Οταν η τεχνολογία «παίζει μπάλα»

Από την τελετή έναρξης το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου του 2014, που ξεκίνησε την περασμένη εβδομάδα στη Βραζιλία, φάνηκε ότι θα είναι περισσότερο hi-tech από οποιοδήποτε άλλο. Ο εξωσκελετός που βοήθησε έναν παραπληγικό νεαρό να σηκωθεί από το αναπηρικό του αμαξίδιο, να περπατήσει ως τη σέντρα και να κάνει το συμβολικό εναρκτήριο σουτ δεν ήταν το μόνο τεχνολογικό θαύμα που έχουν να μας προσφέρουν τα βραζιλιάνικα γήπεδα. Από τη νέα σούπερ θεά μπάλα Brazuca που υπόσχεται σταθερότερα σουτ και πιο… ρεαλιστικές αναπηδήσεις, το βραχιολάκι που ειδοποιεί τον διαιτητή αν έχει μπει γκολ και το σπρέι που υποδεικνύει τη θέση του τείχους στα φάουλ ως τα… φτερωτά παπούτσια, τις ειδικά σχεδιασμένες δροσερές φανέλες και τα κατεψυγμένα αξεσουάρ που φιλοδοξούν να βελτιώσουν τις επιδόσεις των ποδοσφαιριστών στην αφόρητη ζέστη, η εφετινή διοργάνωση είναι – ως είθισται άλλωστε στη μουντιαλική παράδοση – γεμάτη τεχνολογικές καινοτομίες.

Δεν χρειάζεσαι και πολλά για να παίξεις ποδόσφαιρο: μία μπάλα και δύο τέρματα αρκούν. Ισως… στη γειτονιά μας, αλλά όταν πρόκειται για την ποδοσφαιρική διοργάνωση που παρακολουθεί όλος ο πλανήτης, τότε οι απαιτήσεις αυξάνονται αστρονομικά. Και όταν η διοργάνωση ανήκει στην πιο ποδοσφαιρόφιλη χώρα του κόσμου, που για πρώτη φορά στην ιστορία της εμφανίζεται στο κλαμπ των οικονομικά ισχυρών της Γης, τότε η ακραία επιδίωξη του εντυπωσιασμού είναι αναμενόμενη. Το τι θα δουν τα μάτια μας λοιπόν από πλευράς «τεχνολογικών εξαρτήσεων» του Παγκοσμίου Κυπέλλου 2014 της Βραζιλίας είναι κάτι που μάλλον σας ενδιαφέρει.

Εννοείται ότι σε ένα Μουντιάλ «από θεάς άρξασθε»: μια μπάλα μπορεί να είναι πάντα στρογγυλή, αλλά ποτέ ως τώρα δεν κρίθηκε τέλεια. Ξανά μανά λοιπόν, οι μαθηματικοί και οι βιομηχανικοί σχεδιαστές βρέθηκαν να μελετούν τη συμπεριφορά της και να δοκιμάζουν νέες βελτιώσεις. Βλέπετε, η υπερ-λεία μπάλα «Jabulani» του Μουντιάλ της Νότιας Αφρικής (2010) αποδείχτηκε τελικά «τόπι απρόβλεπτης συμπεριφοράς». Οπότε, η μπάλα «Brazuca» της Adidas στην οποία κατέληξαν οι εφετινοί διοργανωτές είναι προικισμένη με… ειδικές ανωμαλίες: απαρτίζεται από έξι ελικοειδείς λωρίδες πολυουρεθάνης, που έχουν συρραφεί με τη βοήθεια της θερμότητας. Οι ελικοειδείς αυλακώσεις στα σημεία που ενώνονται οι λωρίδες δημιουργούν αγωγούς αεροδυναμικής πίεσης, που κρατούν σταθερή την περιστροφή της μπάλας στον αέρα και διατηρούν μόνιμα το βάρος, τη σφαιρικότητα, την αεροδυναμική και γενικότερα όλα τα χαρακτηριστικά της σε οποιεσδήποτε συνθήκες. Σύμφωνα δηλαδή με την κατασκευάστρια εταιρεία το βάρος και η σταθερότητά της δεν πρόκειται να «αλλοιωθούν» π.χ. σε περίπτωση έντονης βροχόπτωσης.

