Ο άγνωστος «πόλεμος» με τους μετανάστες στο Αιγαίο

Δεκάδες μετανάστες εντοπίζουν και συλλαμβάνουν καθημερινά λιμενικοί στα ανατολικά θαλάσσια σύνορα της χώρας καθώς οι καιρικές συνθήκες (ήρεμη θάλασσα) ευνοούν τα σχέδια των σύγχρονων δουλεμπόρων. Μόνο τον Ιούνιο συνελήφθησαν στα νησιά του Αιγαίου από το Λιμενικό 2.783 μετανάστες, εκ των οποίων οι 1.602 ήταν σύροι πρόσφυγες. Στο υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου και στο Αρχηγείο του Λιμενικού Σώματος –Ελληνική Ακτοφυλακή έχει υπάρξει σχεδιασμός προκειμένου να αποτραπούν νέα κύματα μεταναστών που περιμένουν στις τουρκικές ακτές το «πράσινο φως» από τους διακινητές για να τους περάσουν στη χώρα μας έναντι αμοιβής.

Ενδεικτικά, σύμφωνα με στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το Λιμενικό, το πρώτο εξάμηνο του 2014 σε σχέση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2013 οι συλλήψεις μεταναστών που είχαν εισέλθει παράνομα στη χώρα μας παρουσίασαν αύξηση κατά 135% (3.915 πέρυσι και 9.208 εφέτος). Δηλαδή, κατά μέσον όρο οι λιμενικοί συλλαμβάνουν 1.500 μετανάστες κάθε μήνα. Επίσης ένα άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό στοιχείο είναι ότι το 1/3 των συλληφθέντων ήταν μετανάστες που είχαν πέσει στη θάλασσα και διεσώθησαν εγκαίρως από λιμενικούς καθώς κινδύνευαν να πνιγούν.

Αναφορικά με τις συλλήψεις έχουν καταγραφεί 22.000 τα τελευταία δύο χρόνια (από Αύγουστο 2012 ως Ιούνιο 2014), εκ των οποίων περίπου 50% είναι σύροι πρόσφυγες.

Επίσης στην Τουρκία βρίσκονται τουλάχιστον 761.000 καταγεγραμμένοι σύροι πρόσφυγες. Στον αριθμό αυτόν θα πρέπει να προστεθούν οι μετανάστες από άλλες χώρες της Ασίας, όπως το Αφγανιστάν και η Δυτική και Υποσαχάρια Αφρική. Ολοι αυτοί περιμένουν την ημέρα που οι σύγχρονοι δουλέμποροι θα τους βάλουν σε μια βάρκα αμφιβόλου ασφαλείας με προορισμό την Ελλάδα ή την Ιταλία.

Οπως αναφέρουν στελέχη του Λιμενικού στο «Βήμα», η κίνηση της Τουρκίας με το άνοιγμα των συνόρων με τη Συρία στην πρώτη φάση της κρίσης είχε ως αποτέλεσμα τη συσσώρευση μεγάλου αριθμού μεταναστών στο έδαφός της και δίνοντας κάποια κίνητρα οι τουρκικές Αρχές τούς μετακίνησαν προς τα παράλια.

Οι λιμενικοί σημειώνουν ότι οι μετανάστες που εισέρχονται παράνομα από την Τουρκία στη χώρα μας δεν έχουν ως στόχο να μείνουν στην Ελλάδα αλλά επιδίωξή τους είναι να κινηθούν προς τα δυτικά με στόχο να «τρυπώσουν» σε κάποιο φορτηγό ή πλοίο με προορισμό την Ιταλία και χώρες της Δυτικής Ευρώπης όπου ενδεχομένως βρίσκονται συγγενικά τους πρόσωπα. Για τον λόγο αυτόν το Λιμενικό δίνει ειδικό βάρος και στις πύλες εξόδου της χώρας όπως τα λιμάνια Πάτρας και Ηγουμενίτσας. Αξιωματικοί του Λιμενικού λένε χαρακτηριστικά στο «Βήμα» ότι «όσο ένας διερχόμενος αλλοδαπός έχει ελπίδα πως θα φύγει προς Ιταλία τόσο θα μπαίνει ένας άλλος από τα ανατολικά σύνορα». Οι χώροι υποδοχής μεταναστών στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου βρίσκονται στη Μυτιλήνη, στη Χίο και στη Σάμο (συνολικής χωρητικότητας περίπου 500 ατόμων), ενώ το μέσο ημερήσιο κόστος φιλοξενίας κατ’ άτομο είναι 30 ευρώ (περιλαμβάνει σίτιση, φρούρηση και καθαριότητα). Για το θέμα της αντιμετώπισης της λαθρομετανάστευσης πραγματοποιήθηκε στις αρχές της εβδομάδας σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου παρουσία του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, στην οποία συμμετείχαν επίσης οι υπουργοί Εθνικής Αμυνας Δημήτρης Αβραμόπουλος, Ναυτιλίας και Αιγαίου Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, Δημόσιας Τάξης Βασίλης Κικίλιας και Δικαιοσύνης Χαράλαμπος Αθανασίου. Κατά τη σύσκεψη αποφασίστηκε να υπάρξει στενή συνεργασία μεταξύ των υπουργείων Εθνικής Αμυνας και Ναυτιλίας και να εξεταστούν τρόποι μέσω των οποίων το Πολεμικό Ναυτικό θα μπορεί να συνδράμει στην προσπάθεια του Λιμενικού. Το Λιμενικό διαθέτει αυτή τη στιγμή στη μάχη για την αντιμετώπιση της διακίνησης μεταναστών 36 σκάφη και περίπου 2.000 στελέχη.

