«Η τρόικα θέλει, προφανώς, να έχει το πάνω χέρι μετά τις εκλογές, το ΔΝΤ τραβά το σχοινί στα άκρα και ο Τόμσεν φαίνεται σαν να μη θέλει να εκταμιευθεί η δόση ως τον Μάιο» έλεγαν άνθρωποι των Βρυξελλών οι οποίοι συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις.

«Η Ελλάδα δεν έχει υλοποιήσει ούτε το 50% των προαπαιτούμενων δράσεων που εκκρεμούν από το φθινόπωρο». Με αυτή τη φράση ο Πόουλ Τόμσεν του ΔΝΤ έφερε τον υπουργό Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα στη γωνιά του «ριγκ», που δεν ήταν άλλο από το τραπέζι της Συνόδου του Eurogroup την περασμένη Δευτέρα.
Σενάριο μη εκταμίευσης

Επρεπε, όμως, να το περιμένει. Ο κ. Τόμσεν είχε δείξει τις διαθέσεις του νωρίτερα στη συνεδρίαση του Euro Working Group, δηλαδή στη συνάντηση των τεχνοκρατών, εκπροσώπων της τρόικας και των υπουργών, όπου έβαλε στο τραπέζι ακόμη και το «σενάριο μη εκταμίευσης των δόσεων της βοήθειας» και εναλλακτικές λύσεις για το πώς η Ελλάδα θα καλύψει τις λήξεις των ομολόγων του Μαΐου.
Οι σύμβουλοι του υπουργού Οικονομικών βρέθηκαν ξεκρέμαστοι, οι ξένοι ξαφνιάστηκαν, αλλά όλοι γνώριζαν ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά.
Εκεί για πρώτη φορά ακούστηκαν και οι προτάσεις ότι η Ελλάδα πρέπει να υλοποιήσει τα συμφωνηθέντα για την απελευθέρωση των αγορών και να διευρύνει το πρόγραμμα των διαρθρωτικών αλλαγών, συνεχίζοντας τη μείωση του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων με άμεσες απολύσεις 2.000 ατόμων κάθε τρίμηνο και μετά το 2014.
«Τραβούσε το σχοινί στα άκρα»

Το μήνυμα, όπως εξηγούν όσοι βρέθηκαν στις συναντήσεις, ήταν σαφές. Ο Πόουλ Τόμσεν «τραβούσε το σχοινί στα άκρα» και μιλούσε κατ’ ουσίαν για ένα νέο πρόγραμμα, το οποίο θα μπει στο τραπέζι μετά τις ευρωεκλογές, το πιθανότερο τον ερχόμενο Σεπτέμβριο-Οκτώβριο, όταν θα επιστρέψει για τον έλεγχο της οικονομίας. Κι αυτό θα γίνει υπό το πρίσμα των νέων δεδομένων, αφού μετά τις ευρωεκλογές αναμένεται να ανοίξει και η συζήτηση για την επαναρρύθμιση του ελληνικού χρέους.
Ακόμη όλοι βεβαιώθηκαν ότι αν δεν νομοθετηθούν όλα όσα έχει υποσχεθεί η κυβέρνηση, η τρόικα δεν θα εισηγηθεί την έγκριση και καταβολή των δόσεων της βοήθειας που εκκρεμούν.
Ο κ. Στουρνάρας (παρά τα χαμόγελα στις κάμερες) βρέθηκε αντιμέτωπος με τον Πόουλ Τόμσεν, ο οποίος, σε κάθε καλή είδηση, όπως η επιβεβαίωση ότι το 2013 έκλεισε με σημαντικό πρωτογενές πλεόνασμα, απαντούσε λέγοντας πόσο χαμηλά είναι τα ποσοστά υλοποίησης των προαπαιτούμενων δράσεων όπως τα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις και την τιτλοποίηση ακινήτων του Δημοσίου.
Επίσης, αμφισβήτησε τη βιωσιμότητα του πρωτογενούς πλεονάσματος, λέγοντας ότι στο πρόγραμμα του 2013 υπήρξαν μέτρα που απέδωσαν σημαντικά έσοδα (π.χ. ο Φόρος Ακίνητης Περιουσίας που εισπράχθηκε αναδρομικά για τρία χρόνια), τα οποία δεν θα επαναληφθούν εφέτος ή τα επόμενα χρόνια.
Ο Ματίας Μορς, αντιθέτως, ήταν πιο θετικός και πιο ρεαλιστικός απέναντι στις ελληνικές θέσεις. Αφηνε κατά μέρος τα νούμερα (τα ποσοστά υλοποίησης των προαπαιτούμενων), λέγοντας ότι «η Ελλάδα βρίσκεται στον σωστό δρόμο, έχει υλοποιήσει το μεγαλύτερο μέρος του δύσκολου προγράμματος».
Η τελική συμφωνία ήταν τυχόν δημοσιονομικό κενό για το 2014 να καλυφθεί από το πρωτογενές πλεόνασμα του 2013 που θα λειτουργήσει ως μαξιλάρι για το 2014. Το φθινόπωρο πια θα συζητηθούν οι δημοσιονομικές ανάγκες και τα μέτρα για το 2015.
Οι «τρύπες» στην οικονομία

