Οι νεαροί ενήλικες που καπνίζουν μαριχουάνα (κάνναβη) κατά καιρούς, μπορεί να εμφανίσουν σημαντικές αλλοιώσεις σε δύο περιοχές – κλειδιά του εγκεφάλου, που παίζουν σημαντικό ρόλο στα συναισθήματα και στα κίνητρα. Αυτό διαπίστωσε μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα, που πάντως δεν οδηγεί σε οριστικά συμπεράσματα για το κατά πόσο είναι επιβλαβής η εν λόγω ουσία σε μικρές έως μέτριες ποσότητες.
Ανησυχητικά ευρήματα
Είναι η πρώτη μελέτη όμως που δείχνει ότι είναι δυνατό να υπάρξουν σοβαρές επιπτώσεις ακόμη και από την περιστασιακή χρήση μαριχουάνας και μάλιστα όσο αυξάνεται η χρήση μέσα στην εβδομάδα, τόσο αυξάνονται και οι εγκεφαλικές βλάβες. Προηγούμενες έρευνες είχαν βρει εγκεφαλικές αλλοιώσεις σε χρόνιους και εντατικούς χρήστες μαριχουάνας (πάνω από 20 τσιγάρα την εβδομάδα επί πολλά συνεχόμενα χρόνια).
Οι ερευνητές των Ιατρικών Σχολών των πανεπιστημίων Χάρβαρντ και Νορθγουέστερν, καθώς και του Γενικού Νοσοκομείου της Μασαχουσέτης, με επικεφαλής τον καθηγητή ψυχιατρικής Χανς Μπράιτερ έκαναν συγκριτική ανάλυση στους εγκεφάλους 20 περιστασιακών χρηστών μαριχουάνας (κάπνιζαν μία έως πέντε φορές την εβδομάδα) και 20 ατόμων που δεν ήσαν καθόλου χρήστες, όλοι -άνδρες και γυναίκες- ηλικίας 18 έως 25 ετών.
«Η μελέτη εγείρει ισχυρές αμφιβολίες κατά πόσο ισχύει η μέχρι σήμερα επικρατούσα αντίληψη πως η περιστασιακή χρήση μαριχουάνας δεν σχετίζεται με άσχημες συνέπειες. Οι άνθρωποι νομίζουν ότι δεν τρέχει τίποτε, αν καπνίσουν λίγη μαριχουάνα για να διασκεδάσουν, εφόσον δεν τους δημιουργεί πρόβλημα στη δουλειά ή στο σχολείο. Όμως τα στοιχεία μας δείχνουν άλλα πράγματα. Μερικοί από τους ανθρώπους (με εγκεφαλικές αλλοιώσεις) κάπνιζαν μαριχουάνα για να τους»ανεβάσει», μόνο μία ή δύο φορές την εβδομάδα» αναφέρει ο Μπράιτερ.
Τα προβληματικά σημεία
Η βλάβη επικεντρώνεται στον επικλινή πυρήνα (που διογκώνεται αφύσικα) και στην αμυγδαλή (παραμορφώνεται το σχήμα της), δύο ζωτικές περιοχές του εγκεφάλου για τη ρύθμιση των συναισθημάτων και των κινήτρων, καθώς και για τον ανάπτυξη εθισμού σε ουσίες. Οι επιστήμονες -μέσω των κατάλληλων απεικονιστικών μεθόδων- εντόπισαν μεταβολές στον όγκο, στο σχήμα και στην πυκνότητα του εγκεφαλικού ιστού στους περιστασιακούς χρήστες μαριχουάνας. Το μέγεθος των βλαβών σχετιζόταν άμεσα με το πόσο συχνός χρήστης ήταν κάποιος.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν κάτι ανάλογο με αυτό που έχουν ήδη δείξει παρεμφερείς μελέτες σε ζώα. Ο εγκέφαλος που εκτίθεται στην μαριχουάνα (και ιδίως στην ουσία τετραϋδροκανναβινόλη που αυτή περιέχει), δημιουργεί νέες νευρωνικές συνάψεις. Καθώς απελευθερώνεται περισσότερη ντοπαμίνη στον εγκέφαλο, οι επιστήμονες υποπτεύονται ότι οι χρήστες τείνουν να παίρνουν μεγαλύτερη απόλαυση από την μαριχουάνα σε σχέση με άλλες πηγές ευχαρίστησης (τροφές, σεξ, κοινωνικές επαφές κ.α.), ενώ παράλληλα δημιουργούν σταδιακά μια χρόνια έλλειψη κινήτρων και χάνουν το ενδιαφέρον τους για την επίτευξη των στόχων τους.
Όπως είπε ο επικεφαλής καθηγητής της έρευνας, πρέπει να γίνουν μεγαλύτερες μελέτες για να επιβεβαιωθεί αυτό που έχουν δείξει έρευνες σε ζώα, ότι η χρήση μαριχουάνας αποτελεί την εθιστική «πύλη» για την χρήση πιο δυνατών -και καταστροφικών- ναρκωτικών. Από την άλλη πάντως, παραμένει ασαφές σε ποιό βαθμό οι παραπάνω εγκεφαλικές αλλοιώσεις λόγω της μαριχουάνας είναι όντως επιβλαβείς για τους χρήστες σε βάθος χρόνου. Ερωτηματικό αποτελεί και το κατά πόσο οι εγκεφαλικές αλλοιώσεις είναι μη αναστρέψιμες ή εξαφανίζονται, αν κανείς σταματήσει την μαριχουάνα.
Η περιεκτικότητα
Οι ερευνητές επεσήμαναν ότι στην εποχή μας η μαριχουάνα έχει μεγαλύτερη περιεκτικότητα στην ψυχοδραστική ουσία τετραϋδροκανναβινόλη. Ενώ στις δεκαετίες των χίπις, του ’60 και του ’70, η περιεκτικότητα ήταν συνήθως 1% έως 3%, σήμερα κυμαίνεται στο 5% έως 9% και καμιά φορά ακόμη περισσότερο. Αυτό καθιστά την μαριχουάνα πιο δραστική στον εγκέφαλο και στις νοητικές-συναισθηματικές λειτουργίες.
Η μαριχουάνα θεωρείται το πιο διαδεδομένο ναρκωτικό παγκοσμίως. Η χρήση της εμφανίζει αυξητική τάση τόσο μεταξύ των εφήβων, όσο και των ενηλίκων, ενώ όλο και συχνότερα εγείρονται αιτήματα για τη νομιμοποίησή της σε διάφορες χώρες, με το βασικό επιχείρημα ότι είναι πιο ασφαλής από το αλκοόλ. Όμως, όπως είπε ο Χανς Μπράιτερ, «μετά και τα νέα ευρήματα, έχω σοβαρές αμφιβολίες κατά πόσο θα έπρεπε να επιτρέψουμε σε οποιονδήποτε κάτω των 30 ετών να καπνίζει κάνναβη, εκτός και αν έχει κάποια σοβαρή ασθένεια και τον ανακουφίζει από τους πόνους». Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Journal of Neuroscience»
