Τι αλλάζει μετά τη συμφωνία με την τρόικα

Μια νέα περίοδο με κύριο χαρακτηριστικό τη σταθερότητα αλλά και μεγάλες αλλαγές στην οικονομία και στην καθημερινή ζωή επιχειρήσεων και πολιτών φέρνει η συμφωνία με την τρόικα, ύστερα από 178 ημέρες επίπονων διαπραγματεύσεων. Μπορεί να μην αποτελεί το οριστικό τέλος του Μνημονίου, ωστόσο αποτρέπει ένα νέο δάνειο και ένα αυστηρό νέο Μνημόνιο και ανοίγει μια χαραμάδα για την αποχώρηση της τρόικας από την Ελλάδα το 2015.

Ναι. Οπως επιβεβαίωσε ο επίτροπος Ολι Ρεν, το χρηματοδοτικό κενό ως το τέλος του 2014 έχει καλυφθεί, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες ο σχεδιασμός εκτείνεται ως τον Ιούνιο του 2015. Με απλά λόγια αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα μπορεί για έναν χρόνο από σήμερα να αντιμετωπίσει την κάλυψη τόκων και χρεολυσίων (π.χ. ομολόγων) χωρίς να χρειαστεί νέο δάνειο από την ευρωζώνη, άρα και ένα τρίτο μνημόνιο.

Η κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών ύψους 8 δισ. ευρώ ως τον Ιούνιο του 2015 θα προέλθει ως εξής: 3 δισ. ευρώ από τα διαθέσιμα των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης μέσω repos, 2,4 δισ. ευρώ από διαθέσιμα της Τράπεζας της Ελλάδος (με αντάλλαγμα ομόλογα), 1,7 δισ. ευρώ από την επαναγορά (και ακύρωση) από τις τράπεζες Alpha και Πειραιώς των προνομιούχων μετοχών που πούλησαν το 2009 στο Δημόσιο στο πλαίσιο του «πακέτου Αλογοσκούφη», 2-2,5 δισ. ευρώ από την επιστροφή στις αγορές με πενταετή ομόλογα και, τέλος, ένα ακόμη ποσό (εφόσον απαιτηθεί) με την έκδοση εντόκων γραμματίων.

Οχι ακόμη. Η τριμερής θα επιστρέψει τον Ιούνιο για αξιολόγηση της οικονομίας και για την τεχνική προετοιμασία που θα οδηγήσει στη νέα συμφωνία για τη μείωση του χρέους προς το τέλος του έτους. Το Μνημόνιο 2 από την πλευρά της Ευρώπης ολοκληρώνεται στο τέλος του 2014, ενώ το πρόγραμμα των δόσεων από την πλευρά του ΔΝΤ το πρώτο τρίμηνο του 2016. Ωστόσο ούτως ή άλλως το ισχύον μνημόνιο προβλέπει ότι η Ελλάδα θα δανείζεται από τις αγορές από το 2015. Καλύτερες προϋποθέσεις για την ταχύτερη διάλυση της τρόικας και κυρίως για την αποχώρηση του ΔΝΤ εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν αν εκλεγούν ευρωπαίοι Σοσιαλιστές στα κορυφαία πόστα της ΕΕ μετά τις ευρωεκλογές.

Οχι. Η απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων θα επανεξεταστεί τον Οκτώβριο. Στις 250 σελίδες της συμφωνίας καταγράφεται η επιμονή της τρόικας να επανεξεταστεί το θέμα των τριετιών (το ΔΝΤ αλλά και οι Ευρωπαίοι ζητούν πλήρη κατάργηση), ενώ το Ταμείο επιθυμεί επανεξέταση και του κατώτατου μισθού κατά τη διετία 2016-2017.

Το πλέον ανησυχητικό είναι ότι η πλευρά της Ουάσιγκτον θεωρεί ότι ο κατώτατος μισθός των 586 ευρώ μεικτά είναι υψηλός (!) διότι δεν καταργήθηκαν ο 13ος και ο 14ος μισθός στον ιδιωτικό τομέα. Θεωρούν δηλαδή ότι οι κατώτατες αποδοχές θα πρέπει να προσαρμοστούν στα επίπεδα άλλων ανταγωνιστικών προς την Ελλάδα χωρών (όπως η Πορτογαλία), όπου ο ετήσιος μισθός υπολογίζεται σε 12μηνη και όχι σε 14μηνη βάση. Ετσι, υποστηρίζουν ότι ο κατώτατος μισθός στην Ελλάδα δεν είναι 586 αλλά 684 ευρώ. Στον αντίποδα, στα θετικά της συμφωνίας συγκαταλέγεται η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 3,9%, καθώς ελαφρύνει το μη μισθολογικό κόστος και δημιουργεί προϋποθέσεις αύξησης της απασχόλησης. Νέα μείωση κατά 1% αναμένεται μετά το 2015.

