Οι ταινίες της εβδομάδας – Εξέγερση τότε, εξέγερση αύριο!

5: εξαιρετική, 4: πολύ καλή, 3: καλή, 2: ενδιαφέρουσα, 1: μέτρια, 0: απαράδεκτη, _: χωρίς άποψη

Ενα τρένο διασχίζει διαρκώς χιονισμένα τοπία χωρίς ποτέ να σταματά. Δύο τάξεις ανθρώπων που έχουν να χωρίσουν πολλά. Στα μπροστινά βαγόνια βρίσκεται η ελίτ, οι πλούσιοι στους οποίους ηγείται κάποιος δισεκατομμυριούχος ονόματι Μπίλφορντ και προστατεύονται από πάνοπλους αστυνομικούς. Στα πίσω βαγόνια, το «κατακάθι», η φτώχεια και η αθλιότητα που τρέφεται με μαύρες μπάρες -ποιος ξέρει από τι φτιαγμένες. Βρισκόμαστε στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον και ο πλανήτης έχει υποστεί οικολογική καταστροφή. Το τρένο μεταφέρει τους τελευταίους εναπομείναντες ανθρώπους αλλά μερικά πράγματα δεν θα αλλάξουν ποτέ. Καταπίεση σημαίνει αντίσταση και η επανάσταση στα πίσω βαγόνια είναι κοντά.

Βασισμένο στο γαλλικό εικονογραφημένο μυθιστόρημα «Le Transperceneige» των Ζακ Λομπ, Μπενζαμέν Λεγκράν και Ζαν Μαρκ Ροσέτ, το «Snowpiercer» (2013), πρώτη διεθνής συμπαραγωγή του μάστορα κορεάτη σκηνοθέτη Τζουν Χο Μπονγκ, δεν είναι μια απλή περιπέτεια επιστημονικής φαντασίας (όπως απλή δεν ήταν και το «The host» του ιδίου σκηνοθέτη, στο οποίο ένα τέρας που αναδύθηκε από τη θάλασσα σκορπούσε τον τρόμο). Μέσα στο τρένο που κινείται συνέχεια, η ταινία μιλά για το δικαίωμα του ανθρώπου στην επιβίωση καταγράφοντας λεπτό προς λεπτό την εξέγερση των φτωχών στοιβαγμένων στα πίσω βαγόνια με τους πλούσιους στα μπροστινά. Ο Τζουν Χο Μπονγκ αξιοποιεί στην εντέλεια κάθε χιλιοστό του ασφυκτικά κλειστού και στενού εσωτερικού χώρου του τρένου και η αγωνία βρίσκεται συνέχεια στο κόκκινο καθότι κανείς δεν γνωρίζει ποια έκπληξη κρύβεται πίσω από την πόρτα κάθε βαγονιού. Και κρύβονται πολλές.

ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ: ΟΛΑ ΤΑ VILLAGE – ΟDEON KOSMOPOLIS ΜΑΡΟΥΣΙ – ΑΘΗΝΑΙΟΝ CINEPOLIS ΓΛΥΦΑΔΑ – AΘΗΝΑΙΟΝ – ΑΕΛΛΩ ΠΑΤΗΣΙΩΝ – ΝΑΝΑ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ VILLAGE COSMOS – VILLAGE ΛΙΜΑΝΙ

Λεχ Βαλέσα και Αντρέι Βάιντα πάνε μαζί. Από την εποχή του «Ανθρώπου από μάρμαρο» και του «Ανθρώπου από σίδερο» στα μέσα της δεκαετίας του 1970, ο πολωνός δημιουργός έχει εμπνευστεί αρκετά από τον βίο και την πολιτεία του ηγέτη του εργατικού συνδικάτου της Αλληλεγγύης, του ανθρώπου στον οποίο όχι μόνον η Πολωνία αλλά ολόκληρη η Ευρώπη οφείλει ριζικές αλλαγές στη σύγχρονη Ιστορία της. Εκείνος άλλωστε δεν ήταν που έβαλε τον σπόρο της κατάρρευσης του Σιδηρού Παραπετάσματος;

