαίνουν σχετικά, ο πρώην διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιώργος Προβόπουλος είχε δώσει «γραμμή» στους εκκαθαριστές να βρουν τη χρυσή τομή στη διαχείριση αυτών των δανείων, σεβόμενοι από τη μία πλευρά νοικοκυριά και επιχειρήσεις με αντικειμενικές δυσκολίες στην αποπληρωμή των οφειλών τους και από την άλλη προασπιζόμενοι το δημόσιο συμφέρον. Στο πλαίσιο αυτό αποκλείστηκαν σε πολλές περιπτώσεις επιθετικές κινήσεις ανάκτησης των δανείων και επιδιώχθηκαν συμβιβασμοί προς διασφάλιση της απαραίτητης για την bad bank ροής εσόδων χωρίς να «πνίγεται» ο οφειλέτης.
Τα αποτελέσματα της στρατηγικής αυτής είναι ήδη ορατά. Ως και το τέλος του 2013 οι εκκαθαριστές είχαν καταφέρει να συγκεντρώσουν ένα ποσό της τάξεως των 325 εκατ. ευρώ, ενώ μέσα τους πρώτους μήνες του 2014 οι συνολικές εισπράξεις αυξήθηκαν στα 500 εκατ. ευρώ. Τραπεζικοί κύκλοι τονίζουν ότι ο άτυπος στόχος εσόδων που έχει τεθεί για φέτος είναι τα 500 εκατ. ευρώ, ώστε τον ερχόμενο Ιανουάριο η ανάκτηση δανείων να φτάσει τα 825 εκατ. ευρώ περίπου.
Πώς γίνονται οι ρυθμίσεις
Κομβικής σημασίας εξέλιξη για την επιτάχυνση των εργασιών των bad banks αποτέλεσε η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου διαχείρισης των κόκκινων δανείων το καλοκαίρι της περυσινής χρονιάς. Με τη συγκεκριμένη τροποποίηση δόθηκε η δυνατότητα στους εκκαθαριστές να προχωρούν σε ρυθμίσεις ανάλογες με αυτές που υλοποιούν οι εν λειτουργία εμπορικές τράπεζες. Λύθηκαν έτσι τα χέρια τους, καθώς απέκτησαν την ευχέρεια να προχωρούν στη διευθέτηση χρεών χωρίς να χρειαστεί να προβούν σε αναγκαστικές κατασχέσεις ή σε ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων των δανειοληπτών, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα ικανοποιητικά έσοδα για το Δημόσιο.
Οι ρυθμίσεις αυτές περιλαμβάνουν επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής και περικοπής του επιτοκίου, με στόχο τη μείωση των μηνιαίων δόσεων σε βιώσιμα επίπεδα. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα, δεδομένου ότι δεν υπάρχει η πίεση της κεφαλαιακής επάρκειας όπως συμβαίνει με τις εμπορικές τράπεζες, κατέστη δυνατή ακόμη και η διαγραφή μέρους των χρεών. Σύμφωνα με κύκλους της αγοράς, επιτάχυνση των σχετικών διαδικασιών εκτιμάται ότι θα επιτευχθεί με την ενεργοποίηση του νέου κώδικα δεοντολογίας για την τακτοποίηση των «κόκκινων» δανείων, ο οποίος θα χρησιμοποιηθεί και από τις bad banks.
Ομοιογενής διαχείριση
Σημειώνεται πως με πρωτοβουλία της Τράπεζας της Ελλάδος η διαχείριση των τραπεζών σε εκκαθάριση γίνεται πλέον με αρκετά ομοιογενή τρόπο, καθώς εκτός της σύστασης ειδικής Επιτροπής Εκκαθαρίσεων για την εξέλιξη των εισπράξεων, οι ειδικοί εκκαθαριστές υποβάλλουν στοιχεία με μηνιαία συχνότητα και προκαθορισμένο μορφότυπο, τα οποία και αξιολογούνται σε συσχέτιση με τα ανά τρίμηνο υποβαλλόμενα στοιχεία. Παράλληλα, η Τράπεζα της Ελλάδος παρακολουθεί σε συνεχή βάση τα έξοδα των εκκαθαριστών και είναι υπό μελέτη η σκοπιμότητα και ο τρόπος λειτουργικής ενοποίησης επιμέρους ή ακόμη και του συνόλου των ειδικών εκκαθαρίσεων. Σημειώνεται ότι για να προχωρήσει η ρύθμιση ενός δανείου με υπόλοιπο άνω των 250.000 ευρώ ή για τη διαγραφή χρέους άνω των 20.000 ευρώ απαιτείται η σύμφωνη γνώμη της προαναφερθείσας επιτροπής, η οποία αποτελείται από πέντε τραπεζικά στελέχη με πολύχρονη εμπειρία στο κομμάτι των αναδιαρθρώσεων.
Χρεοκοπίες
Η ιστορία των «κακών» τραπεζών
Η ιστορία των «κακών» τραπεζών στην Ελλάδα ξεκινά το 2011 με τη χρεοκοπία των πρώην Aspis Bank και Proton Bank. Το υγιές τμήμα τους μεταφέρεται στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο και σε νέο μεταβατικό ίδρυμα αντίστοιχα, ενώ τα προβληματικά στοιχεία του ενεργητικού τους δημιουργούν τις πρώτες «κακές» τράπεζες στη σύγχρονη οικονομική ιστορία της χώρας.
Τον ίδιο δρόμο ακολουθούν ακόμη 10 τράπεζες: Αγροτική Τράπεζα, Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, Probank, FBBank και οι Συνεταιριστικές Αχαϊκή, Λαμίας, Λέσβου – Λήμνου, Δυτικής Μακεδονίας, Εύβοιας, Δωδεκανήσου.
Στις 12 «κακές» τράπεζες μεταφέρονται επιχειρηματικά δάνεια 6 δισ. ευρώ, στεγαστικά δάνεια 1,5 δισ. ευρώ, καταναλωτικά 500 εκατ. ευρώ και χρέη από πιστωτικές κάρτες 300 εκατ. ευρώ.
Με εξαίρεση τα στεγαστικά δάνεια, όπου ως όριο καθυστέρησης καθορίστηκαν οι 180 ημέρες, στις υπόλοιπες κατηγορίες πίστης στις bad banks μεταφέρθηκαν οι χορηγήσεις που παρέμεναν «χωρίς αποπληρωμή» για διάστημα άνω των 90 ημερών.
Ως σήμερα οι εκκαθαριστές έχουν έλθει σε επαφή σχεδόν με το σύνολο των δανειοληπτών που «κυνηγούν».
Οι νέες συμβάσεις που υπογράφονται παραμένουν σε ισχύ ακόμη και αν το δάνειο που βρίσκεται στην bad bank μεταπωληθεί κάποια στιγμή στο μέλλον. Τραπεζικοί κύκλοι δεν αποκλείουν εφόσον η κατάσταση στην Ελλάδα ομαλοποιηθεί τα επόμενα χρόνια να υπάρξουν πωλήσεις δανείων από τους εκκαθαριστές προς άλλες ελληνικές τράπεζες, με στόχο την επιτάχυνση των διαδικασιών ανάκτησης των κεφαλαίων που δαπάνησε το Ελληνικό Δημόσιο για τη διάσωση των τραπεζών.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
