Γονιδιακή η «τέχνη» του τζόγου

Οι καλοί τζογαδόροι γεννιούνται, δεν γίνονται, υποστηρίζουν ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ. Βάσει των ευρημάτων τους, οι αποφάσεις στρατηγικής και ρίσκου, που συνοδεύουν π.χ. μια παρτίδα χαρτιά, φαίνεται να πηγάζουν από συγκεκριμένα γονίδια-«ρυθμιστές» της ντοπαμίνης στον εγκέφαλο.

Η ντοπαμίνη αποτελεί έναν νευροδιαβιβαστή, μια χημική ουσία δηλαδή, που απελευθερώνεται στα εγκεφαλικά κύτταρα με σκοπό την επικοινωνία τους με άλλα εγκεφαλικά κύτταρα υπό μορφή σημάτων. Πρόκειται για μια χημική ουσία-«κλειδί» του μηχανισμού ανταμοιβής του εγκεφάλου.

Ενώ προηγούμενες μελέτες είχαν υπογραμμίσει τον σημαντικό ρόλο της ντοπαμίνης στις κοινωνικές συναναστροφές, είναι η πρώτη φορά που μελέτη συνδέει τις εν λόγω συναναστροφές με συγκεκριμένα γονίδια που ελέγχουν τον νευροδιαβιβαστή.

Τα νέα ευρήματα

«Η μελέτη μας δείχνει ότι τα γονίδια επηρεάζουν τις περίπλοκες κοινωνικές μας συμπεριφορές και στην προκειμένη περίπτωση τη στρατηγική συμπεριφορά μας» εξηγεί ο επικεφαλής της μελέτης δρ Μινγκ Χσου, καθηγητής Μάρκετινγκ από τη Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων Haas του αμερικανικού πανεπιστημίου και μέλος του Ινστιτούτου Νευροεπιστημών Helen Wills. «Τώρα γνωρίζουμε κάποια πράγματα γύρω από τους μηχανισμούς των νευρώνων, μέσα από τους οποίους τα γονίδιά μας επηρεάζουν τη συμπεριφορά μας». Τα νέα ευρήματα, σύμφωνα με τους επιστήμονες, θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην περαιτέρω κατανόηση ασθενειών που σχετίζονται με την ντοπαμίνη, όπως π.χ. τη σχιζοφρένεια ή τον αυτισμό.

Παιχνίδια στρατηγικής του μυαλού

Οι αμερικανοί επιστήμονες διαπίστωσαν ότι όταν οι εθελοντές λάμβαναν μέρος σε κοινωνικές συναναστροφές ανταγωνιστικού τύπου, όπως συμβαίνει π.χ. στην περίπτωση του τζόγου, ενεργοποιούνταν δύο εγκεφαλικές περιοχές: εκείνη του έσω προμετωπιαίου φλοιού –το «εκτελεστικό όργανο» του εγκεφάλου –και εκείνη του ραβδωτού σώματος –η περιοχή που σχετίζεται με το κίνητρο και τη μάθηση με σκοπό την ανταμοιβή. Λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI) έδειξε ότι οι παίκτες εμφάνιζαν έντονη εγκεφαλική δραστηριότητα στις δύο αυτές περιοχές.

Στην πορεία οι ερευνητές θέλησαν να βρουν τα ακριβή γονίδια που συνδέονταν με τον έλεγχο της συγκέντρωσης ντοπαμίνης στις συγκεκριμένες εγκεφαλικές περιοχές. Σε συνεργασία με το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης, μελέτησαν 217 φοιτητές, των οποίων το γονιδίωμα είχε χτενιστεί για τον εντοπισμό 700.000 γονιδιακών παραλλαγών. Επικεντρώθηκαν κυρίως σε 143 παραλλαγές 12 γονιδίων που σχετίζονται με τον έλεγχο της ντοπαμίνης στις δύο εγκεφαλικές περιοχές.

Από τους εθελοντές ζητήθηκε να παίξουν ένα παιχνίδι σε ηλεκτρονικό υπολογιστή, στο πλαίσιο του οποίου ο παίκτης στοιχηματίζει απέναντι σε έναν άγνωστο αντίπαλο.

Με τη βοήθεια ενός μαθηματικού μοντέλου, οι ερευνητές συνέκριναν τις παραλλαγές των 12 γονιδίων με τις επιδόσεις των παικτών ως προς τις διαδικασίες της ενισχυτικής μάθησης –κατά την οποία κάποιος μαθαίνει μέσα από τις συνέπειες των πράξεών του –και της δημιουργίας ενός νοητικού μοντέλου των αντιπάλων προκειμένου να προβλέψουν τις κινήσεις τους και να αντιδράσουν στις ενέργειές τους.

Οπως αναφέρουν οι ειδικοί με δημοσίευσή τους στη διαδικτυακή έκδοση της επιθεώρησης «Proceedings of the National Academy of Sciences», φάνηκε ότι οι διαφορές που εντοπίστηκαν ως προς την ικανότητα «πρόβλεψης» του αντιπάλου εκ μέρους των εθελοντών σχετίζονταν με παραλλαγές τριών γονιδίων που επηρέαζαν τον έλεγχο ντοπαμίνης στον έσω προμετωπιαίο φλοιό. Αντιθέτως, οι διαφορές που εντοπίστηκαν στην περίπτωση της ενισχυτικής μάθησης –το πόσο γρήγορα δηλαδή κάποιος ξεχνούσε παρελθοντικές εμπειρίες και πόσο γρήγορα άλλαζε στρατηγική –φάνηκε να συνδέονται με παραλλαγές δύο γονιδίων που επηρέαζαν την ντοπαμίνη στην περιοχή του ραβδωτού σώματος.