Ενα από τα βασικά ερωτήματα που έχουν τεθεί στο Ποτάμι από την ημέρα που δημιουργήθηκε είναι οι πηγές χρηματοδότησής του, και διάφορα συνωμοσιολογικά σενάρια για το ποιος κρύβεται από πίσω άρχισαν να αναπτύσσονται και να διαχέονται.
Καθώς η προεκλογική εκστρατεία ολοκληρώνεται, είναι μια καλή στιγμή να δούμε τι συμβαίνει με τα οικονομικά του Ποταμιού καθώς και των υπόλοιπων κομμάτων.
Υπάρχουν τρία επιμέρους αλλά αλληλένδετα ζητήματα:
α) Χρέη κομμάτων: Κανείς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει ακριβώς πόσα χρήματα χρωστούν τα ελληνικά κόμματα σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. Πρόσφατες εκτιμήσεις μιλούν για δάνεια ύψους €260 εκατομμυρίων και άνω, κατά κύριο λόγο της ΝΔ και του ΠαΣοΚ (υπολογίζεται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ χρωστά €8 εκατομμύρια περίπου), στην πλειοψηφία τους μη εξυπηρετούμενα.
Επιπλέον, ο ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσε πριν από λίγες ημέρες μια τροπολογία για τη μη παραγραφή χρεών κομμάτων που μετασχηματίζονται νομικά και η οποία απορρίφθηκε από τον υπουργό Οικονομικών. Αυτό με άλλα λόγια σημαίνει ότι αν ένα κόμμα, όπως το ΠαΣοΚ για παράδειγμα, αναστείλει τη λειτουργία του και ένας νέος σχηματισμός, π.χ. η Ελιά, με διαφορετικό ΑΦΜ, οριστεί ως ο φυσικός συνεχιστής του, το χρέος του ΠαΣοΚ θα παραγραφεί.
Τα ερωτήματα είναι πολλά: Με τι εγγυήσεις δόθηκαν αυτά τα δάνεια, πώς εξυπηρετούνται ή γιατί δεν εξυπηρετούνται, πότε προβλέπεται να αποπληρωθούν και με τι χρήματα; Επίσης, τι θα ισχύσει τελικά με κόμματα που μετασχηματίζονται;
Το Ποτάμι έχει μηδενικό δανεισμό και δεν έχει χρέη.
β) Κρατική επιχορήγηση: Τα πολιτικά κόμματα, μόνο για τις ευρωεκλογές, θα μοιραστούν €7 εκατομμύρια, καθώς και επιπλέον εκατομμύρια ως ετήσια επιχορήγηση για το 2014. Σε πρώτη φάση, δηλαδή πριν από τις ευρωεκλογές στις 25 Μαΐου, θα λάβουν €4,2 εκατομμύρια από τον κρατικό προϋπολογισμό. Ενδεικτικά, το ΠαΣοΚ θα λάβει €1.476.145, η ΝΔ θα λάβει €1.441.068 και ο ΣΥΡΙΖΑ θα λάβει €377.738. Επιπλέον αυτής της επιχορήγησης, τα κόμματα θα λάβουν σε είδος (τηλεοπτικό χρόνο προβολής) άλλα €6.250.00 (το ΠαΣοΚ γύρω στο €1,2 εκατομμύριο, η ΝΔ €1,6 εκατομμύρια και ο ΣΥΡΙΖΑ €800.000). Αξίζει να σημειωθεί ότι τα κόμματα έχουν λάβει και επιπλέον οικονομική ενίσχυση από τις ευρωπαϊκές ομάδες στις οποίες είναι ενταγμένα (τους Σοσιαλδημοκράτες, το Λαϊκό Κόμμα και την Ευρωπαϊκή Αριστερά αντιστοίχως).
Το Ποτάμι δεν λαμβάνει κρατική επιχορήγηση, δεν ανήκει σε κάποια ευρωπαϊκή ομάδα, ούτε έχει δηλώσει πού θα ανήκει έτσι ώστε να στηριχθεί οικονομικά από εκεί. Εχει λάβει €27.000 περίπου σε είδος, με τη μορφή τηλεοπτικού χρόνου. Επίσης έχουμε προτείνει να περισταλεί η κρατική επιχορήγηση προς τα κόμματα κατά 50%.
