Μια ηρωίδα που λέγεται Ιερουσαλήμ

Η Ιερουσαλήμ είναι «Η ιστορία του ουρανού και της γης» είπε κάποτε ο Μπέντζαμιν Ντισραέλι.


Σάϊμον Σίμπαγκ Μοντεφιόρε
Ιερουσαλήμ.
Η βιογραφία.

Μετάφραση Ρένα Χατχούτ.
Εκδόσεις Ωκεανίδα, 2014,
σελ. 745, τιμή 25 ευρώ

Η Ιερουσαλήμ είναι «Η ιστορία του ουρανού και της γης» είπε κάποτε ο Μπέντζαμιν Ντισραέλι. Μήπως όμως δεν είναι παρά «μια γριά νυμφομανής που στραγγίζει μέχρι θανάτου τον έναν εραστή της μετά τον άλλον, προτού τον πετάξει αδιάφορα από πάνω της μ’ ένα χασμουρητό, μια μαύρη χήρα που καταβροχθίζει τους συντρόφους της πριν ακόμη τελειώσουν μαζί της» όπως τη χαρακτήρισε ο διάσημος ισραηλινός συγγραφέας Αμος Οζ;

Ο βρετανός ιστορικός Σάιμον Σίμπαγκ Μοντεφιόρε, γνωστός από τις μελέτες του για τη σταλινική εποχή, στο ογκωδέστατο, φιλόδοξο κι άλλο τόσο συναρπαστικό βιβλίο του Ιερουσαλήμ μας προσφέρει το πορτρέτο μιας πόλης που είναι και τα δύο: και η ιστορία του ουρανού και της γης και μια γριά νυμφομανής, μια μαύρη χήρα που καταβροχθίζει τους εραστές της.
Τρεις θρησκείες (η ιουδαϊκή, η χριστιανική και η μουσουλμανική) και οι αντίστοιχοι πολιτισμοί τη διεκδίκησαν και τη διεκδικούν. Με αυτοκτονικό, συχνά, πάθος συγκρούστηκαν μεταξύ τους για την κατάκτηση και τον έλεγχό της. Κι ας ήταν στρατιωτικά ασήμαντη. Την κατέκτησαν, την γκρέμισαν και την ξανάχτισαν προβάλλοντάς την στο εθνικό τους κάτοπτρο ως πρωταρχικό σύμβολο της ταυτότητάς τους.
Ο Μοντεφιόρε μας προσφέρει ένα βιβλίο που διαβάζεται απνευστί. Είναι μια μελέτη μνημειακή αλλά γραμμένη με βιωματική θέρμη. Μέσα από τις σελίδες της αναδεικνύεται η ιστορία της δισυπόστατης, γήινης και ουράνιας Ιερουσαλήμ που ο συγγραφέας τη χωρίζει σε εννιά περιόδους: την ιουδαϊκή, την παγανιστική, τη χριστιανική, την ισλαμική, την περίοδο των Σταυροφοριών, την επόμενη των Μαμελούκων, κατόπιν την αυτοκρατορική και τέλος τη σιωνιστική περίοδο που διαρκεί ως τις μέρες μας. Ενα σπουδαίο βιβλίο.
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος συνεχίζεται

Νεκροί, αναρχία, βία και εμφύλιοι πόλεμοι μετά τη μεγάλη σύγκρουση


Κeith Lowe
Ολεθρος.
Η Ευρώπη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο

