Deloitte: Οι αγορές ενέργειας αλλάζουν το παγκόσμιο γεωπολιτικό τοπίο

Οι επιπτώσεις από τη βορειοαμερικανική ενεργειακή επανάσταση οι οποίες σύντομα θα μετατρέπουν τους μεγάλους εισαγωγείς σε εξαγωγείς, γίνονται αισθητές στη Μέση Ανατολή, τη Ρωσία και την Κίνα. Αυτή η τάση θα έχει ως αποτέλεσμα νέες πηγές προμηθειών, αύξηση του ανταγωνισμού, αναμόρφωση του παγκόσμιου γεωπολιτικού τοπίου και δημιουργία μεγαλύτερων αλληλεξαρτήσεων μεταξύ των κρατών, σύμφωνα με την έκθεση της Deloitte Touche Tohmatsu Limited (DTTL) 2014 Oil and Gas Reality Check.

Η έκθεση εστιάζει στις τάσεις ανάπτυξης και περιορισμού σε διάφορα μέτωπα: στην κυριαρχία των προμηθευτών η οποία παρουσιάζει αυξομειώσεις, στην πορεία από την περιφερειοποίηση προς την παγκοσμιοποίηση των αγορών ενέργειας, στα αυξανόμενα μερίδια κάποιων κατηγοριών καυσίμων και στους μειούμενους ρόλους των υπολοίπων κατηγοριών στο παγκόσμιο ενεργειακό μίγμα και στο άνοιγμα και στο κλείσιμο των συνόρων ως τρόπο ανταπόκρισης στις γεωπολιτικές προκλήσεις.

Ο Adi Karev, επικεφαλής των υπηρεσιών στον κλάδο πετρελαιοειδών και αερίου στη Deloitte Touche Tohmatsu Limited, σχολιάζει: «Φέτος, οι αγορές ενέργειας έχουν στιγματιστεί από γεωπολιτικά κίνητρα και από πραγματισμό σε πρωτοφανές επίπεδο. Η επίπτωση της βορειοαμερικανικής ενεργειακής επανάστασης θα γίνει αισθητή με λιγότερες εντάσεις που αφορούν στην ενέργεια σε όλη την Ευρασία, καθώς και στην συνέχιση των προσπαθειών των ΗΠΑ για διατήρηση του ρόλου της διαφύλαξης της παγκόσμιας ισορροπίας ενέργειας εν όψει της ανερχόμενης κινέζικης και της αναβίωσης της ρωσικής επιρροής, στις διεθνείς υποθέσεις.»

Οι ΗΠΑ αυτή τη στιγμή θεωρούνται ότι θα γίνουν ένας καθαρός εξαγωγέας φυσικού αερίου ως το τέλος της δεκαετίας σύμφωνα με τις προβλέψεις της Αμερικανικής Διαχείρισης Ενεργειακής Πληροφόρησης (US Energy Information Administration – EIA). «Κάποιοι φοβούνται ότι το ανεπτυγμένο αίσθημα αυτάρκειας θα μεταφραστεί σε μεγαλύτερη απομόνωση και απροθυμία να συνεχίσουν να εμπλέκονται στις διεθνείς υποθέσεις. Ωστόσο, πιστεύω ότι αυτό το σενάριο είναι απίθανο όσο ξεκινάμε να βλέπουμε νέες πηγές προμηθειών και μεγαλύτερο ανταγωνισμό όσο αφορά στη ζήτηση, ειδικά στην περιοχή Ασίας Ειρηνικού. Μια ταυτόχρονη μετακίνηση προς καθαρότερα καύσιμα στο παγκόσμιο ενεργειακό μίγμα ευνοεί το φυσικό αέριο και συνεπώς, το υγροποιημένο φυσικό αέριο, καθώς το φυσικό αέριο «παγκοσμιοποιείται»» πρόσθεσε ο κ. Karev.