Ωστόσο, πίσω από αυτή την πολιτική πίεση υπάρχει και η σκληρή πραγματικότητα για το τι έγινε, τι δεν έγινε και πού βρίσκονται οι πραγματικές «τρύπες» στην οικονομία. Το Μέγαρο Μαξίμου παρακολουθεί γραμμή-γραμμή και καθημερινά την υλοποίηση των προαπαιτούμενων και η διαπίστωση είναι ότι το μεγαλύτερο κενό, αυτό που η κυβέρνηση επιδιώκει να αντιμετωπίσει άμεσα με την κατάθεση του πολυνομοσχεδίου στη Βουλή, καταγράφεται στο κομμάτι του υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας.
Κι αυτό επειδή υπάρχει σημαντική καθυστέρηση, πέραν του τριμήνου, στην απελευθέρωση των αγορών προϊόντων και υπηρεσιών σύμφωνα με τις υποδείξεις του ΟΟΣΑ.
Επίσης, εκκρεμεί η δεύτερη φάση της απελευθέρωσης των «κλειστών επαγγελμάτων», δεδομένου ότι η πρώτη απόπειρα θεωρείται από την τρόικα ημιτελής, ειδικά για τα επιστημονικά επαγγέλματα νομικών, μηχανικών και συμβολαιογράφων. Ο υπουργός Ανάπτυξης κ. Κωστής Χατζηδάκης πιέζεται ιδιαιτέρως.

Εκκρεμότητες στη δημόσια διοίκηση και στα Ταμεία
Καθυστερήσεις στα προαπαιτούμενα – Επιδείνωση στην οικονομική κατάσταση του ΙΚΑ και του ΟΑΕΕ – Προγραμματισμός για άμεσες απολύσεις
Με βάση τα έγγραφα που παρακολουθεί το Μαξίμου το υπουργείο Εργατίας και Κοινωνικής Ασφάλισης όχι μόνο έχει καθυστερήσει στην υλοποίηση των προαπαιτούμενων δράσεων αλλά στο χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από τον έλεγχο του περασμένου Ιουνίου επιδεινώθηκε η κατάσταση των δύο μεγαλύτερων Ταμείων, του κορμού του ασφαλιστικού συστήματος της χώρας, δηλαδή του ΙΚΑ και του ΟΑΕΕ.
Για να είμαστε σαφείς, ο δείκτης των καθυστερούμενων οφειλών προς το ΙΚΑ αποκαλύπτει τη ζοφερή εικόνα:
  • Το 2011 οι καθυστερούμενες οφειλές ήταν 7 δισ. ευρώ.
  • Το 2012 το ποσό αυξήθηκε στα 7,5 δισ. ευρώ.
  • Το 2013 το ποσό εκτινάχθηκε στα 12 δισ. ευρώ. Από αυτό το ποσό τα 2 δισ. ευρώ βρίσκονται σε ρύθμιση. Ο αριθμός των οφειλετών ξεπέρασε τις 350.000.
Στον ΟΑΕΕ (το Ταμείο των αυτοαπασχολουμένων που προήλθε από τη συγχώνευση ΤΕΒΕ, ΤΑΕ και ΤΣΑ) η κατάσταση είναι ακόμη πιο δραματική.
  • Το 2011 οι καθυστερούμενες οφειλές ήταν 5 δισ. ευρώ.
  • Το 2012 το ποσό αυξήθηκε στα 7 δισ. ευρώ.
  • Το 2013 το ποσό εκτινάχθηκε στα 9 δισ. ευρώ.
Το πλέον όμως τραγικό είναι από τον ΟΑΕΕ πληρώνουν κανονικά τις εισφορές τους μόνο 160.000 από τους 780.000 ασφαλισμένους. Δηλαδή, 620.000 ασφαλισμένοι χρωστούν και, το κυριότερο, δεν είναι σε θέση να τακτοποιήσουν την οφειλή τους με την ισχύουσα ρύθμιση.
Μεγάλος δε αριθμός περιμένει να συμπληρώσει το όριο ηλικίας (65ο έτος) προκειμένου να συνταξιοδοτηθεί και, αν ως τότε προωθηθεί η νομοθετική ρύθμιση που προετοιμάζει το Μέγαρο Μαξίμου, να συμψηφιστούν τα χρέη με τη μελλοντική σύνταξή τους!
Οι εξαιρέσεις