Με τον «Βαλέσα, ο άνθρωπος της θέλησης» ο Βάιντα συμπληρώνει την άτυπη τριλογία του πηγαίνοντας πολύ πιο πίσω, στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Στο πρόσωπο του ηθοποιού Ρόμπερτ Βιέκεβιτς αναζητεί τον Βαλέσα την εποχή που δεν ήταν παρά ένα απλός ηλεκτρολόγος του λιμανιού του Γκντανσκ, ο οποίος έδειχνε για πρώτη φορά την αποφασιστικότητά του λαμβάνοντας μέρος σε διαδηλώσεις κατά του καθεστώτος. Τότε ήταν που άρχισε να γεννιέται ο συνδικαλιστής, ο ήρωας του λαού, ο οποίος θα έγραφε μόνος του ολόκληρο κεφάλαιο στην Ιστορία της πατρίδας του. Ο Βάιντα εστιάζει πολύ στο πρόσωπο ενός ανθρώπου ο οποίος ήξερε πώς να μιλά έτσι ώστε ο κόσμος να θέλει να τον ακούει. Την ίδια ώρα εξετάζει τον διχασμό του απλού, καθημερινού ανθρώπου ο οποίος από τη μια πλευρά βρισκόταν εγκλωβισμένος στα προβλήματα της πολύτεκνης οικογένειας και από την άλλη είχε στο κεφάλι του τα τεράστια προβλήματα ενός ολόκληρου λαού. Το φιλμ, που αρχίζει να ξεδιπλώνεται με την περιβόητη συνέντευξη που απέσπασε από τον Βαλέσα η Οριάνα Φαλάτσι (Μαρία Ροζάρια Ομάτζιο) το 1980, έχει τη λογική του ντοκιμαντέρ και περιέχει πολλές σκηνές από αυθεντικά επίκαιρα της εποχής στην οποία τοποθετείται (η επίσκεψη του Πάπα είναι η πιο χαρακτηριστική). Διακρίνεται από μια ζωντάνια και από μια ενέργεια που δύσκολα φαντάζεσαι ότι μπορεί να προκύψει με πλοηγό έναν σκηνοθέτη κοντά στα 90.

Αίθουσες

ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ: ΓΑΛΑΞΙΑΣ – ΑΒΑΝΑ – CINERAMA – ΙΛΙΟΝ

Με το «Θεώρημα Μηδέν» ο πρώην Μόντι Πάιθον Τέρι Γκίλιαμ, που ως σκηνοθέτης του κινηματογράφου έχει υπογράψει ουκ ολίγες εκκωφαντικές ταινίες οράματος και φαντασίας («Μπραζίλ», «12 πίθηκοι»), πλάθει έναν ακόμα από τους υπερβολικά χαοτικούς κόσμους του για να σχολιάσει την παράνοια της τεχνολογικής κοινωνίας στην οποία είμαστε πλέον αναγκασμένοι να ζούμε, είτε το θέλουμε είτε όχι, είτε μας αρέσει είτε όχι. Κεντρικός ήρωας της ιστορίας είναι ο Κόεν Λεθ (ο Κρίστοφ Βαλτς κουρεμένος γουλί όπως ο Μπρους Γουίλις στους «12 πιθήκους»), ένας υποχόνδριος, απελπισμένος, απεγνωσμένος ανθρωπάκος, ο οποίος βγαλμένος θαρρείς από τις σελίδες του Τζορτζ Οργουελ και του Φραντς Κάφκα καλείται να βρει τη λύση μιας μαθηματικής εξίσωσης που του αναθέτει η Διεύθυνση της εταιρείας στην οποία εργάζεται (χαρακτηριστικό το πέρασμα του Ματ Ντέιμον ντυμένου ασορτί με τις πολυθρόνες στις οποίες κάθεται). Το μυστήριο που ο Κόεν πρέπει να λύσει βρίσκεται στο αν η ζωή έχει νόημα και αν το νόημα έχει χαθεί πώς θα μπορούσε να ξαναβρεθεί. Το όφελός του θα είναι ένα μυστηριώδες τηλεφώνημα που περιμένει σε όλη τη ζωή του. Μέσα σε αυτό το παρανοϊκό πλαίσιο όπου βέβαια λίγα πράγματα βγάζουν νόημα, η φαντασία του Γκίλιαμ οργιάζει με τον φακό του Νίκολα Πεκορίνι να στριφογυρίζει σαν τρελαμένη μύγα και τη σκηνογραφία του Ντέιβιντ Γουόρεν να οδηγεί τον θεατή σε έναν φαντασμαγορικό καταρράκτη σκηνικών και εικόνων, ένα κινούμενο λούνα παρκ που είτε το αποδέχεσαι και τρίβεις τα μάτια σου είτε το απορρίπτεις μη αντέχοντας την υπερβολική… υπερβολή. Προσωπικά ανήκω στους πρώτους.