Ο Οργανισμός Πετρελαιοπαραγωγών Κρατών (Organization of Petroleum Exporting Countries – OPEC) και η Ρωσία έχουν κυριαρχήσει στις εξαγωγές πετρελαιοειδών και αερίου εδώ και περισσότερο από έναν αιώνα. Σήμερα οι νέοι προμηθευτές προκαλούν την κυριαρχία αυτή και στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας, αλλάζουν το γεωπολιτικό σκηνικό. «Οι νέες πηγές θα αναταράξουν τις παγκόσμιες αγορές υδρογονανθράκων την επόμενη δεκαετία. Η αυξημένη εγχώρια αμερικανική παραγωγή, καθώς και η αύξηση της παραγωγής στον Καναδά, το Μεξικό, τη Βραζιλία και το Καζακστάν, θα αλλάξουν τις παγκόσμιες αγορές πετρελαιοειδών και αερίου όπως και το γεωπολιτικό τοπίο. Είναι πιθανό να παρατηρηθεί μειωμένη κυριαρχία των παραδοσιακών παραγωγών, κυρίως των κρατών μελών του OPEC και της Ρωσίας, παραγωγοί οι οποίοι θα αμφισβητηθούν και θα αναγκαστούν να συναγωνιστούν πιο επιθετικά για να διατηρήσουν το μερίδιο αγοράς τους και την επιρροή τους», συμπλήρωσε ο κ. Karev.

Η παγκόσμια σύνθεση ενεργειακών πηγών τείνει προς καθαρότερα καύσιμα, όπως είναι το φυσικό αέριο. Στη Βόρεια Αμερική, το φυσικό αέριο χρησιμοποιείται ολοένα και περισσότερο στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, στον κατασκευαστικό κλάδο και στις μεταφορές. Η Ιαπωνία επίσης, σχεδιάζει να αυξήσει το μερίδιο του φυσικού αερίου στη σύνθεση των ενεργειακών πηγών της, συνεχίζοντας την πορεία που έθεσε μετά το ατύχημα στη Fukushima Daiichi το οποίο την ανάγκασε να παύσει τη χρήση πυρηνικής ενέργειας. Στην Ευρώπη, η επιθυμία για υιοθέτηση καθαρότερων καυσίμων θα συνεχιστεί παρά κάποιες πρόσφατες υπαναχωρήσεις σχετικά με πιο κοστοβόρες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, που έχει προσωρινά οδηγήσει την περιοχή προς μεγαλύτερη κατανάλωση άνθρακα.

Τα αποθεματικά μεγάλων έργων πετρελαιοειδών και αερίου, τα οποία ισοδυναμούν με περισσότερο από ένα δισεκατομμύριο βαρέλια πετρελαιοειδών, μπορούν να ομαδοποιηθούν ευρέως σε τρεις κατηγορίες: τα παραδοσιακά, τα νέας γενιάς και τα αντισυμβατικά. Τα παραδοσιακά έργα περιλαμβάνουν παράκτια έργα, έργα σε αβαθή ύδατα, έργα βαρέως πετρελαίου, τα νέας γενιάς περιλαμβάνουν έργα για υγροποιημένο φυσικό αέριο LNG, αέριο προς υγρά (GTL), έργα βαθέων υδάτων και τα έργα στην Αρκτική, και τα αντισυμβατικά έργα αφορούν στο σχιστολιθικό αέριο, στο έγκλειστο πετρέλαιο και στους πετρελαιοφόρους αμμόλιθους στον Καναδά.

Ο ενεργειακός πατριωτισμός προέρχεται από μια διελκυστίνδα τριών βασικών ανθρώπινων κινήτρων: της επιθυμίας για πλούτο, καθώς οι πηγές εξαργυρώνονται (απληστία), της επιθυμίας για εξασφάλιση της ενέργειας, εφόσον οι σύγχρονες κοινωνίες εξαρτώνται πολύ από την ενέργεια (φόβος) και της επιθυμίας για διατήρηση της εθνικής κυριαρχίας στις πηγές ενέργειας για λόγους εθνικής ανάπτυξης (υπερηφάνεια). Όλες οι χώρες αγωνίζονται για αυτά τα αντικρουόμενα κίνητρα ως ένα βαθμό, αντικατοπτρίζοντας τον εξελισσόμενο εθνικό πλούτο, τους εγχώριους αναπτυξιακούς στόχους και τις εθνικές προτεραιότητες.