Η σαμπρέλα της Brazuca είναι κατασκευασμένη από ένα είδος λάτεξ που δίνει στην μπάλα την επιθυμητή κάθε φορά αναπήδηση. Η υπόσχεση των σχεδιαστών της είναι ότι δεν θα ξαναδούμε το φαινόμενο του «χοροπηδηχτού μπαλονιού» της Νότιας Αφρικής.

Οι φανατικοί του νοτιοαμερικανικού ποδοσφαίρου είναι πλήρως εξοικειωμένοι με το θέαμα παικτών που τους υποδεικνύεται το σημείο κτυπήματος φάουλ αλλά εκείνοι… διολισθαίνουν επίμονα και με κάθε δικαιολογία το σημείο αυτό προς το τέρμα του αντιπάλου. Η λύση που βρέθηκε για τους διαιτητές είναι απλή και, υποτίθεται, λειτουργική: στο τσεπάκι του, κάθε διαιτητής έχει ένα φιαλίδιο ψεκασμού, το οποίο περιέχει ένα είδος ουδέτερου «αφρού ξυρίσματος». Μόλις σφυριχτεί ένα φάουλ, ο διαιτητής σκύβει στο σημείο του «αμαρτήματος» αλλά και εκεί όπου πρέπει να στηθεί το τείχος και τα ψεκάζει, καθιστώντας τα αδιαπραγμάτευτα. Υστερα από ένα λεπτό, ο αφρός εξαφανίζεται.

Μια τεχνολογία επιβοήθειας των διαιτητών τις κρίσιμες στιγμές είναι η ηλεκτρονικά ελεγχόμενη γραμμή των τερμάτων, η οποία για πρώτη φορά εφαρμόζεται σε Μουντιάλ. Οπως γνωρίζουμε ήδη από τα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα, τοποθετούνται επτά κάμερες-ραντάρ στα γκολπόστ, που μέσα σε ένα δευτερόλεπτο και με ακρίβεια μισού εκατοστού στέλνουν μήνυμα στο τερματικό που έχει ο διαιτητής, με τη φράση «ΓΚΟΛ».

Ετσι, η αμφισβήτηση που σημειώθηκε το 2010 με το περίφημο «γκολ του Λάμπαρντ που δεν δόθηκε» στο παιχνίδι Αγγλίας – Γερμανίας δεν θα επαναληφθεί. Οσο για την κριτική ότι «κάποιοι χάκερ μπορεί να παρεμβληθούν στο σήμα και να γράψουν ΓΚΟΛ χωρίς να είναι», η κατασκευάστρια του συστήματος αντιτείνει ότι δεν χρησιμοποιεί διασύνδεση μέσω Διαδικτύου και άρα το σύστημα είναι αδιάβλητο.

Εννοείται πως τα «χρυσά πόδια των ποδοσφαιριστών» του κάθε Μουντιάλ είναι το πεδίο μάχης των κατασκευαστών αθλητικών υποδημάτων. Εφέτος, η Nike παρουσίασε το μοντέλο Mercurial Superfly (Υπερπτήση Ερμή), που έχει ειδικά λεπτή πλέξη για να αυξάνει την αίσθηση και τον έλεγχο της μπάλας από τον παίκτη. Επώνυμος κάτοχος αυτού του μοντέλου είναι ήδη ο Πορτογάλος Κριστιάνο Ρονάλντο.

Κύριοι ανταγωνιστές του Ερμή της Nike είναι τα μοντέλα Skreamer και Gambler της εταιρείας Warrior. To πρώτο στηρίζεται σε ειδική λαστιχένια επένδυση της μύτης του παπουτσιού, για να «γραπώνει» την μπάλα, να βοηθά στον έλεγχό της και να επαυξάνει την ταχύτητά της όταν τη σουτάρει ο παίκτης. Κατά τα λοιπά, το Skreamer είναι φτιαγμένο από νανοΐνες, που το κάνουν πανάλαφρο, και έχει σόλα με «βελάκια» που υποτίθεται επιδρούν ευεργετικά στη ροή του αίματος στο πόδι. Το δεύτερο μοντέλο, το Gambler, περιορίζει τις καινοτομίες του απλά στο ελαστικό coup de pied και στη μύτη του παπουτσιού, που βελτιώνουν το σταμάτημα και τον έλεγχο της μπάλας.

