Χρυσή Αυγή: Ποιοι και γιατί επιμένουν ακόμη να ψηφίζουν τους νεοναζί

Ευπαθείς κοινωνικά και οικονομικά ομάδες του πληθυσμού, κυρίως άνεργοι, αλλά και άλλες κατηγορίες, όπως οι αγρότες, εμφανίζονται να κυριαρχούν μεταξύ εκείνων που στην πρόθεση ψήφου τάσσονται υπέρ της Χρυσής Αυγής. Τα ανοδικά ποσοστά του φιλοναζιστικού μορφώματος που καταγράφηκαν την περασμένη Κυριακή προκαλώντας «σοκ», καθώς ερμηνεύθηκαν ως εκούσια ή ακούσια επιδοκιμασία των εγκληματικών πρακτικών και ενεργειών της οργάνωσης, με αποκορύφωμα τη δολοφονία του Π. Φύσσα, κατέδειξαν τις πραγματικές κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις του φαινομένου.

Με την ηγεσία της οργάνωσης στις φυλακές Κορυδαλλού με την κατηγορία της ένταξης και διεύθυνσης εγκληματικής οργάνωσης και με το σύνολο των βουλευτών της να ελέγχονται για σειρά αδικημάτων από τη Δικαιοσύνη, όπως η συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, η παραβίαση του νόμου περί όπλων και πυρομαχικών κ.ά., η ΧΑ κατόρθωσε να αποσπάσει συνολικά σε περιφερειακό επίπεδο την ψήφο 457.893 πολιτών, δηλαδή 31.903 ψήφους περισσότερες από όσες είχε λάβει στις εθνικές εκλογές του Ιουνίου του 2012 (425.990 ψήφοι) ή 16.999 ψήφους περισσότερες από εκείνες που είχε συγκεντρώσει τον Μάιο του 2012 (440.894 ψήφοι).

Το μόρφωμα αυτό κατήλθε με ψηφοδέλτια στις 12 από τις 13 περιφέρειες της χώρας (εκτός του Β. Αιγαίου) ενώ είχε υποψηφίους σε λιγότερους δήμους.

Το σοκ στην Περιφέρεια Αττικής

Το ποσοστό που σόκαρε κυρίως ήταν εκείνο που έλαβε ο υπόδικος βουλευτής Ηλ. Παναγιώταρος στην Περιφέρεια Αττικής συγκεντρώνοντας ποσοστό 11,13%, δηλαδή 180.908 ψήφους και έξι έδρες στο περιφερειακό συμβούλιο, τοποθετώντας τον στην τέταρτη θέση μετά τον «γαλάζιο» υποψήφιο Γ. Κουμουτσάκο και πριν από τον υποψήφιο του ΚΚΕ κ. Αθ. Παφίλη. Ενώ στον Δήμο Αθηναίων ο υπόδικος Ηλ. Κασιδιάρης κατόρθωσε να συγκεντρώσει ποσοστό 16,12%, που αναλογεί σε 35.949 ψήφους και τέσσερις έδρες στο δημοτικό συμβούλιο. Στις υπόλοιπες περιφέρειες της χώρας το φιλοναζιστικό μόρφωμα της ΧΑ κατέκτησε τρεις έδρες στην Κεντρική Μακεδονία, δύο έδρες στην Ανατολική Μακεδονία-Θράκη, δύο έδρες στη Δυτική Ελλάδα, δύο έδρες στην Ηπειρο, δύο έδρες στη Θεσσαλία και από δύο έδρες στις περιφέρειες Νοτίου Αιγαίου, Πελοποννήσου και Στερεάς Ελλάδας, ενώ από μία έδρα έχει στη Δυτική Μακεδονία, το Ιόνιο και την Κρήτη.

Τα ανατριχιαστικά στοιχεία που καταγράφηκαν από διάφορες περιοχές της Αθήνας όπου είχε ισχυρή παρουσία η ΧΑ, κατέδειξαν το κοινωνικό υπόβαθρο της επιρροής της οργάνωσης. Ακόμη και στις γειτονιές όπου έζησε και πέθανε ο δολοφονηθείς Π. Φύσσας, το μόρφωμα αυτό συγκέντρωσε αξιοσημείωτα ποσοστά, όπως και σε περιοχές της Αθήνας που είναι υποβαθμισμένες και φτωχές, επιβεβαιώνοντας την άποψη ότι οι φασιστικές ιδέες και η βία βρίσκουν πρόσφορο έδαφος μεταξύ των αδύναμων και ευπαθών κοινωνικών ομάδων. Αν και δεν είχε υποψηφίους στους δήμους αυτούς, η ΧΑ κατέγραψε σε περιφερειακό επίπεδο ποσοστά που προξενούν έκπληξη: στο 3ο Διαμέρισμα Κερατσινίου, στη γειτονιά του δολοφονηθέντος νέου, το ποσοστό της ξεπέρασε το 10% και στο 4ο Διαμέρισμα το 15%, ενώ στην άλλοτε «κόκκινη» Νίκαια η ΧΑ συγκέντρωσε ποσοστά που ξεπέρασαν το 14% (σε κάποια εκλογικά τμήματα του 2ου και 3ου Διαμερίσματος) και το 17% (σε εκλογικό τμήμα του 1ου Διαμερίσματος).

