Συνεργασίες με την Κίνα, την Ιαπωνία και την Κορέα έφερε στις αποσκευές του από το Πεκίνο ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου Σωτήρης Χατζάκης, ο οποίος συμμετείχε, εκπροσωπώντας την πρώτη σκηνή της χώρας, στη διεθνή συνδιάσκεψη που πραγματοποιήθηκε εκεί στις αρχές του περασμένου Ιουνίου. Με το αρχαίο δράμα στο επίκεντρο, ξεδίπλωσε στους ξένους σκέψεις και σχέδια, ενώ έκπληκτος πληροφορήθηκε ότι οι Κινέζοι έχουν ήδη ανεβάσει Καμπανέλλη στη γλώσσα τους –μια παράσταση που θα δούμε την άνοιξη του ’15 στο Τσίλερ. Για όλα αυτά ο Σωτήρης Χατζάκης μιλάει στο «Βήμα», τονίζοντας ότι ο δρόμος για την Ασία περνάει από την Ευρώπη…
–Κύριε Χατζάκη, τι κάνατε στην Κίνα;
«Συμμετείχαμε ως Εθνικό Θέατρο στο International Forum of Theatre Group Management Master Workshops. Πρόκειται για ένα κέντρο πολιτισμού. Μας κάλεσαν σε μια συνδιάσκεψη για την πολιτιστική διαχείριση. Συμμετείχαν οι κυριότεροι κινεζικοί οργανισμοί και τα εθνικά θέατρα της Ιαπωνίας, της Σκωτίας, της Μεγάλης Βρετανίας, η Comedie – Francaise, η Οπερα της Βιέννης, το Teatro Stabile του Τορίνο, το Moscow Art Theatre της Ρωσίας, το Popyjoy Hall από τις ΗΠΑ και το Myeongdong Art Theatre της Κορέας».
–Τυχαία συνέπεσε με την επίσημη επίσκεψη του κινέζου πρωθυπουργoύ στη χώρα μας;
«Πράγματι συνέπεσε –μπορεί και να μην ήταν από μέρους τους συμπτωματικό, δεν ξέρω. Ηταν ωστόσο ανεξάρτητο. Επί τρεις-τέσσερις ημέρες συζητούσαμε για την πολιτιστική διαχείριση και πώς ο πολιτισμός μπορεί να συνεισφέρει στην οικονομία».
–Ποιο ήταν το κυρίως θέμα;
«Το αρχαίο δράμα. «Πώς διαχειρίζεστε την κληρονομιά του αρχαίου δράματος;» με ρώτησαν. «Τι επενδύετε σε αυτό;». Και «πόσο προσφέρει το αρχαίο δράμα στο κατά κεφαλήν εισόδημα της χώρας σας;». Αμέσως πριν είχε ανέβει στο βήμα ο εκπρόσωπος της Ιαπωνίας, ο οποίος αν και ήταν επιφορτισμένος να μιλήσει και για τη σύγχρονη πολιτιστική δράση, περιορίστηκε στο καμπούκι γιατί, όπως τόνισε, «αυτό αντιπροσωπεύω και αυτό συνεισφέρει στο κατά κεφαλήν εισόδημα τόσο» και ανέφερε το ποσοστό».
–Και εσείς τι είχατε να πείτε;
«Οτι το αρχαίο δράμα πρέπει να επαναπροσδιοριστεί, να συνδυαστεί με την ανάπτυξη στον πολιτισμό και τον τουρισμό. Στόχος είναι φτιάξουμε ένα ολόκληρο πλάνο, και εμείς στο Εθνικό μπορούμε να το πετύχουμε. Αναδύονται καινούργιες δυνάμεις στον χώρο της οικονομίας, άρα και του πολιτισμού, και θα πρέπει να εκμεταλλευτούμε την αγάπη και τον σεβασμό που υπάρχει για το ελληνικό αρχαίο δράμα».