Χάρη στο Ελ Νίνιο και τις δυσοίωνες προγνώσεις για υψηλές θερμοκρασίες που είχαν από καιρό ανακοινώσει οι μετεωρολόγοι, οι… brazilian εμφανίσεις των ποδοσφαιριστών έχουν σχεδιαστεί ειδικά για τις συνθήκες του βραζιλιάνικου καύσωνα. Η σούπερ δροσερή φανέλα λανσάρεται από τη Nike και, εκτός από την εθνική ομάδα της Βραζιλίας, τη φοράει και το δικό μας εθνικό συγκρότημα –με διαφορετικά χρώματα φυσικά.

Με το σύνθημα «Cool under pressure» (δροσεροί υπό πίεση), ο κολοσσός των αθλητικών ειδών έχει επιστρατεύσει όλα τα μέσα της σύγχρονης «υφαντουργικής» τεχνολογίας για να σχεδιάσει ένα μπλουζάκι το οποίο συμβάλλει στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος των παικτών. Οι νέες φανέλες του 2014 συνδυάζουν την τεχνολογία Dri-FIT της Nike με δικτυωτές επιφάνειες και οπές εξαερισμού κομμένες με λέιζερ, με έμφαση στα σημεία που ιδρώνουν περισσότερο.

Το ύφασμα αποτελείται κατά 94% από πολυεστέρα και κατά 6% από βαμβάκι –αυτό σημαίνει ότι χαρίζει την απαλή αίσθηση του βαμβακερού μαζί με όλα τα πλεονεκτήματα του πολυεστέρα.

Σύμφωνα με την εταιρεία, προσφέρει κατά 56% περισσότερη ροή του αέρα από όλα τα προηγούμενα μοντέλα της ενώ παράλληλα απομακρύνει την υγρασία από το σώμα διοχετεύοντάς τη στην επιφάνεια του υφάσματος όπου εξατμίζεται πιο γρήγορα.

Ο πρωταθλητής της δροσιστικής τεχνολογίας για το «καυτό» Μουντιάλ της Βραζιλίας παρουσιάστηκε ωστόσο από την Adidas. Πρόκειται για το νέο σύστημα adiPower, το οποίο διαθέτει το χάρισμα να δροσίζει τους ποδοσφαιριστές πριν και μετά τον αγώνα ή κατά τη διάρκεια της προπόνησης βοηθώντας το σώμα τους να αντεπεξέρχεται καλύτερα στη ζέστη ώστε να βελτιώνουν τις επιδόσεις τους. Συνίσταται σε ένα γιλεκάκι και γάντια που φθάνουν πάνω από τον αγκώνα, σχεδιασμένα για να φοριούνται σε υψηλές ποδοσφαιρικές θερμοκρασίες –από τους 24 βαθμούς Κελσίου και πάνω –ώστε να «κατεβάζουν» τη θερμοκρασία του σώματος των παικτών πριν από το ματς και να καθυστερούν την έλευση της κόπωσης που προκαλείται από τη ζέστη. Προτού χρησιμοποιηθούν, τα αξεσουάρ μπαίνουν στην κατάψυξη. Οταν φορεθούν «στοχεύουν» κυρίως το κάτω μέρος των χεριών και το επάνω μέρος της πλάτης επειδή δοκιμές έχουν δείξει ότι οι συγκεκριμένες περιοχές δροσίζουν περισσότερο το σώμα. Από τη στιγμή που ένας παίκτης θα τα φορέσει, διατηρούν την πολική θερμοκρασία τους για 18-20 λεπτά.

Εκτός από τη… θεά Brazuca που θα είναι η επίσημη πρωταγωνίστρια του γηπέδου, η Adidas παρουσίασε επίσης μια αφανή «θεά των προπονήσεων», τη λεγόμενη Smart Ball. Η έξυπνη μπάλα είναι ειδικά σχεδιασμένη ώστε να βοηθά τους ποδοσφαιριστές να ελέγχουν τα σουτ τους ενώ προπονούνται –και να βελτιώνουν έτσι τις επιδόσεις τους. Διαθέτει ενσωματωμένους αισθητήρες οι οποίοι καταγράφουν πόσο δυνατά την κλωτσάει ο παίκτης, παρακολουθούν την πορεία της και αποκαλύπτουν σε ποιο σημείο άγγιξε το πόδι του κατά την εκτέλεση ενός πέναλτι ή ενός κόρνερ. Η hi-tech μπάλα συγχρονίζεται με το app miCoach της Adidas και, όπως υποστηρίζει η εταιρεία, βοηθά τους ποδοσφαιριστές να τελειοποιήσουν το σουτ τους και να ελέγξουν καλύτερα την μπάλα.