Ο εγκέφαλός σας παραμένει ασφαλής από τους χάκερ, ίσως όμως όχι για πολύ: Πείραμα που βασίστηκε σε ηλεκτρόδια για τη διέγερση μιας συγκεκριμένης περιοχής του εγκεφάλου παρενέβη στην ελεύθερη βούληση πιθήκων και άλλαξε τις προτιμήσεις τους σε ένα απλό τεστ.
Η περιοχή
Ερευνητές του Χάρβαρντ, του MIT και του Πανεπιστημίου της Λουβέν στο Βέλγιο αναφέρουν ότι κατάφεραν να παρέμβουν στη λειτουργία του «κοιλιακού καλυπτρικού πεδίου», ή VTA, μια περιοχή που ανήκει στο λεγόμενο σύστημα επιβράβευσης του εγκεφάλου και βοηθά στη ρύθμιση των προτιμήσεών μας.
Η παρέμβαση έκανε τους μακάκους του πειράματος να επιλέγουν μια διαφορετική εικόνα από αυτή που κανονικά θα προτιμούσαν. Το VTA παράγει ντοπαμίνη, μια ουσία που προκαλεί ευχάριστα συναισθήματα, όταν ο εγκέφαλος λάβει μια επιβράβευση. Ανάλογα με το αν η δόση ντοπαμίνης είναι μικρή ή μεγάλη, ο εγκέφαλος μαθαίνει να προτιμά κάποια πράγματα και να αποφεύγει άλλα. Με άλλα λόγια, το σύστημα επιβράβευσης κάνει τον εγκέφαλο να προτιμά ερεθίσματα που φέρνουν ευχαρίστηση και να αποφεύγει ερεθίσματα που δεν διεγείρουν το σύστημα ντοπαμίνης.
Τα πειράματα
Η τελευταία έρευνα, η οποία θα δημοσιευτεί στις 16 Ιουνίου στην έγκριτη επιθεώρηση «Current Biology», «είναι η πρώτη που επιβεβαιώνει μια αιτιακή σχέση ανάμεσα στο κοιλιακό καλυπτρικό πεδίο και τη συμπεριφορά επιλογής στα πρωτεύοντα θηλαστικά», λένε οι ερευνητές.
Στην πρώτη φάση του πειράματος, οι ερευνητές έδειξαν σε κάθε πίθηκο ένα ζευγάρι εικόνων -για παράδειγμα ένα αστέρι ή μια μπάλα- και τον άφησαν να επιλέξει ελεύθερα. Έπειτα από μερικές επαναλήψεις, οι ερευνητές γνώριζαν πλέον ποια ήταν η προτίμηση κάθε πειραματόζωου.
Στην επόμενη φάση εισήχθησαν προσεκτικά στον εγκέφαλο των μακάκων ηλεκτρόδια που έφταναν μέχρι το VTA. Διοχετεύοντας ασθενές ηλεκτρικό ρεύμα οι ερευνητές διήγειραν το VTA και προκάλεσαν απελευθέρωση ντοπαμίνης την ώρα που ο μακάκος κοιτούσε την ανεπιθύμητη εικόνα. Και η διέγερση αυτή έκανε το ζώο να αντιστρέφει τις προτιμήσεις του και να επιλέγει για παράδειγμα το αστέρι στη θέση της μπάλας.
Σε επόμενο γύρο του πειράματος, η ερευνητική ομάδα ακολούθησε την ίδια τακτική για να επαναφέρει τις προτιμήσεις των πειραματόζωων στην αρχική τους κατάσταση. Θα μπορούσε άραγε να εφαρμοστεί η ίδια μέθοδος για την αλλαγή των ανθρώπινων προτιμήσεων; Θεωρητικά ναι, απαντά ο καθηγητής Βιμ Βαντούφελ του Πανεπιστημίου της Λουβέν.
Επισημαίνει όμως ότι το VTA είναι μια μικρή περιοχή, κρυμμένη βαθιά στον εγκέφαλο, η οποία μπορεί να διεγερθεί τεχνητά μόνο με επεμβατικές μεθόδους όπως αυτές που χρησιμοποιήθηκαν στο πείραμα. Τα τελευταία χρόνια έχουν εγκριθεί εγκεφαλικά εμφυτεύματα που διεγείρουν συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου για την αντιμετώπιση παθήσεων όπως η κατάθλιψη και η ψυχαναγκαστική διαταραχή.
Όπως επισημαίνει ο Δρ Βαντούφελ, η σύνδεση ηλεκτροδίων στο κοιλιακό καλυπτρικό πεδίο θα απαιτούσε πολύ υψηλότερα επίπεδα χειρουργικής ακρίβειας.
Εφόσον όμως αυτό καταστεί εφικτό στο μέλλον, η μέθοδος θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για την αντιμετώπιση προβλημάτων στο σύστημα επιβράβευσης, όπως ο εθισμός και οι μαθησιακές δυσκολίες.
