Η μυστική «εξέγερση» των BRICS

Αμφισβητούν την ηγεμονική θέση των ΗΠΑ και επιδιώκουν την αναβάθμιση της διεθνoύς τους παρουσίας. Και όσο απομονώνεται πολιτικά η Ρωσία λόγω Ουκρανίας, τόσο περισσότερο αυξάνονται οι πιθανότητες να το καταφέρουν.

Ο στόχος της Βραζιλίας, της Ρωσίας, της Ινδίας, της Κίνας και της Ν. Αφρικής, γνωστών με το αρκτικόλεξο BRICS, είναι να αλλάξουν την παγκόσμια τάξη με τις ΗΠΑ ως ηγεμονική δύναμη. Και όπως υποστηρίζει ο Πέτερ Μπίρλε, επικεφαλής του ερευνητικού τμήματος του Ιβηροαμερικανικού Ινστιτούτου (ΙΑΙ) στο Βερολίνο, σε συνέντευξή του που μεταδίδει η ελληνόφωνη υπηρεσία της Deutsche Welle, «είναι κάτι που μπορεί να επιτευχθεί υπό μία προυπόθεση»

«Αυτό θα μπορούσε να γίνει σε περίπτωση που η Ρωσία αποκλειστεί διαχρονικά από τους G8, χρειαστεί άλλα διεθνή fora και ενεργοποιηθεί στην ομάδα των BRICS περισσότερο από όσο στο παρελθόν», σημειώνει. «Προς το παρόν οι BRICS κρατήθηκαν έξω από τα γεγονότα στην Ουκρανία, σε αντίθεση με την ΕΕ. Η εκτίμηση για την αναβάθμισή τους μπορεί να είναι για την ώρα εικασίες, αλλά θα μπορούσε πράγματι η απομόνωση της Μόσχας να οδηγήσει στην αναβάθμιση των BRICS».

Από τις πέντε χώρες η Βραζιλία είναι πιο ευεπίφορη στη διεθνή συνεργασία. Αμέσως μετά το Μουντιάλ και τρεις μήνες πριν από τις προεδρικές εκλογές του ερχόμενου Οκτωβρίου η χώρα θα φιλοξενήσει την επόμενη συνάντηση κορυφής των BRICS στην πόλη Φορταλέζα. Το πιο σημαντικό θέμα στην ατζέντα της θα είναι η ίδρυση μιας κοινής αναπτυξιακής τράπεζας με ένα αρχικό κεφάλαιο 100 δις δολαρίων.

Η τελευταία διένεξη των χωρών BRICS με τις ΗΠΑ δεν είναι και πολύ παλαιά. Μόλις στην εαρινή συνάντηση της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ στα μέσα Απριλίου στην Ουάσιγκτον, οι ΗΠΑ άσκησαν βέτο στη μεταρρύθμιση του ΔΝΤ ακυρώνοντας την απόφαση που είχε ληφθεί το 2010 και που προέβλεπε αύξηση κατά 6% του μεριδίου συμμετοχής των αναδυόμενων και αναπτυσσόμενων χωρών σε ψηφοφορίες. Το αμερικανικό βέτο προκάλεσε την οργή της Βραζιλίας και οδήγησε στη χειροτέρευση των ούτως ή άλλως τεταμένων σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών.

Γιατί ήδη από την αποκάλυψη του σκανδάλου των υποκλοπών από τον Εντουαρντ Σνόουντεν, η πρόεδρος της Βραζιλίας Ντίλμα Ρούσεφ είχε αποστασιοποιηθεί από τον αμερικανό ομόλογό της, τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα, και είχε ακυρώσει συνάντηση μαζί του, προγραμματισμένη για το Σεπτέμβριο του 2013. Αλλά και ο προκάτοχός της, Ο Ιγνάσιο Λούλα ντα Σίλβα, με την επέκταση της συνεργασίας Νότου –Νότου, κατάφερε να δημιουργήσει αντίβαρο στην πολιτική κυριαρχία των ΗΠΑ στη Λατινική Αμερική. Η ενίσχυση των εμπορικών σχέσεων στους κόλπους των BRICS οδήγησε στο να αντικαταστήσει η Κίνα τις ΗΠΑ ως κύριος εισαγωγέας βραζιλιάνικων προϊόντων.

Πολύ πιο σημαντική όμως για τη Βραζιλία είναι η γεωστρατηγική συνεργασία της με την Κίνα. Η συμμετοχή του κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ στη συνάντηση κορυφής των BRICS στη Φορταλέζα αποτελεί την απόλυτη προτεραιότητα για τη Μπραζίλια, γιατί είναι και η πρώτη στη χώρα και στην περιοχή. Η κρίση στην Ουκρανία επιταχύνει τη στρατηγική στροφή της Βραζιλίας προς την Ασία και την Αφρική. Όσο περισσότερο απομονώνεται η Μόσχα, τόσο βελτιώνεται το κλίμα συνεργασίας ανάμεσα στις BRICS. Είναι και ο λόγος που καμιά από τις πέντε χώρες δεν σχολίασαν την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία ή τα γεγονότα στο Κίεβο. Η αρχή της μη ανάμειξης λειτουργεί συσπειρωτικά σε μια τόσο ανομοιογενή ομάδα κρατών.

Και ο Πέτερ Μπίρλε συνοψίζει :«Όλες οι χώρες της BRICS θέλουν να σπάσουν το συσχετισμό δυνάμεων μετά το 1945. Η Κίνα και η Ρωσία από την πλευρά τους ενδιαφέρονται να αποδυναμώσουν τη θέση των ΗΠΑ. Όλες μαζί θεωρούν ότι είναι ανερχόμενες δυνάμεις με ισχυρή θέση στο μέλλον και τη Δύση, τις ΗΠΑ και την Ευρώπη να δύουν και να χάνουν τη σημασία τους στη διαμόρφωση ενός μελλοντικού κόσμου».