Τα περιθώρια συνεργασίας μεταξύ Τελ Αβίβ και Αθήνας είναι μεγάλα και αυτό παρά το γεγονός ότι το Ισραήλ επιθυμεί παράλληλα την αποκατάσταση των σχέσεών του με την Τουρκία, δηλώνει στο «Βήμα της Κυριακής» ο Αριε Μέκελ. Ο χαρισματικός ισραηλινός πρέσβης αποχωρεί από την Ελλάδα σε λίγες ημέρες, αφού ηγήθηκε ουσιαστικά της εντυπωσιακής σύσφιγξης των διμερών σχέσεων την τελευταία τετραετία. Στη θέση του θα βρεθεί από τον Αύγουστο μια γυναίκα, η Ιρίτ Μπεν – Αμπα, με σκοπό η συνεργασία να προχωρήσει, καθώς θεωρείται αμοιβαία επωφελής.
Στη διάρκεια των τεσσάρων ετών της θητείας σας στην Αθήνα οι ελληνοϊσραηλινές σχέσεις απογειώθηκαν. Ποιες ήταν οι κορυφαίες στιγμές;
«Τον Ιούλιο του 2010, όταν ήρθε ο Γιώργος Παπανδρέου στο Ισραήλ, είχα οριστεί πρέσβης στη χώρα σας και συμμετείχα στις διάφορες συναντήσεις διότι μου το ζήτησε ο πρωθυπουργός Νετανιάχου. Το μήνυμα ήταν γενικό: «Ας αναβαθμίσουμε τις σχέσεις μας». Οταν ήρθα στην Αθήνα, αποφάσισα ότι έπρεπε να συγκεκριμενοποιήσω αυτή τη συμφωνία αρχών. Ο πρώτος σημαντικός τομέας ήταν η ανταλλαγή επισκέψεων. Δεν είχαμε δει έλληνα υπουργό στο Ισραήλ από το 1990, όταν είχε έρθει ως πρωθυπουργός ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, συνοδευόμενος από τον υπουργό Εξωτερικών Αντώνη Σαμαρά. Την τελευταία τετραετία όμως είχαμε περίπου 40 ανταλλαγές επισκέψεων σε υψηλότατο επίπεδο, όπως των Προέδρων Παπούλια και Πέρες, το Κοινό Υπουργικό Συμβούλιο τον περασμένο Οκτώβριο όταν ο κ. Σαμαράς και επτά έλληνες υπουργοί ήλθαν στο Ισραήλ, τη διπλή παρουσία του υπουργού Εξωτερικών Λίμπερμαν και του πρώην υπουργού Αμυνας Μπάρακ στην Αθήνα. Ο δεύτερος τομέας ήταν η αμυντική συνεργασία. Από τον προσεχή Ιούλιο μάλιστα θα εγκατασταθεί μόνιμα στην Ελλάδα, για πρώτη φορά, ακόλουθος άμυνας με βαθμό συνταγματάρχη. Ο τρίτος τομέας ήταν οι σχέσεις μας με την κοινωνία. Οπως γνωρίζετε, το Ισραήλ ήταν αντιδημοφιλές στην Ελλάδα. Νομίζω ότι καταφέραμε να το αλλάξουμε αυτό. Υπήρξαν και άλλες σημαντικές στιγμές, όπως το καλοκαίρι του 2010, όταν ελληνικά πυροσβεστικά αεροπλάνα βοήθησαν στην κατάσβεση της πυρκαγιάς στο Καρμέλ. Ή το 2011, όταν η ελληνική κυβέρνηση μας βοήθησε να σταματήσουμε τον στολίσκο προς τη Γάζα. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι όλα αυτά έγιναν με την Ελλάδα σε κρίση».
Τι πραγματικά σημαίνει η στενή αμυντική συνεργασία;
«Υπάρχουν πολλές κοινές ασκήσεις –ιδιαίτερα ανάμεσα στις Πολεμικές Αεροπορίες. Ορισμένες φορές συμμετέχουν και άλλες χώρες, όπως έγινε πρόσφατα στην έρημο Νεγκέβ με τη συμμετοχή Αμερικανών και Ιταλών. Η ελληνική Πολεμική Αεροπορία έχει πολύ καλή φήμη, είστε μέλος του ΝΑΤΟ, ενώ έχουμε πολλά ίδια αεροσκάφη. Το ίδιο συμβαίνει και με το Ναυτικό. Ισραηλινές πυραυλάκατοι συμμετείχαν πρόσφατα σε άσκηση στην Ελλάδα».