Χαρακτηριστικό στοιχείο για την εντατική λειτουργία των σκαφών του Λιμενικού είναι ότι ένα έτος περιπολίας ελληνικού σκάφους αντιστοιχεί με οκτώ έτη περιπολίας οπουδήποτε αλλού στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Επιπλέον, σύμφωνα με στοιχεία, το 2013 η ετήσια δαπάνη για την επιτήρηση των θαλάσσιων συνόρων του Ανατολικού Αιγαίου ανήλθε σε 63.366.811 ευρώ. Το υπουργείο Ναυτιλίας έχει σχεδιάσει ένα εξοπλιστικό πρόγραμμα τα τελευταία δύο χρόνια που αγγίζει τα 130 εκατ. ευρώ και σε αυτό περιλαμβάνονται είδη που έχουν παραδοθεί, είδη για τα οποία έχουν γίνει συμβάσεις και αναμένεται η παράδοση ή η οριστική παραλαβή τους, είδη για τα οποία είναι σε εξέλιξη η διαγωνιστική διαδικασία, είδη που έχουν συμβασιοποιηθεί και παραδοθεί με συνοπτικές διαδικασίες και είδη για τα οποία έχει εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση και θα προγραμματιστεί η έναρξη της διαγωνιστικής διαδικασίας. Πρόσφατα ολοκληρώθηκε και υπεγράφη η σύμβαση για την αγορά ενός περιπολικού πλοίου ανοικτής θαλάσσης, ολικού μήκους58 μέτρων, με το κόστος αγοράς να ανέρχεται στα 28.800.000 ευρώ.

Καρπούς αποδίδει παράλληλα και η «συμμαχία» του Λιμενικού Σώματος με τον Frontex που διαθέτει για τις περιπολίες στα ανατολικά μας σύνορα επτά σκάφη και ένα αεροσκάφος. Συχνά πληρώματα σκαφών της Frontex έχουν εντοπίσει εγκαίρως και έχουν περισυλλέξει μετανάστες που βρίσκονταν σε κίνδυνο. Η χρηματοδοτική συνδρομή τoυ Frontex στο πλαίσιο του προγράμματος «Ποσειδών 2013» ήταν 2.950.492,64 ευρώ.

Στα μέσα Δεκεμβρίου 2013 υπεγράφη στην Αγκυρα η συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Ευρωπαϊκής Ενωσης για την επανεισδοχή των μεταναστών που εισέρχονται παράνομα στην Ευρώπη μέσω του τουρκικού εδάφους. Ωστόσο η συμφωνία θα τεθεί σε εφαρμογή σε τρία χρόνια, όπως δήλωσε η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων Σεσίλια Μάλμστρομ και αφορά την επαναπροώθηση μεταναστών που εισήλθαν παράνομα είτε στην ΕΕ από την Τουρκία είτε στην Τουρκία μέσω της ΕΕ και υποχρεώνει τις δύο πλευρές να δέχονται πίσω τους υπηκόους τους και τους υπηκόους τρίτων χωρών που έχουν διέλθει από τα εδάφη τους.

Χαρακτηριστικό της πολιτικής που έχει χαράξει τα τελευταία χρόνια η τουρκική κυβέρνηση στο συγκεκριμένο θέμα είναι ότι από το 2002 ως το 2014 έγιναν αιτήματα για επανεισδοχή για 127.309 άτομα και τελικώς τα παραδοθέντα ήταν 3.838 άτομα.