Ανοιξε το πρώτο «δανειστήριο πραγμάτων» στο Βερολίνο

Τα είδη με τη μεγαλύτερη ζήτηση στο πρώτο «δανειστήριο πραγμάτων» του Βερολίνου είναι τα ηλεκτρικά τρυπάνια. Τουλάχιστον ένας από τους γείτονες που έχουν εγγραφεί στο «Λέιλα», ένα μαγαζάκι στα βορειοανατολικά του κέντρου της πόλης, φαίνεται ότι μαστορεύει αδιάκοπα στο σπίτι. Αλλά δεν αξίζει να αγοράσει δικό του εργαλείο. «Ενα μικρό ηλεκτρικό τρυπάνι χρησιμοποιείται συνολικά για 13 λεπτά σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Δεν έχει νόημα να αγοράσεις κάτι τέτοιο. Είναι πολύ πιο αποτελεσματικό να το μοιραστείς με τον γείτονα» λέει ο ιδρυτής του «δανειστηρίου» Νικολάι Βόλφερτ.

Ο 31χρονος είχε την ιδέα για το «Λέιλα» όταν το Κόμμα των Πρασίνων, στο οποίο συμμετείχε, δεν κατάφερε να κερδίσει τις εκλογές του 2011 στο Βερολίνο. Ετσι ο Βόλφερτ άρχισε να ψάχνει τρόπους για να κάνει πολιτική σε ένα πιο τοπικό επίπεδο.

Τετρακόσιοι κάτοικοι έχουν γραφτεί στο μαγαζί, που, όπως λέει ο Βόλφερτ, μοιάζει με μια «βιβλιοθήκη πραγμάτων».

Τα μέλη μπορούν να δανειστούν τα πάντα, από επιτραπέζια παιχνίδια ως ποτήρια του κρασιού, σακίδια για πεζοπορία, αποχυμωτές και μονόκυκλα. Και το μόνο που χρειάζεται για να γίνεις μέλος είναι να φέρεις ένα δικό σου πράγμα προς δανεισμό.

Από τα εγκαίνια τον Ιούνιο του 2012 το «Λέιλα» έχει εμπνεύσει μιμητές σε όλη τη χώρα. Καταστήματα δανεισμού είναι στα σκαριά σε πολλές συνοικίες του Βερολίνου, στο Κίελο και στη Βιέννη. Και συνεργατικά μαγαζιά με έμφαση στην κοινή χρήση των πραγμάτων ξεφυτρώνουν παντού στην πρωτεύουσα της Γερμανίας.

Στο πιο εμπορικό άκρο του φάσματος, η Deutsche Telekom βοήθησε πρόσφατα να εγκαινιαστεί το κοινωνικό δίκτυο wir.de, το οποίο επιτρέπει σε γείτονες να ανταλλάξουν εργαλεία και υπηρεσίες, και δημιουργεί κοινόχρηστα «κουτιά παιχνιδιών» σε παιδικές χαρές στο Βερολίνο.

Συμμετοχική οικονομία στη γειτονιά

«Ολοι μιλάνε για τη συμμετοχική οικονομία» λέει ο συνιδρυτής του «Λέιλα» Κρίστιαν Ρίντερ. «Θέλαμε να δούμε αν μπορεί να λειτουργήσει στη γειτονιά μας». Την έννοια της «συμμετοχικής οικονομίας» την επινόησε το 1984 ο οικονομολόγος του Χάρβαρντ Μάρτιν Γουέιτσμαν. Αλλά υπάρχει η αίσθηση ότι η στροφή από την ιδιοκτησία προς τη συμμετοχή δεν είναι πουθενά τόσο έντονη όσο στο Βερολίνο.

Το «Λέιλα» θα μπορούσε, ας πούμε, να περιγραφεί ως ένας κοινωφελής καταναλωτικός συνεταιρισμός μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Αν το Βερολίνο εδραιώνεται ως η πρωτεύουσα της συμμετοχικής οικονομίας στην Ευρώπη είναι πάνω απ’ όλα λόγω της μοναδικής τομής μεταξύ του εναλλακτικού πράσινου κινήματος και της παλιάς βιομηχανίας. Αυτή είναι η εξήγηση που δίνει ο μελλοντολόγος Πέτερ Βίπερμαν.

«Αλλού στην Ευρώπη η συμμετοχική οικονομία εκπροσωπείται από νεοσύστατες επιχειρήσεις, όπως η Airbnb, η οποία φέρνει σε επαφή ταξιδιώτες με ανθρώπους που ενοικιάζουν δωμάτια. Αλλά στη Γερμανία βλέπουμε μαγαζιά όπως το «Λέιλα» που δημιουργούνται από την κοινωνία των πολιτών, αλλά και μεγάλες εταιρείες όπως η BMW και η Daimler, οι οποίες έσπευσαν να αγκαλιάσουν την ιδέα του car-sharing» τονίζει ο Βίπερμαν.

760.000 χρήστες car-sharing

Με 760.000 εγγεγραμμένους χρήστες η Γερμανία είναι η πρωτοπόρος του car-sharing στην Ευρώπη –αν μη τι άλλο, λένε οι ειδικοί, επειδή πρωτοβουλίες όπως οι Car2Go, DriveNow ή Tamyca μοιάζουν με πιο ντεμοντέ συστήματα, παραδοσιακά πολύ δημοφιλή στη Γερμανία, όπως το οτοστόπ. Με απλά λόγια, το car-sharing είναι η διαδοχική βραχυχρόνια ενοικίαση ενός αυτοκινήτου από πολλούς ανθρώπους. Ενας εύκολος και πρακτικός τρόπος μετακίνησης που εφαρμόζεται στις μεγάλες πόλεις ως καινοτόμος υπηρεσία, η οποία ωφελεί τόσο τους πολίτες με την εξοικονόμηση χρημάτων όσο και το περιβάλλον καθώς μειώνονται τα αυτοκίνητα και ταυτόχρονα οι ρύποι.

Μέσω του κινητού του ο χρήστης βρίσκει το διαθέσιμο αυτοκίνητο που είναι πιο κοντά του, το ξεκλειδώνει με έναν κωδικό από το κινητό του, πηγαίνει στον προορισμό του, το παρκάρει και το αφήνει για τον επόμενο έχοντας χρεωθεί την ώρα που το έχει στην κατοχή του. Εκτός από τα μέλη-χρήστες, το car-sharing περιλαμβάνει τον διαχειριστή και ένα κεντρικό σύστημα για τις κρατήσεις των οχημάτων και τη συλλογή δεδομένων.

Υπάρχει και το car-pooling, που είναι η ταυτόχρονη μετακίνηση πολλών ατόμων προς τον ίδιο προορισμό με το ιδιόκτητο αυτοκίνητο ενός εξ αυτών και κοινή επιβάρυνση των εξόδων έπειτα από συνεννόηση.

Στο «Λέιλα» ο Βόλφερτ εξακολουθεί να λειτουργεί με βάση τον εθελοντισμό. Το ενοίκιο καλύπτεται από δωρεές. Οταν είχε την ιδέα για το δανειστήριο, ήρθε σε επαφή με τον τοπικό δήμο για υποστήριξη, αλλά δεν πήρε καμία απάντηση.

Δημοσιεύτηκε στο Helios Plus στις 19 Μαρτίου 2014