Μπορούν να υπάρξουν συνέργειες στην αμυντική βιομηχανία;
«Ισραηλινές εταιρείες αμυντικού υλικού, όπως η ΙΜΙ ή η Rafael, θα ήθελαν να πωλήσουν στην Ελλάδα. Δεν έγιναν πολλά και το κατανοούμε, διότι ακόμη και αν χρειάζονται ορισμένα συστήματα, υπάρχουν άλλες ανάγκες. Ωστόσο, υπάρχει ενδιαφέρον για την αποκρατικοποίηση μονάδων των ΕΑΣ, είτε αποκλειστικά από ισραηλινές εταιρείες είτε σε κοινοπραξία με ελληνικές. Αν υλοποιηθεί θα θέλαμε να προχωρήσουμε σε συμπαραγωγές, όπως π.χ. βλημάτων για τα άρματα Leopard, ώστε να δημιουργηθούν και θέσεις εργασίας».
Η συνεργασία πάντως σε άλλους τομείς της οικονομίας δείχνει να μην προχωρά τόσο γρήγορα…
«Υπάρχει πολιτική βούληση για περισσότερη συνεργασία. Μην ξεχνάτε τον τουρισμό. Περίπου 400.000 ήλθαν πέρυσι, ενώ μόνο τη Θεσσαλονίκη επισκέφθηκαν 90.000 Εβραίοι, λόγω της Ιστορίας της πόλης. Η αλήθεια είναι ότι θέλαμε να αγοράσουμε τον ΟΠΑΠ ή το Ελληνικό, αλλά αυτό δεν συνέβη. Μια ισραηλινή εταιρεία αγόρασε όμως τη θυγατρική της Εθνικής Τράπεζας που ασχολείται με το real estate. Αλλη εταιρεία ενδιαφέρεται για την αποκρατικοποίηση της ΕΥΑΘ. Υπάρχει επίσης ενεργειακή συνεργασία και ας μην έχουμε αρχίσει ακόμη τις εξαγωγές φυσικού αερίου. Συζητούμε για τον αγωγό από το Ισραήλ προς την Κύπρο και την Κρήτη. Η συμπερίληψη της Κύπρου είναι ένα από τα πλεονεκτήματα. Ισραηλινές εταιρείες πιστεύουν επίσης ότι υπάρχει αέριο στην Ελλάδα. Ζήτησαν από την ελληνική κυβέρνηση, σε επίπεδο Πρωθυπουργού, άδεια για έρευνες φυσικού αερίου σε θαλάσσιες περιοχές στη Βόρεια Ελλάδα. Επίσης, μια ελληνική εταιρεία, η Energean, ζήτησε άδεια για έρευνα στο Ισραήλ».
Τελικά η ελληνοϊσραηλινή σχέση στρέφεται εναντίον της Τουρκίας ή όχι;
«Νομίζω όχι. Και θα είμαι ειλικρινής. Το Ισραήλ θέλει να βελτιώσει τις σχέσεις του με την Τουρκία. Είναι η μόνη δύναμη στην περιοχή που είναι μουσουλμανική, αλλά όχι αραβική, με ισχυρή οικονομία και μέλος του ΝΑΤΟ. Τα τελευταία χρόνια όμως καταλάβαμε ότι πράγματα που κάναμε με την Τουρκία μπορούμε να τα κάνουμε με την Ελλάδα. Η Τουρκία δεν αφήνει π.χ. ισραηλινά πολεμικά αεροσκάφη να πετάξουν πάνω από το έδαφός της. Πρέπει να πετάμε όμως. Γι’ αυτό πλέον το κάνουμε μέσω Ελλάδος».
Η εμφάνιση της Χρυσής Αυγής επηρέασε τις διμερείς σχέσεις;
«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μιλούμε για ένα νεοναζιστικό κόμμα. Και μόνο το γεγονός ότι βουλευτές τους διάβαζαν «Τα Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών» στη Βουλή και αρνούνται το Ολοκαύτωμα έπληξε την εικόνα της Ελλάδος. Πρέπει όμως να εξάρουμε τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης. Το είπα και στον Πρωθυπουργό κατά την αποχαιρετιστήρια συνομιλία μας. Οι σχέσεις όμως δεν επηρεάστηκαν διότι αυτό το κόμμα δεν αντιπροσωπεύει τον ελληνικό λαό».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