Μάλλον όχι. Σε αντίθεση με το υπουργείο Οικονομικών, η τρόικα εκτιμά ότι θα δημιουργηθεί δημοσιονομικό κενό άνω του 1 δισ. ευρώ το 2015. Ωστόσο υπάρχουν δύο λόγοι για τους οποίους δεν ζητεί (ακόμη) νέα μέτρα. Πρώτον, διότι κανένας δεν γνωρίζει τα οφέλη που θα πρκύψουν από τη συμφωνία για το χρέος στο β’ εξάμηνο του 2014, τα οποία ενδέχεται να «εξαφανίσουν» το (όποιο) δημοσιονομικό κενό. Δεύτερον, δεν θέλει να επαναλάβει το ίδιο λάθος που έκανε τον Ιούλιο του 2013, όταν προέβλεπε ότι η χρονιά θα έκλεινε με πρωτογενές έλλειμμα και ζητούσε μέτρα για το 2014. Τελικά το 2013 έκλεισε με πρωτογενές πλεόνασμα 3 δισ. ευρώ. Η εξέλιξη δικαίωσε τον Γιάννη Στουρνάρα, ο οποίος ανέδειξε το λάθος στο τελευταίο Eurgroup προκαλώντας την μήνι του εκπροσώπου του ΔΝΤ Πόουλ Τόμσεν.

Σύμφωνα με το υπουργείο Ανάπτυξης και τον ΟΟΣΑ η λιανική τιμή του γάλακτος θα μειωθεί, καθώς η παράταση της διάρκειας ζωής του γάλακτος χαμηλής παστερίωσης (από τις πέντε, π.χ., στις 11 ημέρες) θα περιορίσει το κόστος των επιστροφών για τις γαλακτοβιομηχανίες. Επίσης, η καθιέρωση του λεγόμενου «γάλακτος ημέρας» εκτιμάται ότι θα στηρίξει τις μικρές τοπικές γαλακτοβιομηχανίες. Το υφιστάμενο πλαίσιο προβλέπει γάλα χαμηλής παστερίωσης διάρκειας μέχρι πέντε ημερών, που μπορεί να ονομάζεται και «φρέσκο», και γάλα υψηλής παστερίωσης – μακράς διάρκειας (συνήθως 40 ημερών). Η πλευρά του υπουργού Ανάπτυξης Κωστή Χατζηδάκη υποστηρίζει ότι παρά την οικονομική κρίση η μέση τιμή του γάλακτος αυξήθηκε τα τελευταία χρόνια με σημαντικά υψηλότερο ρυθμό σε σύγκριση με άλλα είδη διατροφής. Παράγοντες της αγοράς αλλά και οι κτηνοτρόφοι θεωρούν ότι η λιανική τιμή δεν θα μειωθεί, ενώ θα μειωθεί η τιμή παραγωγού, γιατί θα ασκηθούν πιέσεις από τις εταιρείες, οι οποίες θα έχουν πλέον το χρονικό περιθώριο να εισάγουν φθηνότερο γάλα και από τα Βαλκάνια.

Οχι, ως το τέλος Ιουνίου. Η συμφωνία προβλέπει αποκλειστική διάθεση από τα φαρμακεία για ένα τρίμηνο. Ανάλογα με το ποσοστό της πτώσης των τιμών θα εξαρτηθεί αν θα παραμείνουν στα φαρμακεία ή θα πωλούνται και στα σουπερμάρκετ. Κύκλοι της τρόικας εκφράζουν ωστόσο δυσπιστία για την αποτελεσματικότητα της ρύθμισης, καθώς εκτιμούν ότι η συμμόρφωση των φαρμακοποιών θα είναι προσωρινή και ότι μόλις παρέλθει το τρίμηνο οι τιμές στα φαρμακεία θα ανέβουν ξανά.

Η διανομή των 500 εκατ. ευρώ σε 1 εκατομμύριο πολίτες θα γίνει χωρίς γραφειοκρατικές διαδικασίες. Το βασικό σενάριο προβλέπει ότι η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων (ΓΓΠΣ) θα λάβει από το υπουργείο Οικονομικών τη λίστα των δικαιούχων και θα καταθέσει (πιθανόν την 5η Μαΐου) στον αριθμό λογαριασμού που έχει δηλωθεί στο Taxisnet το επίδομα των 500 ως 1.000 ευρώ ανά περίπτωση. Θα υπάρχει εισοδηματικό κριτήριο από 6.000 ευρώ ως 10.000 ευρώ, ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση (με βάση τις δηλώσεις του 2013 για εισοδήματα του 2012), ενώ ταυτόχρονα θα τεθούν και περιουσιακά κριτήρια. Οι δικαιούχοι θα είναι χαμηλόμισθοι, χαμηλοσυνταξιούχοι, μακροχρόνιοι και επιδοτούμενοι άνεργοι, ελεύθεροι επαγγελματίες των οποίων έχει διακοπεί η επαγγελματική δραστηριότητα και ΑμεΑ (με πιθανή ευνοϊκότερη μεταχείριση). Παράλληλα, ποσό 500 ευρώ ανά άτομο και χωρίς κλιμάκωση με βάση την οικογενειακή κατάσταση θα δοθεί εφάπαξ στους περίπου 64.000 ενστόλους. Ως όριο για τους δικαιούχους καθορίζονται τα 1.500 ευρώ στις ακαθάριστες τακτικές αποδοχές, χωρίς νυχτερινά και πενθήμερα, αλλά θα υπάρξει «ανοχή» στην περίπτωση υπέρβασης τού ορίου κατά 40- 50 ευρώ.