γ) Νόμος για χρηματοδότηση κομμάτων: Ο ισχύων νόμος υποτίθεται ότι διασφαλίζει τη διαφάνεια, είναι όμως έτσι;
Υποτίθεται ότι η χρηματοδότηση από το ίδιο πρόσωπο δεν επιτρέπεται να ξεπερνά τα €15.000/έτος (άρθρο 8§1 του νόμου) και ότι καταθέσεις πάνω από €600 θα πρέπει να γίνονται ονομαστικά (άρθρο 16§2). Στο άρθρο 17 όμως του ίδιου νόμου προβλέπονται κουπόνια τα οποία δεν είναι ονομαστικά και μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα χωρίς κανέναν περιορισμό. Η εμπειρία μου ως επικεφαλής της καμπάνιας του Ποταμιού με τράπεζες είναι ενδεικτική: Φοβισμένες από τις αμαρτίες του παρελθόντος, πολλές τράπεζες αρνούνται ακόμα και την κατάθεση €10 μέσω web banking και δέχονται μόνο καταθέσεις στον γκισέ. Επιπλέον, δεν δέχονται καταθέσεις που αποτελούν άθροισμα μικρών επιμέρους ονομαστικών καταθέσεων (π.χ. μέσω πιστωτικής κάρτας, PayPal ή άλλων μεθόδων crowdfunding όπως γίνεται σε πολλές χώρες του εξωτερικού). Ετσι, τα κόμματα που επαφίενται σε χορηγίες λίγων ευρώ από πολλούς βρίσκονται σε μειονεκτική θέση έναντι αυτών που βασίζονται σε χορηγίες πολλών ευρώ από λίγους, και καλούνται να επιλέξουν μεταξύ τού να σχοινοβατούν στα όρια μιας κακώς εννοούμενης νομιμότητας και ενός άδειου ταμείου, καθώς οι τράπεζες αποθαρρύνουν με κάθε γραφειοκρατικό τρόπο τις καταθέσεις.
Υποτίθεται ότι η χρηματοδότηση από το ίδιο πρόσωπο δεν επιτρέπεται να ξεπερνά τα €15.000/έτος (άρθρο 8§1 του νόμου) και ότι καταθέσεις πάνω από €600 θα πρέπει να γίνονται ονομαστικά (άρθρο 16§2). Στο άρθρο 17 όμως του ίδιου νόμου προβλέπονται κουπόνια τα οποία δεν είναι ονομαστικά και μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα χωρίς κανέναν περιορισμό. Η εμπειρία μου ως επικεφαλής της καμπάνιας του Ποταμιού με τράπεζες είναι ενδεικτική: Φοβισμένες από τις αμαρτίες του παρελθόντος, πολλές τράπεζες αρνούνται ακόμα και την κατάθεση €10 μέσω web banking και δέχονται μόνο καταθέσεις στον γκισέ. Επιπλέον, δεν δέχονται καταθέσεις που αποτελούν άθροισμα μικρών επιμέρους ονομαστικών καταθέσεων (π.χ. μέσω πιστωτικής κάρτας, PayPal ή άλλων μεθόδων crowdfunding όπως γίνεται σε πολλές χώρες του εξωτερικού). Ετσι, τα κόμματα που επαφίενται σε χορηγίες λίγων ευρώ από πολλούς βρίσκονται σε μειονεκτική θέση έναντι αυτών που βασίζονται σε χορηγίες πολλών ευρώ από λίγους, και καλούνται να επιλέξουν μεταξύ τού να σχοινοβατούν στα όρια μιας κακώς εννοούμενης νομιμότητας και ενός άδειου ταμείου, καθώς οι τράπεζες αποθαρρύνουν με κάθε γραφειοκρατικό τρόπο τις καταθέσεις.
Μέχρι στιγμής τα έσοδα του Ποταμιού υπολογίζονται σε €90.000 ενώ τα έξοδα σε €125.000. Τα έσοδα κατά κύριο λόγο προέρχονται από τραπεζικές καταθέσεις υπομονετικών φίλων του Ποταμιού που περιμένουν στην ουρά, από καταθέσεις στο PayPal που ρισκάραμε να ανοίξουμε και κυρίως από τα αναπόφευκτα κουπόνια, αυτό το παλαιοκομματικό απολίθωμα.
Το Ποτάμι προτείνει τη ριζική αναμόρφωση του νόμου, την πρόβλεψη σύγχρονων μορφών χρηματοδότησης (μέσω τηλεφώνων, υπολογιστών, κοινωνικών δικτύων κ.λπ.) που ευνοούν το crowdfunding και πραγματική διαφάνεια στα οικονομικά των κομμάτων, χωρίς παραθυράκια οποιουδήποτε τύπου.
Ο κ. Νικόλας Γιατρομανωλάκης είναι υποψήφιος ευρωβουλευτής και επικεφαλής της προεκλογικής εκστρατείας για Το Ποτάμι.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