Αλλά και στο Πέραμα, όπου η ανεργία κυριαρχεί, εκεί όπου είχε δεχθεί επίθεση ομάδα αφισοκολλητών του ΚΚΕ από χρυσαυγίτες, η οργάνωση κατόρθωσε να συγκεντρώσει στο παρακείμενο εκλογικό τμήμα ποσοστό 19,85%. Μεταξύ των περιοχών όπου η ΧΑ είχε υψηλά ποσοστά ήταν και το 4ο Διαμέρισμα στην Αθήνα, το οποίο περιλαμβάνει περιοχές όπως ο Κολωνός, τα Σεπόλια, η Ακαδημία Πλάτωνος, με ποσοστό που φτάνει το 20,7%, αλλά και το 6ο Διαμέρισμα και περιοχές όπως τα Πατήσια, η Κυψέλη και τα Κάτω Πατήσια με ισχυρή παρουσία οικονομικών μεταναστών, όπου κατέγραψε ποσοστό 18,8%, ενώ εντύπωση προκάλεσε και το 13,7% που απέσπασε στο «κοσμοπολίτικο» Κολωνάκι, αποδεικνύοντας ότι η ιδεολογική διείσδυση του φιλοναζιστικού μορφώματος δεν περιορίζεται στους «ταπεινούς και καταφρονεμένους» των υποβαθμισμένων συνοικιών της πόλης.

Ιδιαίτερο είναι το ενδιαφέρον που παρουσιάζουν τα στοιχεία της Κάπα Research για την κοινωνική διαστρωμάτωση των ψηφοφόρων της Χρυσής Αυγής. Σύμφωνα με την έρευνα αυτή στην πρόθεση ψήφου υπέρ του μορφώματος εμφανίζεται ένα 16,5% να δηλώνουν αγρότες, 10,8% άνεργοι, 9,5% ιδιωτικοί υπάλληλοι/μισθωτοί, 9,4% ελεύθεροι επαγγελματίες, 8,6% ιδιοκτήτες επιχειρήσεων, 7,9% δημόσιοι υπάλληλοι, 7,3% φοιτητές/σπουδαστές, 7% συνταξιούχοι και 6,2% να δηλώνουν ότι ασχολούνται με τα οικιακά, ενώ 10,1% των ερωτηθέντων δεν δήλωσε κάποιο επάγγελμα. Επίσης, μεταξύ των ηλικιακών ομάδων που πήραν μέρος στην έρευνα τα υψηλότερα ποσοστά εμφανίζει η ΧΑ στις ηλικίες 18-24 (11,3%) και 25-34 (10,7%).

Οι μετακινήσεις ψηφοφόρων

Η εικόνα των exit polls για τις μετακινήσεις των ψηφοφόρων με βάση το τι είχαν ψηφίσει το 2012, όπως παρουσιάστηκε το βράδυ των εκλογών από τον εκλογολόγο κ. Ηλ. Νικολακόπουλο, αποτυπώνει τις διαρροές προς τη Χρυσή Αυγή και την ανησυχητική διείσδυση του χώρου αυτού προς διάφορα εκλογικά ακροατήρια.

Είναι ενδεικτικά τα στοιχεία που δείχνουν ότι από τους ψηφοφόρους της ΝΔ, σε σχέση με την ψήφο τους το 2012, ένα 10,2% μετακινήθηκε προς τον κ. Κασιδιάρη. Ενώ και από τον ΣΥΡΙΖΑ υπήρξαν διαρροές προς τον υποψήφιο δήμαρχο της «Ελληνικής Αυγής» της τάξεως του 4,3% και από το ΠαΣοΚ οι διαρροές προς τον υπόδικο βουλευτή της ΧΑ έφτασαν το 9,5%. Οσον αφορά την Περιφέρεια Αττικής, οι μετακινήσεις ψηφοφόρων της ΝΔ προς τον κ. Παναγιώταρο έφτασαν το 8%, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ εμφανίστηκε δίχως μεγάλες διαρροές, σε αντίθεση με το ΠαΣοΚ το οποίο εμφανίζεται να απώλεσε ένα μικρό ποσοστό προς τη ΧΑ της τάξεως του 2,6%.