Ως το τέλος του το 2016 αναμένεται να λειτουργήσει ηλεκτρονικό σύστημα διοδίων στην Εγνατία Οδό, σύμφωνα με απόφαση του υπουργείου Υποδομών, η οποία αποτελεί μία από τις τέσσερις προαπαιτούμενες δράσεις για την εκταμίευση της δόσης του δανείου από πλευράς του υπουργείου.

Η δεύτερη δέσμευση του υπουργείου είναι η προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού για την πρόσληψη τεχνοοικονομικού συμβούλου για το τροχαίο υλικό του ΟΣΕ, που δεν xρησιμοποιεί η ΤΡΑΙΝΟΣΕ, ενώ η τρίτη είναι η μεταφορά του τροχαίου υλικού του ΟΣΕ στο δημόσιο και η τέταρτη είναι η ρύθμιση των ακινήτων της ΓΑΙΑΟΣΕ, που χρησιμοποιούν οι προς αποκρατικοποίηση ΤΡΑΙΝΟΣΕ και ROSCO.
Τι προβλέπει η απόφαση για την Εγνατία
Σύμφωνα με πληροφορίες της ηλεκτρονικής έκδοσης του «Βήματος», ο υπουργός Υποδομών, κ. Μιχάλης Χρυσοχοϊδης υπέγραψε απόφαση, με την οποία χωροθετούνται τα διόδια της Εγνατίας Οδού, σε συνέχεια πρόσφατης νομικής ρύθμισης, με την οποία επεστράφη η εν λόγω αρμοδιότητα στο υπουργείο από την δημόσια εταιρία.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οκτώ σταθμοί διοδίων θα παραμείνουν ως έχουν στην Εγνατία ως το τέλος του 2016, όταν και θα πρέπει να ενεργοποιηθεί το ηλεκτρονικό σύστημα ελεύθερης ροής.
Πρακτικά, πρόκειται για ανατροπή του προηγούμενου σχεδιασμού του υπουργείου Υποδομών και του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), που αρχικά εισηγούνταν 21 σταθμούς διοδίων, για να μειωθούν στη συνέχεια σε 15 και να αυξηθούν εκ νέου σε 17. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο υπουργός Υποδομων αντέδρασε στην προοπτική των 17 σταθμών διοδίων, καθώς προτεινόταν η δημιουργία σταθμού στο Νησέλι Ημαθίας (σε απόσταση 20 χλμ από τα διόδια των Μαλγάρων) και στον Βενέτικο Γρεβενών, που θα γινόταν έτσι ο τέταρτος σταθμός διοδίων μεταξύ Ιωαννίνων και Κοζάνης. Και κάπως έτσι, άλλαξε ο σχεδιασμός. Η απόφαση του κ. Χρυσοχοϊδη προωθήθηκε προς υπογραφή στον υπουργό Οικονομικών, κ. Γιάννη Στουρνάρα, και αναμένεται να δημοσιευτεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ως τις 14 Απριλίου 2014.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το υπουργείο καταλήγει σε οκτώ σταθμούς (σύμφωνα με τον νόμο, η Εγνατία έχει θεσμοθετημένους 13), δηλαδή τους επτά υφιστάμενους και την Παμβώτιδα, με στόχο την αναλογική χρέωση των χρηστών του αυτοκινητόδρομου. Πάντως, η εταιρία χρειάζεται έξτρα έσοδα και από νέους σταθμούς, καθώς οι εισπράξεις από τα διόδια εξυπηρετούν απ’ ευθείας τον δανεισμό και δεν έχει άλλους οικονομικούς πόρους, ενώ το υπουργείο Υποδομών δεν θα της χορηγεί επιχορηγήσεις από το 2014 και
μετά.