Βαθμολογία: 3

Αίθουσες

ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ – ΙΝΤΕΑΛ – ΑΘΗΝΑΙΟΝ – ΑΘΗΝΑΙΟΝ CINEPOLIS ΓΛΥΦΑΔΑ – ΤΡΙΑΝΟΝ – ΝΑΝΑ – GAZARTΕ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΠΑΥΛΟΣ ΖΑΝΝΑΣ

>>Λίγα χρόνια μετά την αριστουργηματική «Παγίδα», ο σέρβος σκηνοθέτης Σρντάν Γκολούμποβιτς παρουσιάζει τη σαφώς κατώτερη αλλά αναμφισβήτητα συγκινητική ταινία «Διασταυρούμενες ζωές» («Cirgles», Σερβία/Γαλλία/Κροατία, 2013), όπου παρακολουθούμε τις συνέπειες μιας πράξης αυτοθυσίας ενός σέρβου στρατιώτη κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Γιουγκοσλαβία. Η πράξη αυτή, ακόμα και όταν ο πόλεμος έχει προ πολλού τελειώσει, «καταδιώκει» όσους έμμεσα ή άμεσα ενεπλάκησαν σε αυτήν. Μέχρις ενός βαθμού η ταινία με κέρδισε γιατί αγγίζει έννοιες όπως ο φανατισμός, η διχόνοια, η ενοχή και η εξιλέωση, χωρίς να σερβίρει τις καταστάσεις στο πιάτο. Αντιθέτως, πολλές φορές ο θεατής προσπαθεί να μαντέψει τι έχει συμβεί από τα συμφραζόμενα ή από τις καταστάσεις. Το πρόβλημα είναι ότι οι ιστορίες δεν έχουν ισάξιο βάρος. Εκείνη του πατέρα του νεκρού στρατιώτη είναι από μόνη της μια ολόκληρη ταινία, ενώ το κομμάτι της κοπέλας και του παιδιού του ξεχειλώνει χωρίς λόγο (παίζουν Αλεξάντρ Μπέρτσεκ, Λέον Λούτσεφ κ.ά.).

Βαθμολογία: 2

Αίθουσες

ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ: ΑΣΤΥ

—————————————

>>Δύο ελληνικά ντοκιμαντέρ που πραγματεύονται την τέχνη του ηθοποιού προβάλλονται σε κοινό πρόγραμμα στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος. Με το «Ηθοποιοί: ημερολόγιο σπουδής» (2014) ο Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος κινηματογράφησε τους μαθητές του κατά τη διάρκεια τριών χρόνων σπουδών τους και το «σκανάρισμά» τους αποδεικνύεται άκρως αποκαλυπτικό, ενώ με την «Κρίση της Τέχνης, η περίπτωση του θεάτρου» (2014) που γυρίστηκε από το 2011 ως το 2013 η Κατερίνα Πατρώνου ακτινογραφεί την προσπάθεια των θεάτρων να δημιουργήσουν Τέχνη σε μια εποχή που η Τέχνη θεωρείται πολυτέλεια.

Αίθουσες

ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ:ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

—————————————

>>Τέλος, ένα ακόμη ντοκιμαντέρ, το «Sacro Gra» (Ιταλία, 2013) του Τζιανφράνκο Ρόσι, βραβευμένο μάλιστα με τον Χρυσό Λέοντα στο περσινό Φεστιβάλ της Βενετίας 2013 (ο ορισμός της υπερβολικής βράβευσης). Καταγραφή της ζωής κατοίκων και εργαζομένων στην περιφέρεια του μεγαλύτερου αυτοκινητόδρομου της Ιταλίας. Πόρνες, τραυματιοφορείς, στριπτιζέζ, φυσιολάτρες, ήρωες της «διπλανής» πόρτας. Προσωπικά δεν μου είπε πολλά, όπως υποθέτω δεν θα έλεγε κάτι στους Ιταλούς ένα ντοκιμαντέρ για την εθνική οδό Αθηνών – Λαμίας.

Αίθουσες

ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ: ΕΛΛΗ