Η αφήγηση της αλήθειας

Τα τελευταία 10-15 χρόνια το ντοκιμαντέρ είναι ένα είδος που τόσο σε επίπεδο ψυχαγωγίας όσο και σε επίπεδο εμπορικότητας συχνά πλησιάζει τη μυθοπλασία. «Παλαιότερα ακούγαμε τη λέξη ντοκιμαντέρ και το μυαλό μας πήγαινε συνήθως στην εκπαίδευση» λέει χαρακτηριστικά η αμερικανίδα παραγωγός ντοκιμαντέρ Αντρέα Μέντιτς που μαζί με τον σκηνοθέτη Κρις Κινίαλι βρέθηκαν πριν από λίγες ημέρες στη χώρα μας για μια σειρά εκπαιδευτικών σεμιναρίων – διαλέξεων επάνω στο θέμα. Σταθμοί τους η Αθήνα (Ταινιοθήκη της Ελλάδoς και Exile Room), η Νάουσα (Πολιτιστικό Κέντρο Σχολής Αριστοτέλους) και βεβαίως η Θεσσαλονίκη, στην οποία αυτή την περίοδο πραγματοποιείται το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Εικόνες του 21ου αιώνα. «Σήμερα όμως» συνέχισε η Μέντιτς «ένα ντοκιμαντέρ μπορεί να αφηγηθεί μια πολύ όμορφη ιστορία. Και κυρίως δεν είναι ένα πράγμα όπως πολλοί πίστευαν (ή ενδεχομένως εξακολουθούν να πιστεύουν). Είναι κωμωδία, είναι δράμα, είναι πάθος, είναι πρόκληση, είναι χαρακτήρες. Ο Μάικλ Μουρ με τα ντοκιμαντέρ του πετυχαίνει τους στόχους του και κάνει τον κόσμο να γελάει».

Με τον Κιάνου Ριβς στον ρόλο ενός κινηματογραφικού ντετέκτιβ, το ντοκιμαντέρ «Side by side» του Κ. Κινίαλι, που στις 10 Μαρτίου άνοιξε το αφιέρωμα στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, εξετάζει με χαλαρό και ευφάνταστο τρόπο τις διαφορές και τις ομοιότητες ανάμεσα στο παραδοσιακό φιλμ που τείνει να μετατραπεί σε είδος προς εξαφάνιση και στα προϊόντα της ψηφιακής επανάστασης. Τις απόψεις τους καταθέτουν διάσημοι σκηνοθέτες όπως ο Τζορτζ Λούκας (ο πρωτοπόρος της ψηφιακής επανάστασης στον κινηματογράφο), ο Τζέιμς Κάμερον, ο Ντέιβιντ Φίντσερ, ο Ντέιβιντ Λιντς και ο Μάρτιν Σκορσέζε. «Οσο η τεχνολογία και τα κομπιούτερ αναπτύσσονται, το φιλμ σιγά-σιγά πεθαίνει, αυτό είναι πια γεγονός» είπε ο Κινίαλι μεταφράζοντας σε λέξεις αυτό που βγαίνει από την ταινία.

«Οπως και στη μυθοπλασία, έτσι και στο ντοκιμαντέρ η ιστορία είναι πάντα η βάση» μας είπε η Μέντιτς, η οποία έχει δουλέψει στην παραγωγή του βραβευμένου με Οσκαρ ντοκιμαντέρ «Man on wire» του Τζέιμς Μαρς, της ιστορίας του Γάλλου Φιλίπ Πετί ο οποίος το 1974 διέσχισε την απόσταση ανάμεσα στους Δίδυμους Πύργους της Νέας Υόρκης περπατώντας πάνω σε ένα σχοινί τοποθετημένο στις κορυφές τους. «Η πραγματική δύναμη του ντοκιμαντέρ φαίνεται όταν παντρεύει την αλήθεια του κόσμου με τις τεχνικές της αφήγησης. Τα καλύτερα ντοκιμαντέρ είναι φτιαγμένα κατά τέτοιον τρόπο ώστε να εμπνέουν τον θεατή σαν να παρακολουθεί μια αφηγηματική ιστορία».

Η Αντρέα Μέντιτς, η οποία από την πλευρά του παππού της έχει ελληνικές ρίζες από τη Φλώρινα, έχει επίσης συνεργαστεί με τον Βέρνερ Χέρτσογκ στα «Encounters at the End of the World» και «Grizzly Man» του ίδιου σκηνοθέτη, καθώς επίσης και στο «Buck» της Σίντι Μέελ (η ιστορία ενός γητευτή αλόγων ονόματι Μπακ Μπράναμαν), που έφτασε ως την τελική δεκάδα των Οσκαρ. Στην Ελλάδα παρουσίασε το «Dangerous acts starring the unstable elements of Belarus» της Mαντλέν Σάκλερ. To ντοκιμαντέρ παρακολουθεί τα μέλη του Free Theater της Λευκορωσίας να ανεβαίνουν κάθε βράδυ στη σκηνή υπό την απειλή λογοκρισίας, φυλάκισης και εξορίας. Τίποτε όμως δεν μπορεί να κάνει αυτή την ανατρεπτική παρέα ονειροπόλων να κλείσει το στόμα της. Και αυτό μας δίνει μια πολύ όμορφη ιστορία.

Πέρα από την ιδιότητα της παραγωγού, η Mέντιτς παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες σε πανεπιστήμια, φεστιβάλ, ταινίες και σκηνοθέτες, ενώ έχει εργαστεί και στη διανομή ντοκιμαντέρ μέσω του National Geographic και του Discovery Channel, όπου ήταν επικεφαλής του Τμήματος Development.