Ηλεκτρονικά διόδια και στο βάθος παραχώρηση
Παράλληλα, η επιστροφή των ηλεκτρονικών διοδίων στην ατζέντα του υπουργείου Υποδομών αναπόφευκτα οδηγεί σε αναβίωση του –τυπικά τουλάχιστον –εν εξελίξει διαγωνισμού της Εγνατίας Οδού για την «Προµήθεια, Εγκατάσταση, Προσωρινή Λειτουργία και Συντήρηση Συστήµατος Ηλεκτρονικών ∆ιοδίων (ΣΗ∆) απρόσκοπτης διέλευσης από πολλαπλές λωρίδες κυκλοφορίας (Multi – lane Free Flow) στην Εγνατία Οδό στους Κάθετους Άξονες και σε άλλες οδούς αρµοδιότητας της Εγνατία Οδός». Σύμφωνα με τον διαγωνισμό, προβλέπεται η προµήθεια και εγκατάσταση εξοπλισµού µε το «κλειδί στο χέρι» (turn key), η προσωρινή λειτουργία και συντήρηση ενός ολοκληρωµένου συστήµατος ηλεκτρονικών διοδίων απρόσκοπτης διέλευσης από πολλαπλές λωρίδες κυκλοφορίας (Multi – lane Free Flow) µε τεχνολογία µικροκυµάτων DSRC 5,8 GHz, µε χρήση ποµποδεκτών (OBU) και αναγνώριση πινακίδων κυκλοφορίας οχηµάτων», σε συνολικά 35 «σταθμούς».
Ο διαγωνισμός, που γίνεται με την μέθοδο του ανταγωνιστικού διαλόγου, βρίσκεται στη β’ φάση και, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει συγκεντρώσει σημαντικό επενδυτικό ενδιαφέρον από τις συμπράξεις ΟΤΕ – ΙΒΜ, Autostrada –JP & ΑΒΑΞ, ΤΕΡΝΑ – SISE – EFCON, ΑΚΤΩΡ –ΙΒΙ και ΑΕΓΕΚ –ΕΝΕΤ.
Ωστόσο, από τον Φεβρουάριο του 2012, που ολοκληρώθηκε η α’ φάση ως σήμερα, το υπουργείο Υποδομών έχει «παγώσει» το έργο. Πάντως, ακόμη και στην περίπτωση εγκατάστασης ηλεκτρονικών διοδίων, θα υπάρχουν κάποιοι μετωπικοί τερματικοί σταθμοί διοδίων σε ακραία σημεία.
Σημειωτέον ότι, σύμφωνα με πηγές της αγοράς, θα ήταν παράδοξο η σκυτάλη αυτού του διαγωνισμού να περάσει στον ιδιώτη που θα αναλάβει την παραχώρηση της Εγνατίας από το ΤΑΙΠΕΔ. Έτσι προβλέπουν ότι ενδεχομένως αυτή η αναθέρμανση να συνεπάγεται και μία στροφή στο μοντέλο αξιοποίησης του αυτοκινητόδρομου, με στρατηγικό εταίρο και
υπό – παραχωρήσεις δραστηριοτήτων.
Τρέχουν και τα υπόλοιπα προαπαιτούμενα
Παράλληλα, το υπουργείο Υποδομών προχώρησε την Πέμπτη στην διακήρυξη του διαγωνισμού «Τεχνικός Σύμβουλος για την Οικονομική και Τεχνική Αποτίμηση του Τροχαίου Υλικού (2.300 Μονάδων κατά προσέγγιση), Ιδιοκτησίας της ΟΣΕ Α. Ε., το οποίο θα μεταφερθεί στο Ελληνικό Δημόσιο για Μακρά Ακινησία και κάθε άλλου Είδους Εμπορική Εκμετάλλευση». Πρόκειται για ένα ακόμη προαπαιτούμενο για την εκταμίευση της δόσης.
