Οσα δεν γνωρίζετε για τον φοβερό ιό Εμπολα

Από τον περασμένο Φεβρουάριο έχει ξεσπάσει στην Αφρική το πιο εκτεταμένο και θανατηφόρο κύμα επιδημίας του φονικού ιού Εμπολα τα τελευταία χρόνια. Είναι εξαιρετικά επικίνδυνος και οι επιστήμονες ακόμη δεν έχουν βρει 100% αποτελεσματικό τρόπο για την καταπολέμησή του. Το βρετανικό BBC συγκέντρωσε σε οκτώ ερωταπαντήσεις όλα όσα θα θέλατε να γνωρίζετε για τον φοβερό ιό.

Τουλάχιστον 844 άνθρωποι στη Γουινέα, στη Σιέρα Λεόνε και στη Λιβερία έχουν μολυνθεί από τον ιό Εμπολα τους τελευταίους τέσσερις μήνες. Οι 518 από αυτούς έχουν πεθάνει. Το ποσοστό θνησιμότητας είναι 61,3%. Ο ιός έχει επεκταθεί από τις αγροτικές περιοχές στις πόλεις της Δυτικής Αφρικής. Εχουν αποσταλεί ομάδες ειδικών και πραγματοποιούνται συνομιλίες με τους υπουργούς Υγείας από 11 χώρες για τα επόμενα βήματα.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα περιγράφουν τον ιό Εμπολα σαν «μία από τις πιο θανατηφόρες ασθένειες παγκοσμίως».

«Είναι ένας υψηλά μολυσματικός ιός, ο οποίος μπορεί να σκοτώσει πάνω από το 90% των ανθρώπων τους οποίους θα προσβάλει, προκαλώντας τρόμο» τονίζουν. Επιπλέον δεν υπάρχει εμβολιασμός. Από τα πέντε είδη το ιού Εμπολα, ο Ζαΐρ –ο πρώτος που αναγνωρίστηκε –θεωρείται ο πιο θανατηφόρος.

Ο ιός Εμπολα προκαλεί ιογενή αιμορραγικό πυρετό, ο οποίος επηρεάζει όλα τα οργανικά συστήματα στο σώμα. Πήρε το όνομά του από τον ποταμό Εμπολα στη Λαΐκή Δημοκρατία του Κονγκό (πρώην Ζαΐρ), όπου ένα από τα πρώτα ξεσπάσματα σημειώθηκε το 1976. Την ίδια χρονιά σημειώθηκε ένα ακόμη ξέσπασμα στο Σουδάν.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ξεχωρίζει πέντε είδη το ιού. Τρία από αυτά έχουν συνδεθεί με μεγάλα ξεσπάσματα αιμορραγικού πυρετού στην Αφρική.

Τα πρόωρα συμπτώματα συμπεριλαμβάνουν ξαφνική έναρξη πυρετού, εξάντληση, πόνους στους μυς, πονοκεφάλους και πονόλαιμο. Μπορεί να εμφανιστούν από δύο έως και 21 ώρες μετά τη μόλυνση. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποιεί ότι αυτά τα συμπτώματα μπορούν να είναι σημάδια και για άλλες ασθένειες, όπως η ελονοσία, ο τυφοειδής πυρετός, η μηνιγγίτιδα ή ακόμη και η πανούκλα. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα λένε ότι μερικοί ασθενείς μπορούν επίσης να αναπτύξουν ένα εξάνθημα, κόκκινα μάτια, λόξιγκα, πόνους στο στήθος, καθώς και δυσκολίες στην αναπνοή και στην κατάποση. Τα πρόωρα συμπτώματα εξελίσσονται σε εμετό, διάρροια, σε εξασθένιση του νεφρού και της λειτουργίας του συκωτιού και μερικές φορές σε εσωτερική και εξωτερική αιμορραγία Ο Εμπολα μπορεί μονάχα να επιβεβαιωθεί μόνο από πέντε εργαστηριακά τεστ.

Δεν υπάρχουν συγκεκριμένες θεραπείες. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα λένε στους ασθενείς να μην έρχονται σε επαφή με κανέναν και να καταφύγουν σε κέντρα περίθαλψης. Η ενυδάτωση κάνει καλό. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα λένε ότι αναχαίτισαν ένα ξέσπασμα το 2012 στην Ουγκάντα, εγκαθιστώντας μία ζώνη ελέγχου γύρω από το κέντρο θεραπείας. Ενα επιδημικό ξέσπασμα θεωρείται ότι ελέγχεται αν περάσουν 42 μέρες –διπλή η περίοδος επώασης της ασθένειας –χωρίς νέο κρούσμα.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υποστηρίζει ότι πιθανώς οι νυχτερίδες είναι οι φυσικοί ξενιστές του ιού Εμπολα στην Αφρική, και μετά ο ιός περνά στα άλλα ζώα. Οι άνθρωποι κολλούν μέσω της επαφής με σωματικά υγρά των μολυσμένων ζώων. Στην Αφρική υπάρχουν τεκμηριωμένες περιπτώσεις ανθρώπων που αρρωσταίνουν μετά την επαφή με νεκρούς ή άρρωστους χιμπαντζήδες ή γορίλες, νυχτερίδες, μαϊμούδες, άγριες αντιλόπες και σκαντζόχοιρους. Λέγεται ότι ο Εμπολα τελευταία διαδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω της επαφής με σωματικά υγρά που περιέχουν τον ιό. Η ευθεία επαφή με τα νεκρά θύματα το ιού Εμπολα μπορεί επίσης να προκαλέσει μόλυνση. Η χλωρική απολύμανση, η ζέστη, η έκθεση στον ήλιο και τα σαπούνια μπορούν να σκοτώσουν τον ιό.

Σύμφωνα με τα αρχεία έχουν υπάρξει πάνω 1.800 κρούσματα το ιού Εμπολα και περισσότεροι από 1.300 θάνατοι. Το τελευταίο καταγεγραμμένο ξέσπασμα, πριν από το τρέχον στη Γουινέα, ήταν το 2012 στην Ουγκάντα και στο Κονγκό.

Κατά τους επιδημιολόγους αυτό οφείλεται στο ότι ο ιός εξαπλώνεται κυρίως από ανθρώπους που είναι ήδη πολύ άρρωστοι, έχουν υψηλό πυρετό και πολλά συμπτώματα. Αλλά σε αυτές τις περιπτώσεις δεν ταξιδεύουν, συνεπώς ο τόπος διάδοσης της θανατηφόρας ασθένειας παραμένει σχετικά περιορισμένος. Ακόμη κι αν οι βαριά μολυσμένοι ταξιδέψουν σε μία ανεπτυγμένη χώρα, θα βρεθούν σε ένα καλό νοσοκομείο με επαρκείς μηχανισμούς ελέγχου των μολύνσεων, οπότε θα απομονωθούν και είναι απίθανο να μεταδώσουν τον ιό σε άλλους.