–Πώς προέκυψε αυτή η επαφή με την Κίνα;
«Πριν από αυτό το ταξίδι είχαμε αρχίσει μια συνεργασία, με δική μας πρωτοβουλία, της Δραματικής Σχολής με την αντίστοιχη της Σανγκάης. Είχε ήδη πάει η Λυδία Κονιόρδου κάνοντας έναν πρώτο κύκλο μαθημάτων και θα ξαναπάει για έναν δεύτερο».
–Ποιες είναι οι επόμενες κινήσεις με τους Κινέζους;
«Μας ζήτησαν και συζητήσαμε για ανταλλαγές. Συναντηθήκαμε με το Beijing People’s Art Theatre, ένα μεγάλο θέατρο του Πεκίνου. Μαζί αποφασίσαμε να φτιάξουμε ένα μνημόνιο με διάφορα είδη ανταλλαγών. Πρώτα είναι οι παραστάσεις, μετά οι σκηνοθέτες και οι καλλιτέχνες και τέλος οι δραματικές σχολές. Από μια δική τους ιδέα προέκυψε και κάτι ακόμη: η αποστολή, τον προσεχή Μάρτιο, μιας δικής τους παράστασης. Και ξέρετε ποια είναι αυτή; «Ο δείπνος» του Καμπανέλλη. Οπως καταλαβαίνετε, όταν μας το είπαν, μείναμε όλοι ενεοί».
–Και αυτό είναι κάτι που συνέβη ερήμην μας…
«Ακριβώς. Το ανέβασαν από μόνοι τους στο Πεκίνο –δυστυχώς δεν προλάβαμε να το δούμε. Θα το δούμε όμως στη σκηνή του δικού μας Εθνικού, τον Μάρτιο του ’15. Καμπανέλλης από το Πεκίνο, Καμπανέλλης που θα μιλάει κινεζικά! Από την πλευρά μας θα διαλέξουμε και εμείς μία από τις παραγωγές μας για να την παρουσιάσουμε στο Πεκίνο την άνοιξη του ’15».
–Εχετε καταλήξει;
«Θα είναι μια από τις χειμωνιάτικες. Η «Φλαντρώ» είναι μια πολύ καλή εκδοχή και η «Γκόλφω» επίσης. Μια τρίτη ίσως είναι το «Δεκαήμερο». Εξαρτάται όμως και από τη δυνατότητα του θιάσου. Αν πρέπει να είναι παράσταση αρχαίου δράματος, θα φτιάξουμε μία ειδικά».
–Τι σας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση κατά τη διάρκεια των εκεί επαφών σας;
«Πήγαμε στις εγκαταστάσεις της Ακαδημίας Τεχνών, έναν χώρο σαν το παλιό δικό μας αεροδρόμιο στο Ελληνικό. Με 46 αίθουσες (μπάρα – καθρέφτες – ταπί – πιάνο) και 2.000 μαθητές. Εκεί σπουδάζουν ηθοποιοί και σκηνοθέτες, αλλά και σκηνογράφοι, παραγωγοί, οδηγοί σκηνής, μάνατζερ τέχνης. Τους επιλέγουν με μεγάλη προσοχή. Είναι η πηγή από όπου βγαίνουν τα στελέχη του δυναμικού της Κίνας».
–Ασία δεν είναι μόνον η Κίνα…
«Φυσικά. Το άνοιγμα αφορά και την Κορέα και την Ιαπωνία. Δεχθήκαμε πρόταση και από αυτές τις δύο χώρες να πάνε σκηνοθέτες μας να διδάξουν πώς παίζεται το αρχαίο δράμα. Είναι μια μεγάλη αγορά, που μπορεί να λειτουργήσει και σαν προπομπός ώστε να αυξηθεί ο τουρισμός στην Ελλάδα».
