Απαισιοδοξία και φόβος κυριαρχεί στο Κίεβο δύο μήνες πριν από τις εκλογές. Η ευφορία για την ανατροπή του Γιανουκόβιτς έδωσε την θέση της στην ανησυχία για το μέλλον της χώρας, μετά την απόσχιση της Κριμαίας. «Ο κόσμος φοβάται πόλεμο. Αλλοι έτοιμάζουν βαλίτες, και άλλοι αγοράζουν όπλα», λέει μιλώντας στο ΒΗΜΑ, από το Κίεβο, ο Αλεξάντερ Μότιλ, Ουκρανοαμερικανός καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Rutgers στις ΗΠΑ.
«Ο Πούτιν είπε στους Ουκρανούς «μην πιστεύετε αυτούς που σας τρομοκρατούν με την Ρωσία, που φωνάζουν ότι και άλλες περιοχές θα ακολουθήσουν την Κριμαία. Δεν θέλουμε διάσπαση της Ουκρανίας… Θέλουμε μια ισχυρή, κυρίαρχη, και αυτάρκη Ουκρανία». Το πρόβλημα είναι ότι ακόμη και αν ο Πούτιν είναι ειλικρινής, η Ρωσία έχει χάσει κάθε αξιοπιστία στα μάτια των περισσότερων Ουκρανών», λέει ο Μότιλ.
Ποτέ δεν υποπτεύονταν ότι χιλιάδες Ρώσοι θα φώναζαν αντι-ουκρανικά συνθήματα στους δρόμους της Μόσχας. Σε κάθε περίπτωση, η υπόθεση εργασίας των Ουκρανών ότι η Ρωσία είναι μια φιλική δύναμη αποδείχθηκε εντελώς λάθος.
Σε πολλά μέρη της χώρας, οι Ουκρανοί προετοιμάζονται για τα χειρότερα: έχουν ετοιμάσει βαλίτσες με όλα τα απαραίτητα – για την περίπτωση που θα χρειαστεί να φύγουν μέσα σε λίγες ώρες.
Ο φόβος τους είναι απολύτως κατανοητός. Ουκρανοί αξιωματικοί λένε ότι 80.000 Ρώσοι στρατιώτες και βαρύς οπλισμός έχουν συγκεντρωθεί στα ανατολικά σύνορα της Ουκρανίας. Ο Πούτιν ισχυρίζεται ότι έχει το δικαίωμα να επεμβαίνει οπουδήποτε στην Ουκρανία, αν και όταν κρίνει ότι απειλούνται οι Ρώσοι πολίτες», τονίζει.
«Λόγω της ρωσικής κατοχής της Κριμαίας και της μιλιταριστικής ρητορικής του Πούτιν, πολλοί Ουκρανοί είναι βέβαιοι ότι ο πόλεμος είναι αναπόφευκτος. Ο πληθυσμός είναι αποφασισμένος να αντισταθεί και οι πωλήσεις όπλων έχουν ξεπεράσει κατά πολύ την προσφορά.
Οι αμυντικές προσπάθειες του Κιέβου μπορεί να είναι, ή και να μην είναι αρκετές, για να σταματήσουν μια πιθανή ρωσική επίθεση, αλλά είναι βέβαιο ότι θα την καταστήσουν πολύ πιο δύσκολη, επικίνδυνη, και αιματηρή – κάτι που μπορεί να είναι αρκετό για να αποτρέψει την Μόσχα.
Εναλλακτικά, η Ρωσία μπορεί απλώς να αναζητήσει τρόπους για μια λιγότερο μετωπική υπονόμευση της Ουκρανίας», προσθέτει ο Μότιλ.
Η Ουκρανία είναι και θα παραμείνει πολύ αδύναμη για να αποτελεί απειλή για τη Ρωσία. Και από μόνη της, καμμία χώρα στο «εγγύς εξωτερικό» της Ρωσίας δεν μπορεί να αποτελέσει απειλή για τον Πούτιν. Ακόμη και στο σύνολό τους, οι μη Ρώσοι θα είναι ασθενέστεροι από τη Ρωσία.
Αλλά προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι η κατοχή, η απόσχιση και η προσάρτηση της Κριμαίας θα υπονομεύσει μακροπρόθεσμα την εθνική ασφάλεια της Ρωσίας.
Μετά από τον διαμελισμό της Ουκρανίας, περιμένω ότι οι χώρες της Κεντρικής Ασίας και το Αζερμπαϊτζάν θα στρέφονται όλο και περισσότερο προς την Κίνα και την Τουρκία, και ότι Γεωργία, Μολδαβία, Ουκρανία, ακόμη και η Λευκορωσία, θα αρχίσουν να βλέπουν προς την Δύση.
Εκτιμώ, επίσης, ότι οι μη – ρωσικές αυτόνομες δημοκρατίες και περιοχές της Ρωσικής Ομοσπονδίας θα πιέσουν για μεγαλύτερη αυτονομία από την Μόσχα», τονίζει ο Μότιλ.
«Αν ο Πούτιν μπορέσει να βάλει στην άκρη τον υπερ-εθνικιστικό νεο-ιμπεριαλισμό του και να σκεφτεί ψύχραιμα τι είναι το καλύτερο για την Ρωσία, μπορεί να συνειδητοποιήσει, έστω και λίγο αργά, ότι η προσάρτηση της Κριμαίας ίσως αποδειχθεί μία στρατηγική γκάφα.
Μετά την Κριμαία, οποιοσδήποτε διάλογος με την ουκρανική κυβέρνηση – και, ως εκ τούτου, η λύση της ρωσο- ουκρανικής διένεξης – γίνεται πολύ πιο δύσκολη. Το πρόβλημα είναι ότι μια ανεπίλυτη σύγκρουση θα υπονομεύσει και την Ρωσία», τονίζει ο Μότιλ.
