Η κοπέλα που μοίραζε δωρεάν απορρυπαντικό πλυντηρίου στο σουπερμάρκετ μας προσπέρασε και ενεχείρισε την επόμενη συσκευασία στην κυρία που ακολουθούσε. Σταθήκαμε και παρακολουθούσαμε ποιους προσέγγιζε και ποιους απέρριπτε. Για να διαπιστώσουμε ότι η προσφορά αφορούσε μόνο τις γυναίκες. «Πέσαμε θύματα σεξισμού!» σχολίασε ένας φίλος και απόρησε: «Της είπε κανείς ότι εμείς δεν πλένουμε;». Και πλένουμε, και απλώνουμε, και σιδερώνουμε, και ταμπλέτες για τον σκόρο βάζουμε. Επιπλέον, ξεσκονίζουμε, σφουγγαρίζουμε, μαγειρεύουμε. Ολα τα κάνουμε! Αναφέρομαι σε άνδρες ηλικίας 40 με 50 ετών, στους συνομήλικούς μου, που έτυχε (ή επέλεξαν, καθώς δεν είναι μόνο θέμα τύχης) να μην κάνουν οικογένεια.
«Ολοι εμείς», αποφάνθηκε ο Σ., «είμαστε σήμερα η πιο αδικημένη-επιβαρημένη κοινωνική ομάδα. Από όποια πλευρά και αν το πιάσουμε το θέμα: από τον τρόπο με τον οποίο μας συμπεριφέρονται στη δουλειά μας, στην οικογένειά μας, στον κοινωνικό περίγυρό μας, από την αντιμετώπιση που μας επιφυλάσσει το κράτος…». Στο θέμα της εργασίας είχε πείρα πικρή, αφού, όταν έγιναν περικοπές στην επιχείρηση όπου εργαζόταν, «για να μη διώξουν τη μία που είχε δύο ανήλικα παιδιά, την άλλη που είχε άνεργο άνδρα και τον παράλλο που είχε δάνειο και κόρη σε κολέγιο στο εξωτερικό, έδιωξαν εμένα, με τη δικαιολογία ότι δεν είχα υποχρεώσεις». Εκτοτε είναι δύο χρόνια άνεργος, χωρίς «να δικαιούμαι κάποια, μικρή έστω, ελάφρυνση-υποστήριξη από εκείνες που δίνουν με τη μορφή φοροαπαλλαγών, επιδομάτων κ.λπ. σε όσους έχουν οικογένειες. Εμένα το κράτος με βλέπει μόνο ως το θύμα που πάντα θα αρμέγει, έναν άνθρωπο σχεδόν χωρίς δικαιώματα και ανάγκες, μόνο με υποχρεώσεις». «Εμένα, πάλι, έτσι με αντιμετωπίζει η ίδια μου η μάνα» έσπευσε να προσθέσει ο Μ.: «Ποιον παίρνει τηλέφωνο όταν θέλει να την πάμε στο γιατρό, στα μαγαζιά, για επίσκεψη σε κάποιον συγγενή; Εμένα, «γιατί η αδελφή σου έχει την οικογένειά της και δεν θέλω να την απασχολώ». Είναι προφανές, με εκδικείται που δεν παντρεύτηκα!».
Επεσαν πολλές μαρτυρίες στο τραπέζι: για τον ανύπαντρο θείο που καλείται να στηρίζει, να χαρτζιλικώνει και να προικίζει τα ανίψια του και τα παντρεμένα αδέλφια του («εσύ τι να τα κάνεις τα σπίτια και τις περιουσίες, ένας άνθρωπος μόνος;»), αλλά όταν διαφωνήσει με κάποια συμπεριφορά ή απόφασή τους, μπαίνει αμέσως στη θέση του με ένα αυστηρό «να κοιτάς τη δουλειά σου! Πρώτα να κάνεις παιδιά κι έπειτα να μου κάνεις μάθημα πώς θα μεγαλώσω τα δικά μου». Για τον φίλο πάνω στον οποίο ξεσπάνε οι εντάσεις των παντρεμένων φίλων του: «Μην της πεις ότι κοιμήθηκα απόψε σπίτι σου, άσ’ τη να νομίζει ό,τι θέλει», «τι εννοείς δεν κοιμήθηκε σε σένα, πού κοιμήθηκε;», «πες της ότι δεν έχεις ιδέα», «δεν μπορεί να μην ξέρεις, εσένα σου τα λέει όλα! Σταμάτα να τον καλύπτεις, γιατί θα την πληρώσεις εσύ!». Για τον εραστή που για τις νεότερες είναι γέρος και για τις μεγαλύτερες (δηλαδή τις συνομήλικές του) είναι επίσης γέρος. Για τον κατά λάθος πατέρα που καλείται να αναλάβει τις ευθύνες του από μια γυναίκα που ανατρέπει τη ζωή του με ένα αμείλικτο «δεν το έκανα μόνη μου!», αν και γνωρίζει ότι πράγματι το έχει κάνει μόνη της. Για τον από επιλογή πατέρα, που αν επιθυμεί ένα δικό του παιδί εκτός γάμου, χωρίς την ύπαρξη μητέρας, είναι «εκκεντρικός», τη στιγμή που μια ανύπανδρη μητέρα (που υιοθέτησε μόνη ή που έκανε εξωσωματική ακόμη και με σπέρμα αγνώστου πατρός) εκπληρώνει την αποστολή της. Για τον συνάδελφο που μένει πίσω να καλύπτει τις τρύπες που αφήνουν οι άλλοι, οι οποίοι δεν προφταίνουν επειδή πρέπει να πάρουν τα παιδιά από το μπαλέτο, και δεν παίρνει ποτέ άδεια τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, καθώς τότε «φεύγουν οι οικογενειάρχες, επειδή έχουν διακοπές τα σχολεία». Για, για, για…
«Τελικά, αυτό το 40 με 50, αν δεν έχεις υποταχθεί στο κοινωνικώς αποδεκτό μοντελάκι οικογενειάρχης-πάτερ φαμίλιας, είναι πολύ αγχωτικό!» σχολίασε ο Μ. για να συμπληρώσει ενοχλημένος: «Και σαν να μη φτάνουν οι αγωνίες μας, δεν μας δίνουν και δωρεάν απορρυπαντικό!». Εφυγε και λίγο μετά επέστρεψε με ένα κουτί για τον καθένα μας. Για ακόμη πιο άσπρες μπουγάδες. Επειδή ο σύγχρονος single 40 βάλε – 50 βγάλε ξεχωρίζει για δύο πράγματα. Το ένα είναι η νοικοκυροσύνη του. Το άλλο είναι, νομίζω, η απόγνωσή του.
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 15 Ιουνίου 2014
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
