Παρασάγγες,
Τόμος Α΄,
Ονομαστικόν
Εκδόσεις Αγρα,
σελ. 209, τιμή 16,50 ευρώ
Τι κι αν γράφει άλλοτε στίχους θέλοντας συνήθως να τους ενώσει σε μεγάλες ποιητικές συνθέσεις και άλλοτε πεζά ή δοκίμια που έχουν πάντοτε έναν πιο μερικό και αποσπασματικό χαρακτήρα; Οποια φόρμα ή όποιο είδος κι αν διαλέξει για τη γραφή του, ο Δημήτρης Καλοκύρης ξετυλίγει κάθε φορά το ίδιο νήμα: νήμα τραβηγμένο από ένα περίτεχνα μπερδεμένο εγκυκλοπαιδικό κουβάρι όπου ονόματα τόπων και ανθρώπων αλλά και καλλιτεχνικών, επιστημονικών ή φιλοσοφικών έργων μετατρέπονται σε έναν αχανή λογοτεχνικό κατάλογο, σε ένα απέραντο δίκτυο παιγνιωδώς συνταιριασμένων λέξεων και φραστικών σχημάτων.
Μοναδική έγνοια των κειμενικών αναδιφήσεων του Καλοκύρη, είτε μιλάει για τον Μπόρχες, τον Πάβιτς και τον Καλβίνο είτε μεταφράζει τον Ομηρο και τον Ροΐδη, είναι η αναμέτρηση με τη φαντασία της γλώσσας, η διερεύνηση των δυνατοτήτων της λογοτεχνίας να γεννήσει εκ του μηδενός και εξ υπαρχής τον κόσμο. Γιατί η λογοτεχνία εν προκειμένω θα αρνηθεί εκ πεποιθήσεως το εξωτερικό της βλέμμα, μένοντας μακριά τόσο από την κοινωνία όσο και από την Ιστορία, ή μάλλον θα μεταμορφώσει τις κοινωνικές και τις ιστορικές αναφορές της σε λήμματα ενός πολυδύναμου και πολύχρηστου λεξικού στο εσωτερικό του οποίου ο συγγραφέας θα δεξιωθεί τους πιο διαφορετικούς συνδαιτυμόνες: αρχίζοντας από τις Αμαζόνες, τις Σειρήνες, τον Οβίδιο, τον Βιργίλιο, τον Λουκιανό και τον Δάντη, περνώντας στους Δουμάδες, τον Ρίλκε, τον Πόου, τον Βερν, τον Λόρκα, τη Γουλφ, τον Κορτάσαρ, τον Πρεβέρ, τον Μπέκετ, τον Μάρκες και τον Κούντερα και φθάνοντας ως τον Διγενή, τον Μακρυγιάννη, τον Βιζυηνό, τον Παπαδιαμάντη, τον Καβάφη, τον Καρυωτάκη, τον Καζαντζάκη και τον Σικελιανό. Στα λήμματα του ίδιου λεξικού θα φιλοξενηθούν αίφνης και άλλοι, εντελώς απρόσμενοι επισκέπτες: θεοί, προφήτες, κινηματογραφιστές, ζωγράφοι, συνθέτες αλλά και φωτογραφικά μοντέλα, ροκ σταρ, όπως και εξερευνητές και θαλασσοπόροι.
Τι ακριβώς θα κάνει με όλον αυτόν τον πληθυσμό ο Καλοκύρης; Παρακάμπτοντας την κριτική και τη γραμματολογία, στα όρια του να χλευάσει τη φιλολογική επιστήμη (όπως και τον ακαδημαϊσμό εν γένει), έτοιμος να συμφύρει το υψηλό με το χαμηλό, αλλά και να δοκιμάσει ιλιγγιώδη άλματα μέσα στον χρόνο, ο λεξικογράφος θα συλλάβει τα πρόσωπά του έξω από κάθε κανονιστικό καλούπι: μια στιγμή του βίου ή του έργου τους, μια φαινομενικώς ασήμαντη λεπτομέρεια, ένα πλάγιο τεκμήριο, ένα ψηφίο από τη μεγάλη εικόνα τού είναι αρκετά για να φωτίσει την τέχνη τους, για να δείξει πώς γκρέμισαν ή λάτρεψαν τους προγόνους τους, για να αποκαλύψει τον εσώτερο, συχνά αδιόρατο πυρήνα από τον οποίο έχουν πηγάσει οι μύθοι και οι μορφές τους.
Λημματογραφώντας τους έλληνες συγγραφείς της νεότερης εποχής, ο Καλοκύρης θα προικίσει το λεξικό του και με μιαν άλλη διάσταση: τη διάσταση της προσωπικής μαρτυρίας που εύλογα θα καταλήξει στην αυτοβιογραφία. Εχοντας πρωτοστατήσει στην έκδοση δύο σημαντικών λογοτεχνικών περιοδικών της μεταπολιτευτικής περιόδου (Τραμ και Τέταρτο) αλλά και εργαστεί ως επιμελητής βιβλίων και εκθέσεων, ο Καλοκύρης είχε την ευκαιρία να γνωρίσει από κοντά πολλούς κορυφαίους του σιναφιού: από τον Πρεβελάκη, τον Πεντζίκη, τον Ελύτη, τον Εγγονόπουλο, τον Γκάτσο, τον Εμπειρίκο και τον Σεφέρη ως τον Σινόπουλο, τον Αναγνωστάκη, τον Καρούζο, τον Σαχτούρη, τον Χατζή, τον Ιωάννου, τον Ταχτσή, τον Ασλάνογλου και τον Βαρβέρη (τα ονόματα είναι ενδεικτικά). Κάθε λόγος για πρόσωπα σαν κι αυτά θα εικονογραφήσει τη στάση, τα σουσούμια και την καθημερινότητά τους αλλά θα είναι και ένας λόγος εις εαυτόν, ένας λόγος ο οποίος θα συνδεθεί εκ των πραγμάτων με τις λογοτεχνικές αναζητήσεις του ίδιου του Καλοκύρη. Και η αφανής αυτή ιστορία των νεότερων γραμμάτων, ποτισμένη με το ακατάβλητο κέφι ενός συγγραφέα που απεχθάνεται όπως ο Διάβολος το λιβάνι τη σοβαροφάνεια, θα αποτελέσει μιαν από τις καλύτερες συστάσεις για το βιβλίο του.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