Η τρόικα μάλιστα πιέζει τον υπουργό Εργασίας κ. Γιάννη Βρούτση γιατί ακόμη δεν έχει νομοθετήσει την κατάργηση των εξαιρέσεων από την υποχρεωτική ασφάλιση στον ΟΑΕΕ, π.χ. των εμπόρων και βιοτεχνών που έχουν έδρα πόλεις με πληθυσμό κάτω των 2.000 κατοίκων (εκεί είναι ασφαλισμένοι στον ΟΓΑ).
Η εξίσωση για τη διάσωση των Ταμείων είναι δύσκολη, δεδομένου ότι η κυβέρνηση έχει ήδη συμφωνήσει στη μείωση των εισφορών κατά 3,9 μονάδες από τις αρχές Ιουλίου, αλλά δεν έχει προετοιμάσει τα ισοδύναμα μέτρα που απαιτεί η τρόικα για να καλυφθούν οι μελλοντικές απώλειες των Ταμείων. Επίσης πίεση υπάρχει για να μειωθούν τα επίπεδα των ασφαλιστικών εισφορών που ισχύουν για το ΙΚΑ για τους εργαζομένους στις ΔΕΚΟ και στις τράπεζες (τα επονομαζόμενα ευγενή ταμεία).
Εισπράξεις

Τα νήματα για τις αλλαγές στο Ασφαλιστικό, όπως και στην Υγεία, κινεί ο Τζιουζέπε Γκαρόνε, ο οποίος στις συναντήσεις που είχε με τους εκπροσώπους των υπουργείων Οικονομικών και Εργασίας είπε ευθέως ότι πρέπει να υπάρξουν παρεμβάσεις στο Ασφαλιστικό ώστε να ενισχυθεί η ροή των εσόδων και να εισπραχθούν, ακόμη και με κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων, οι καθυστερούμενες οφειλές.
Επίσης έθεσε το ερώτημα «πώς από το 2015 η κυβέρνηση θέλει να εγγυάται βασική σύνταξη 360 ευρώ για όλους όταν ο βασικός είναι 580 ευρώ και για τους νέους 520 ευρώ τον μήνα».
Μάλιστα ρώτησε «γιατί αυτό το ποσό να δίνεται σε όλους, ακόμη και στους ανασφάλιστους».
Σκληρό μέτρο

Ζόρικα είναι τα πράγματα και για τη δημόσια διοίκηση. Πέρα από τις δυσάρεστες διαπιστώσεις για τον υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης κ. Κυριάκο Μητσοτάκη ότι «δεν έχει προχωρήσει τα εύκολα», όπως είναι η τοποθέτηση μόνιμων γενικών διευθυντών σε όλα τα υπουργεία, στα ενημερωτικά κείμενα που έστειλε η τρόικα στο Euro Working Group υπήρχε η πρόταση να αναλάβει η ελληνική κυβέρνηση τη δέσμευση για «υποχρεωτικές απολύσεις 2.000 ατόμων ανά τρίμηνο από το Δημόσιο από το 2015 ως και την εκπνοή του νέου προγράμματος». Αυτό το μέτρο χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα σκληρό γιατί ως τώρα η τρόικα είχε αποδεχθεί για κάθε απόλυση να γίνεται μία πρόσληψη ώστε να ανανεωθεί το δυναμικό του δημόσιου τομέα. Πλέον όμως ζητεί να υπάρξει προγραμματισμός για άμεσες απολύσεις.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