Μετάφραση Ιωάννης Χαλαζιάς.
Εκδόσεις Ψυχογιός, 2014,
σελ. 558, τιμή 17,91 ευρώ

Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, που στοίχισε στην ανθρωπότητα 50 εκατομμύρια νεκρούς, άφησε πίσω του μια Ευρώπη σε ερείπια: χωρίς θεσμούς, χωρίς πανεπιστήμια, χωρίς τηλέφωνα και τηλεγραφεία, χωρίς τρόφιμα, με κατεστραμμένα εργοστάσια, σιδηροδρόμους και οδικά δίκτυα και καταρρακωμένη κάθε έννοια ηθικής. Η Ευρώπη, λέμε, αναγεννήθηκε από τις στάχτες της αλλά η περίοδος στην οποία είχε διολισθήσει στην αναρχία ήταν οδυνηρή και δεν έχει μελετηθεί όσο θα έπρεπε. Αυτήν εξετάζει ο ιστορικός Κιθ Λόου, περιγράφει δηλαδή το χάος των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων: τις καταστροφές και το κύμα εκδίκησης που ενέσκηψε, τόσο σε ατομικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο εθνικών κρατών. Η μελέτη αυτή είναι κατά κάποιον τρόπο και ένας καθρέφτης του Ψυχρού Πολέμου. Αν δεν τη γνωρίζουμε, δυσκολευόμαστε να κατανοήσουμε και τον κόσμο που προέκυψε και αυτόν στον οποίο ζούμε σήμερα. Και κυρίως: για ποιον λόγο η Ευρώπη μετατράπηκε σε πεδίο διεξαγωγής του Ψυχρού Πολέμου, τις συνέπειες του οποίου πληρώνουμε και σήμερα.


Simone Weil
Ανάγκη για ρίζες.
Μια διακήρυξη καθηκόντων απέναντι στον άνθρωπο και την κοινωνία

Μετάφραση Μαρία Μαλαφέκα.
Εκδόσεις Κέδρος, 2014,
σελ. 304, τιμή 18 ευρώ

Η Σιμόν Βέιλ ανήκει στις σημαντικότερες διανοήτριες του 20ού αιώνα. Μοναχική, μοναδική και ανεξάρτητη προσωπικότητα, γνώριζε από πρώτο χέρι τη ζωή του μέσου πολίτη της Ευρώπης αφού εργάστηκε ως αγρότισσα και εργάτρια σε εργοστάσιο της Ρενό. Το βιβλίο της απευθύνεται κυρίως στους νέους. Από τη νέα γενιά θα πρέπει να ελπίζουμε την έλευση ενός κόσμου αξιών, αξιοπρέπειας και ευθύνης, έναν κόσμο όπου θα συνυπάρχουν αρμονικά το άτομο και η κοινωνία. Το βιβλίο της είναι ταυτοχρόνως και μια παθιασμένη υπεράσπιση της δημοκρατίας και των ατομικών ελευθεριών.


Nίκος Xριστοδουλάκης
Ευρώ ή δραχμή;
Διλήμματα, πλάνες και συμφέροντα

Εκδόσεις Gutenberg, 2014,
σελ. 208, τιμή 9 ευρώ

Υπάρχουν κάποιοι –και ανάμεσά τους ορισμένοι ξένοι οικονομικοί αναλυτές –που υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα θα πρέπει να εγκαταλείψει το ευρώ και να επιστρέψει στη δραχμή. Αλλη είναι βεβαίως η άποψη του πρώην υπουργού Εθνικής Οικονομίας Νίκου Χριστοδουλάκη. Στο βιβλίο του αυτό αναλύει τις αρνητικές συνέπειες μιας εξόδου από την ευρωζώνη, που θα πλήξει πρωτίστως τα μεσαία και τα κατώτερα στρώματα. Ποια είναι η λύση; Ενα άλλο μείγμα πολιτικής τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Με άλλα λόγια, το οικονομικό πρόβλημα της Ελλάδας είναι συνέπεια του πολιτικού προβλήματος της Ευρώπης.


Ralf Μelzer και Sebastian Serafin
(Eπιμέλεια)
Ο δεξιός εξτρεμισμός στην Ευρώπη.
Αναλύσεις χωρών, αντίπαλες στρατηγικές, προσπάθειες εξόδου προς την αγορά εργασίας

Μετάφραση Ελίζα Παπαδάκη.
Εκδόσεις Πόλις, 2014,
σελ. 461, τιμή 16 ευρώ

Είκοσι ένας επιστήμονες συνεργάζονται στον τόμο αυτόν όπου εξηγούν τα αίτια της ανησυχητικής ανόδου της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη που συνιστά σοβαρή απειλή για τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου. Ποιες στρατηγικές εφαρμόστηκαν, ποιοι είναι οι βασικοί πυρήνες της Ακροδεξιάς, τι έχουν κάνει για την αντιμετώπιση του κινδύνου οι εθνικές κυβερνήσεις. Η απειλή της κοινωνικής συνοχής στην Ευρώπη είναι πλέον ορατή και οι πολίτες πρέπει να γνωρίζουν τι ακριβώς συμβαίνει και τι είναι πραγματικά η Ακροδεξιά. Ανάμεσα στις μελέτες ξεχωρίζει η εμπεριστατωμένη ανάλυση της Βασιλικής Γεωργιάδου.


