Η πρωτοφανής οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση, η οποία έχει καταφέρει πολύ ισχυρό πλήγμα στα κράτη μέλη της ευρωζώνης, έχει αποκαλύψει και τις διαρθρωτικές αδυναμίες της Ευρώπης γενικότερα. Η κρίση έδειξε ότι υπάρχει σαφής σχέση μεταξύ των υψηλών ποσοστών ανεργίας, των πιέσεων που ασκούνται στους εθνικούς προϋπολογισμούς, της κοινωνικής υποβάθμισης και των κοινωνικών αναταραχών.
Αν και είναι παραδεκτό ότι οι εθνικοί προϋπολογισμοί πρέπει να είναι ισοσκελισμένοι, οι περικοπές είχαν αρνητικές συνέπειες στους τομείς της εκπαίδευσης, των δραστικών πολιτικών στην αγορά εργασίας και της κοινωνικής πρόνοιας. Η αυξημένη ανεργία και φτώχεια έχουν αρνητικό αντίκτυπο στις δεξιότητες και την απασχολησιμότητα του εργατικού δυναμικού ενώ, ταυτόχρονα, επηρεάζουν αρνητικά την ικανότητα κυρίως των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) να αναπτυχθούν και να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας.
Σε ορισμένες χώρες της ΕΕ, όπως η Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία, που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση καθίσταται προφανές ότι η οικονομική και η κοινωνική κρίση έχει πλέον μετατραπεί σε μια πολιτική κρίση με τα εξτρεμιστικά και αντιδημοκρατικά πολιτικά κινήματα να βρίσκονται σε έξαρση. Η ανάγκη να αντιστραφεί αυτή η τάση μέσω συγκεκριμένων δράσεων σε ευρωπαϊκό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, συνιστά εξαιρετικά επείγον ζήτημα.
Η Ενιαία Εσωτερική Αγορά πρέπει να αποτελεί ένα οικονομικό αλλά και, συγχρόνως, ένα κοινωνικό σχέδιο, καθ’ όσον έχει ήδη συμβάλλει στη δημιουργία απασχόλησης και ευημερίας σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Η ολοκλήρωσή της όμως και η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και της κοινωνικής συνοχής στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» έχουν καθοριστική σημασία για να καταστεί δυνατή η ταχύτερη έξοδος της Ευρώπης από την κρίση.
Η Ομάδα των Πρασίνων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υποστηρίζει συστηματικά τα μέτρα που αποσκοπούν στην ενίσχυση των κοινωνικών επενδύσεων, τη διοχέτευση περισσότερων ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών πόρων σε κατάλληλες πολιτικές απασχόλησης και κοινωνικές πολιτικές, την ειδική πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων και το καθεστώς εγγυήσεων για τη νεολαία, καθώς και τη βελτίωση της διασυνοριακής κινητικότητας.
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ πιστεύουμε ότι η ενίσχυση της κοινωνικής διάστασης της ΟΝΕ θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν το δυναμικό που διαθέτουν για την ανάπτυξη της απασχόλησης με δημιουργία πράσινων θέσεων εργασίας, τη βελτίωση της κοινωνικής συνοχής και την πρόληψη της όξυνσης των ανισοτήτων. Υποστηρίζουμε ειδικότερα την ιδέα να επιταχυνθεί η στενότερη εποπτεία της απασχόλησης και των κοινωνικών ανισορροπιών εντός της ΟΝΕ με συστηματική παρακολούθηση των ποσοστών ανεργίας, του αριθμού των νέων χωρίς εκπαίδευση, απασχόληση ή κατάρτιση, του εισοδήματος των νοικοκυριών, της φτώχειας και των ανισοτήτων.
Η δημοσιονομική εξυγίανση και η οικονομική διακυβέρνηση της ΕΕ δεν είναι βιώσιμες χωρίς ισοδύναμες μορφές κοινωνικής εξυγίανσης και κοινωνικής διακυβέρνησης. Οι «αποκλίσεις» που παρατηρούνται σήμερα στην Ευρώπη όσον αφορά τις κοινωνικές ανισότητες υπονομεύουν την οικονομική ανάκαμψη, την ανάπτυξη και τη συνοχή του Ευρωπαϊκού οικοδομήματος.
Ως εκ τούτου, οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ πιστεύουμε και προτείνουμε στις αρμόδιες Επιτροπές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ότι στο Ευρωπαϊκό Οικονομικό Εξάμηνο θα πρέπει να συμπεριληφθούν σημεία αναφοράς για την απασχόληση και την κοινωνική ένταξη στο ίδιο πλαίσιο εποπτείας, όπως εκείνο που διέπει τον οικονομικό συντονισμό και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Οι ποσοτικοί στόχοι στον κοινωνικό τομέα και στον τομέα της απασχόλησης πρέπει να ευθυγραμμίζονται με τους στόχους για το χρέος και τα ελλείμματα, μέσω παρόμοιων μηχανισμών προσαρμογής και αλληλεγγύης για την καταπολέμηση των κοινωνικών ανισοτήτων και την προώθηση των κοινωνικών επενδύσεων.