Ο διαγωνισμός, που έχει προϋπολογισμό 120.000 ευρώ, ορίζοντα τριών μηνών και χρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) προβλέπει «την παροχή υπηρεσιών Τεχνικού Συμβούλου (επί Σιδηροδρόμων) με εξειδικευμένα τεχνικά και επιστημονικά προσόντα ώστε να πραγματοποιήσει την ταυτοποίηση, αξιολόγηση, εκτίμηση και έλεγχο του τροχαίου υλικού ιδιοκτησίας του ΟΣΕ (2.300 μονάδες τροχαίου υλικού κατά προσέγγιση) το οποίο θα μεταβιβαστεί κατά κυριότητα στο ελληνικό δημόσιο για μακρά ακινησία και για κάθε άλλου είδους εμπορική εκμετάλλευση, καθώς και την έκδοση Αναφοράς Τεχνικού και Οικονομικού Ελέγχου –Due Diligence».
Τι θα περιλαμβάνει το Due Diligence
– Την εκτίμηση της τρέχουσας επιχειρησιακής κατάστασης και του βαθμού συντήρησης του στόλου των συρμών ιδιοκτησίας του ΟΣΕ. Έμφαση θα δοθεί στο υλικό έλξης (μηχανές, συμπεριλαμβανομένων μηχανών ελιγμών είτε πετρελαιοκίνητης, πετρέλαιο – ηλεκτροκίνητης ή ηλεκτροκίνητης έλξης και αυτοκινηταμαξών),
– Τον συνολικό τεχνικό έλεγχο του τροχαίου υλικού του ΟΣΕ, ήτοι: τεχνική εκτίμηση της τρέχουσας κατάστασης έκαστης μονάδας τροχαίου υλικού και εντοπισμό μειζόνων αποκλίσεων σε σχέση με τη βέλτιστη κατάσταση, σύμφωνα με τις προδιαγραφές του κατασκευαστή.
– Τον υπολογισμό της εναπομένουσας διάρκειας ζωής του τροχαίου υλικού σε έτη αποδοτικής υπηρεσίας (άνευ ανακατασκευής) και υπολογισμό της τρέχουσας οικονομικής αξίας σε ευρώ.
– Τις συστάσεις επί των βέλτιστων διαθέσιμων μηχανισμών για τη διασφάλιση των συνθηκών διατήρησης/βελτίωσης της επιχειρησιακής κατάστασης και διάρκειας καθώς και συντήρησης του τροχαίου υλικού.
– Την περιγραφή και τεκμηρίωση της πραγματικής τρέχουσας κατάστασης του τροχαίου υλικού στις φόρμες παράδοσης/αποδοχής.
Τέλος εποχής για τον ΟΣΕ
Παράλληλα, ένα ακόμη προαπαιτούμενο είναι η έκδοση κοινής απόφασης των υπουργών Υποδομών και Οικονομικών, με την οποία θα μεταβιβαστεί στο ελληνικό δημόσιο το Τροχαίο Υλικό του ΟΣΕ. Η απόφαση αναμένεται να εκδοθεί ως τις 14 Απριλίου. Πρόκειται για ένα πραγματικό τέλος εποχής, αφού για πρώτη φορά από συστάσεως των σιδηροδρόμων του ελληνικού κράτους (ΣΕΚ) – δηλαδή τον εταιρικό «πρόγονο» του ΟΣΕ – από τον Ελευθέριο Βενιζέλο το 1920, ο όμιλος δεν θα έχει στα χέρια του τροχαίο υλικό και θα περιοριστεί σε απλό διαχειριστή του δικτύου.
Παράλληλα, στο πρόσφατο «μνημονιακό» πολυνομοσχέδιο πέρασαν διατάξεις που αποσαφηνίζουν το καθεστώς των ακινήτων της ΓΑΙΑΟΣΕ, τα οποία θα παραχωρήσει με μακροχρόνιες μισθώσεις στην ΤΡΑΙΝΟΣΕ και την ROSCO, αντίστοιχα. Επίσης, εισήλθαν διατάξεις που επιτρέπουν την αποτελεσματικότερη ανάπτυξη των ακινήτων της ΓΑΙΑΟΣΕ.