–Μήπως όλα αυτά λειτουργήσουν εναντίον της Ευρώπης; Γιατί με τον Γιάννη Χουβαρδά έγινε ένα μεγάλο άνοιγμα στη Γηραιά Ηπειρο…
«Μα το Εθνικό δεν μπορεί να υπάρξει αν δεν βγει έξω και το έξω σημαίνει οπωσδήποτε Ευρώπη. Γι’ αυτό και ξεκινάμε από την Αβινιόν με το «Βιτριόλι». Τον Νοέμβριο του ’14 θα παιχθεί στη Ρενς η «Δυτική αποβάθρα», αφού πρώτα επαναληφθεί στην Αθήνα. Επειτα είναι η «Οδύσσεια». Ευτυχώς τα βρήκαμε με το Piccolo Teatro και έτσι με αμοιβαίες και ισοϋψείς υποχρεώσεις και παροχές, η παράσταση του Μπομπ Γουίλσον θα παιχθεί στο Μιλάνο τον Οκτώβριο του ’15 στο πλαίσιο της Expo. Αλλες πιάτσες δεν έχουμε γιατί, όπως είναι γνωστό, έχουν προκύψει προβλήματα με το σκηνικό. Παράλληλα δραστηριοποιούμαστε στην Ενωση Θεάτρων της Ευρώπης, είμαστε στο διοικητικό συμβούλιο. Επιμένω όμως ότι είναι υποχρέωσή μας να πάμε στην Ευρώπη: Δεν μπορεί να υπάρξει τοπικισμός χωρίς παγκοσμιότητα».
«Συγκεκριμένους στόχους έχουμε: Κατ’ αρχήν το Εθνικό πρέπει να επιλέξει στρατηγικούς εταίρους, στην Ευρώπη, την Αμερική και την Ασία. Κι αυτό έχει να κάνει και με τις πολιτικές σχέσεις της χώρας μας με άλλες χώρες. Μετά πρέπει να προχωρήσουμε στη δημιουργία διμερών σχέσεων –με την Κεντρική Ευρώπη, αλλά και τις βαλκανικές χώρες. Πιο συγκεκριμένα τώρα, φυσικά και συνεχίζουμε το άνοιγμα, γι’ αυτό κι έχουμε καλέσει τον Μπρους Μάγερς, που θα σκηνοθετήσει τις «Δούλες» του Ζαν Ζενέ τη σεζόν 2014-15. Με τους ξένους επιδιώκουμε να βγαίνουμε κι εμείς έξω. Παράλληλα θέλουμε συνεργασίες σε επίπεδο σχολών, με κοινά προγράμματα. Και επιμένω: Θέλω να βγει το αρχαίο δράμα έξω. Εχω δει το παγκόσμιο ενδιαφέρον».
–Κανείς δεν αμφισβητεί τη δύναμη του αρχαίου δράματος. Αλλά πρέπει τα πράγματα να γίνουν πιο συγκεκριμένα…
«Το αρχαίο δράμα και τα Επιδαύρια συναποτελούν έναν αναπτυξιακό και τουριστικό παράγοντα. Πιστεύω ότι πρέπει να καλέσουμε μεγάλες προσωπικότητες του εξωτερικού ώστε να κάνουν παρθενικές εμφανίσεις με τις παραστάσεις τους στην Επίδαυρο. Ετσι θα γίνει η Ελλάδα σημείο παγκόσμιου ενδιαφέροντος. Και μετά το Εθνικό θα μπορεί να συμμετέχει –με ένα ποσοστό –στις περιοδείες στο εξωτερικό. Ανά δύο χρόνια πρέπει να βγαίνουμε έξω και για τους ξένους και για την Ομογένεια».
–Είναι θέμα πολιτικής της χώρας…
«Ναι, με το θέατρο μπορούμε να συμβάλουμε στη μεταστροφή του κλίματος: ο αρχαίος κόσμος με το αρχαίο δράμα, ο χριστιανικός κόσμος με τον βυζαντινό πολιτισμό και ο σύγχρονος πολιτισμός μας μπορούν να γίνουν πρεσβευτές μας. Με τέτοιο κονδύλι όμως δεν μπορεί να γίνει τίποτα. Με αυτά τα οικονομικά, με αυτόν τον προϋπολογισμό, δεν μπορούμε να κάνουμε πολλά. Είμαστε ανεπαρκείς…».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
