Η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, η οποία χαρακτηρίζεται ζήτημα στρατηγικής σημασίας για την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ), οι πολλαπλές αναφορές στη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), αλλά και η ανάδειξη της σημασίας των ενεργειακών πόρων εντός των διαφόρων θαλασσίων ζωνών είναι τα τρία σημεία-κλειδιά που κρατά η Αθήνα από την έγκριση στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τη Θαλάσσια Ασφάλεια.
Το δύσκολο έργο της συγγραφής του 18σέλιδου κειμένου ήταν μία από τις προτεραιότητες της ελληνικής προεδρίας του Συμβουλίου, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ), το γραφείο της επιτρόπου για τις Θαλάσσιες Υποθέσεις και την Αλιεία κυρίας Μαρίας Δαμανάκη, αλλά και την ομάδα «Φίλων της Προεδρίας» στις Βρυξέλλες. Οι βασικές αρχές άλλωστε επί των οποίων θεμελιώθηκε η στρατηγική βρίσκονται σε κοινό έγγραφο που συνετάχθη από την κυρία Δαμανάκη και την ύπατη εκπρόσωπο για την εξωτερική πολιτική Κάθριν Αστον στις αρχές του έτους.
Σύμφωνα με διπλωματικούς κύκλους, αν θα ήθελε κάποιος να σταχυολογήσει τα θετικά σημεία της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τη Θαλάσσια Ασφάλεια θα ξεκινούσε από το γεγονός ότι για πρώτη φορά καθορίζονται τα ευρωπαϊκά στρατηγικά συμφέροντα, οι κίνδυνοι και οι απειλές της θαλάσσιας ασφάλειας. Επιπλέον και πολύ σημαντικό, γίνεται σαφής, ολιστική αναφορά στην κάλυψη τόσο εσωτερικών(π.χ., η προστασία των θαλάσσιων ζωνών)όσο και εξωτερικών(π.χ., πειρατεία)πτυχών της θαλάσσιας ασφάλειας.
Εκεί όπου η ελληνική πλευρά απέδιδε μεγάλη σημασία ήταν στις αναφορές για τις θαλάσσιες ζώνες, που έχουν αποκτήσει βαρύνουσα σημασία τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της ανακάλυψης ενεργειακών πόρων. Η οριοθέτηση λοιπόν τωνθαλασσίων ζωνών από τα κράτη-μέλη χαρακτηρίζεται ζήτημα στρατηγικής σημασίας για την ΕΕ, ενώ, προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα, καθορίζεται ως απειλή οποιαδήποτε πράξη επιθετικότητας από τρίτη χώρα (σε ό,τι μας αφορά από την Τουρκία), συμπεριλαμβανομένων των θαλασσίων διαφορών.
Σε αυτό το πλαίσιο αναδεικνύονται τα ενεργειακά ζητήματα, με διακριτές αναφορές στην ενεργειακή ασφάλεια που έχει ανέλθει σημαντικά στην ευρωπαϊκή ατζέντα έπειτα και από τα γεγονότα της Ουκρανίας. Παράλληλα η αξία της διασφάλισης των οικονομικών συμφερόντων των κρατών-μελών και της ίδιας ΕΕ ως αυτόνομης οντότητας, όπως αυτά προκύπτουν από την αξιοποίηση των θαλάσσιων πόρων στις διαφορετικές θαλάσσιες ζώνες, αναβαθμίζεται.
Ενας ακόμη τομέας στον οποίο απέδιδε μεγάλη σημασία η ελληνική πλευρά ήταν η προστασία των εξωτερικών θαλασσίων συνόρων της ΕΕ. Υπάρχει για πρώτη φορά στο κείμενο σαφής διατύπωση του όρου αυτού και επισημαίνεται η ανάγκη της περιφρούρησής τους.Η σημασία αυτής της πτυχής για την Ελλάδα είναι προφανής καθώς μεγάλο μέρος των εθνικών μας θαλασσίων συνόρων αποτελεί τα εξωτερικά θαλάσσια σύνορα της ΕΕ που πλήττονται καθημερινά από ανεξέλεγκτες μεταναστευτικές ροές. Στο ίδιο μήκος κύματος τονίζεται η σημασία της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών-μελών για την αντιμετώπιση απειλών στον θαλάσσιο χώρο.
Πέραν των «καυτών θεμάτων», αλλά συνδεόμενο με άλλους τομείς εξίσου σημαντικούς όπως η ανάπτυξη, είναι κατ’ αρχήν το ζήτημα της διεύρυνσης του πεδίου εφαρμογής της στρατηγικής θαλάσσιας ασφάλειαςπέραν της άμυναςκαι στην οικονομία, καθώς και στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρονται για δημιουργία θέσεων εργασίας.
Σε γενικές γραμμές, η ΕΕ προσπαθεί με τη στρατηγική αυτή να καταδείξει τον ρόλο της στην εξωτερική πολιτική. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στη μοναδική δυνατότητα που διαθέτει η ΕΕ για συνδυασμό τόσο στρατιωτικών όσο και μη στρατιωτικών μέσων, για την πρόληψη και αντιμετώπιση κινδύνων και απειλών στον θαλάσσιο χώρο. Παράλληλα διασφαλίζεταιη αρχή της αυτονομίας λήψης αποφάσεων της ΕΕ στο πλαίσιο της συνεργασίας της με διεθνείς οργανισμούς (όπως ο ΟΗΕ και το ΝΑΤΟ)αλλά και με τρίτες χώρεςγια την από κοινού αντιμετώπιση θαλασσίων απειλών.
HeliosPlus