Aμος Oζ, Φάνια Οζ-Ζάλτσμπεργκερ
Οι Εβραίοι και οι λέξεις

Μετάφραση Νίκος Γεωργαντίδης.
Εκδόσεις Καστανιώτη, 2014,
σελ. 282, τιμή 17,04 ευρώ

Η άποψη που επικρατεί είναι πως οι Εβραίοι, απάτριδες για αιώνες, κατάφεραν να διατηρήσουν την ταυτότητά τους μέσω της θρησκείας τους. Ο Αμος Οζ και η κόρη του Φάνια Οζ έγραψαν αυτό το βιβλίο για να τονίσουν την ουσιαστική πλευρά του θέματος: πως η ταυτότητα τούτη βασίζεται στην κειμενική παράδοση των Εβραίων δίνοντάς μας ένα ενδιαφέρον και με αρκετή δόση χιούμορ βιβλίο, μια, ας πούμε, «Κιβωτό της Διαθήκης» άλλου τύπου μέσω των κειμένων που συνιστούν την ταυτότητα του εβραϊκού πολιτισμού βοηθώντας μας να καταλάβουμε γιατί μετά την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ η εβραϊκή γλώσσα αναγεννήθηκε μέσα σε μία νύχτα.

Δημήτρης Κυρτάτας
Μαθήματα από την αθηναϊκή δημοκρατία

Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, 2014,
σελ. 160, τιμή 11,72 ευρώ

Πολλές συζητήσεις διεξάγονται τα τελευταία χρόνια για τις διαφορές ανάμεσα στην αντιπροσωπευτική και στην άμεση δημοκρατία, προϊόν της κρίσης των αντιπροσωπευτικών συστημάτων στον δυτικό κόσμο. Το πρότυπο της άμεσης δημοκρατίας είναι ασφαλώς το πολίτευμα της αρχαίας Αθήνας και αυτό εξετάζει ο Δημήτρης Κυρτάτας. Το αθηναϊκό πολίτευμα είναι επίκαιρο όσο ποτέ και από αυτό μπορούν να πάρουν μαθήματα οι σύγχρονες δημοκρατίες, αξιοποιώντας τις κατακτήσεις του και αποφεύγοντας τα σφάλματα τα οποία οδήγησαν στην κατάρρευσή του.


Εvelyn Ρatlagen
Ο ελληνικός Μεσαίωνας.
Βυζάντιο, 9ος-15ος αιώνας

Μετάφραση Δέσποινα Λαμπαδά.
Εκδόσεις Πατάκη, 2014,
σελ. 576, τιμή 24,50 ευρώ

Οι δυτικοί ιστορικοί αισθάνονταν πάντοτε μιαν αμηχανία όταν αντιμετώπιζαν το Βυζάντιο. Η ιδιαιτερότητά του οφείλεται στο ότι συγκροτήθηκε νωρίτερα από τις δυτικές κοινωνίες και τον μουσουλμανικό κόσμο ως συνέχεια της αρχαιότητας. Αλλά η Εβελίν Πατλαζάν στην εμπεριστατωμένη μελέτη της μας καλεί να δούμε το Βυζάντιο ως ξεχωριστό και εν πολλοίς αξιοθαύμαστο συστατικό του μεσαιωνικού κόσμου αποδίδοντάς του τη θέση που του αναλογεί και του αξίζει. Η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία έχει στην παγκόσμια ιστορία πολύ πιο σπουδαία θέση από όσο θεωρούνταν ως πρόσφατα.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

Ακολούθησε το Βήμα στο Google news και μάθε όλες τις τελευταίες ειδήσεις.