Είναι προφανές ότι για να υπάρξει οικονομική ανάκαμψη και πραγματοποιηθούν κοινωνικές επενδύσεις από την ΕΕ και τα κράτη μέλη δεν αρκούν οι επίσημες δομές διακυβέρνησης και οι θεσμικοί μηχανισμοί. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η οργανωμένη κοινωνία των πολιτών και ο κάθε Έλληνας και Ευρωπαίος πολίτης έχουν ξεχωριστό ρόλο και ιδιαίτερη συμβολή. Η συμμετοχικός ενστερνισμός του Ευρωπαϊκού σχεδίου έχει για μας τους Πράσινους πρωταρχική σημασία.
Οι κοινωνικές επενδύσεις ωφελούν τους πολίτες. Αυξάνουν τις δεξιότητες και τα προσόντα τους και ενισχύουν τη συμμετοχή τους στον κοινωνικό βίο και στην αγορά εργασίας. Αυτό αυξάνει την ευημερία, αναζωογονεί την οικονομία και συντελεί ώστε η Ελλάδα και κατ’ επέκταση η ΕΕ να εξέλθει ισχυρότερη, πιο ενωμένη και ανταγωνιστικότερη από την κρίση.
Οι στοχοθετημένες κοινωνικές επενδύσεις δεν επιφέρουν μόνον κοινωνική πρόοδο, αλλά αυξάνουν και την ανταγωνιστικότητα. Ιδιαίτερα σε αυτήν την περίοδο πρωτοφανών και δραματικών επιπέδων ανεργίας και αυξανόμενης φτώχειας, οι επενδύσεις στο κοινωνικό κράτος διαδραματίζουν επίσης καίριο ρόλο στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, την κοινωνική ένταξη και την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού και της φτώχειας. Αυτές οι επενδυτικές δαπάνες πρέπει να εγγυώνται την αποτελεσματικότητα.
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ υποστηρίζουμε κατηγορηματικά ότι η κοινωνική διάσταση της ΟΝΕ χρειάζεται συγκεκριμένα μέσα, σαφείς δείκτες και ακριβείς ποιοτικούς και ποσοτικούς στόχους, οι οποίοι να είναι εξίσου αποτελεσματικοί όσο και οι οικονομικές και χρηματοπιστωτικές υποχρεώσεις της ΟΝΕ. Επίσης, όταν απουσιάζει η επαρκής συναίνεση ή η ανάλογη πολιτική βούληση για μια τέτοια αναζωογόνηση της κοινωνικής διάστασης της ΕΕ, η Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προτείνει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο:
α. την επιλογή της ενισχυμένης συνεργασίας εντός της ΟΝΕ με ιδίους χρηματοδοτικούς πόρους,
β. τη θέσπιση ενός συμπληρωματικού Κοινωνικού Ταμείου,
γ. την ανάπτυξη ενός Συμφώνου Κοινωνικής Προόδου και
δ. τον καθορισμό κοινωνικών προτύπων, στόχων και μηχανισμών κοινωνικής σταθεροποίησης ανάλογους με τους μηχανισμούς φορολογικής, δημοσιονομικής και νομισματικής σταθεροποίησης.
Περαιτέρω, οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ θέτουμε δύο ριζοσπαστικά ζητήματα, ήτοι:
α. την τροποποίηση της Ευρωπαϊκής Συνθήκης, ώστε στα τρία κριτήρια -χρέος, έλλειμα, πληθωρισμός- να προστεθεί ένα τέταρτο, αυτό της ανεργίας. Με τον τρόπο αυτό εισάγεται η πολιτική καταπολέμησης της ανεργίας, στον πυρήνα της μακροοικονομικής πολιτικής.
β. Την τροποποίηση του Καταστατικού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ούτως ώστε εκτός από τη σταθερότητα των τιμών, να επιζητείται και η καταπολέμηση της ανεργίας.
Αν δεν προχωρήσει η ΕΕ σε τέτοιες αλλαγές, πολύ σύντομα η Ευρώπη θα είναι απλά μια αγορά υπηρεσιών και προϊόντων. Δεν θα είναι μια κοινωνική και δημοκρατική Ευρώπη με ισομερή ανάπτυξη των κρατών-μελών. Δεν αρκεί αυτή τη στιγμή η περαιτέρω συνέχιση της διαχείρισης, αλλά πρέπει να γίνουν αλλαγές για τη μείωση της ανεργίας και της φτώχειας.
Προς την κατεύθυνση της κοινωνικής διάστασης της ΟΝΕ οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ θέλουμε και υποστηρίζουμε τη βελτιωμένη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων στον συντονισμό των οικονομικών πολιτικών και των πολιτικών απασχόλησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Πιστεύουμε ότι ο κοινωνικός διάλογος διαδραματίζει αποφασιστικό ρόλο σε όλα τα επίπεδα. Συμβάλλει στην εξεύρεση λύσεων, οι οποίες αντανακλούν τις απόψεις τόσο των εργοδοτών όσο και των εργαζομένων, ενώ συγχρόνως εμπεδώνει την κατανόηση και την εμπιστοσύνη που απαιτούνται για τη μεταρρύθμιση των αγορών εργασίας στην Ευρώπη και τη θωράκιση του κοινωνικού ιστού.
* Ο κ. Παναγιώτης Αθ. Γρέδης είναι υποψήφιος της παράταξης ΠΡΑΣΙΝΟΙ – Αλληλεγγύη, Δημιουργία, Οικολογία για τις Ευρωεκλογές 2014.
