Τράπεζες δύο κατηγοριών δημιουργούν τα αποτελέσματα των stress tests. Από τη μία βρίσκονται οι τράπεζες με τις μικρότερες κεφαλαιακές ανάγκες Alpha Bank και Τράπεζα Πειραιώς, που προχωρούν σε αυξήσεις κεφαλαίου και ενισχύουν τον ιδιωτικό τους χαρακτήρα, και από την άλλη οι τράπεζες με τις μεγαλύτερες κεφαλαιακές ανάγκες Eurobank και Εθνική Τράπεζα, η ενίσχυση των οποίων είναι σύνθετη υπόθεση. Επιπλέον, η απεμπλοκή των δύο τελευταίων από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) και τον δημόσιο χαρακτήρα γίνεται δυσκολότερη εν όψει και των πανευρωπαϊκών stress tests που ξεκινά η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και αναμένεται να ολοκληρωθούν τον προσεχή Νοέμβριο. Πάντως, οι αγορές, παρά τις επιφυλάξεις του ΔΝΤ για το ύψος των κεφαλαιακών αναγκών, αντέδρασαν θετικά στο αποτέλεσμα της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ) που προσδιορίζει το σύνολο της ανακεφαλαιοποίησης στα 6,4 δισ. ευρώ. Κλειδί για την κεφαλαιακή ενίσχυση του συστήματος είναι η ψήφιση του νόμου για τις τράπεζες που εκκρεμεί.

Τον χορό των αυξήσεων κεφαλαίου άνοιξε ο πρόεδρος του ομίλου της Τράπεζας Πειραιώς κ. Μιχάλης Σάλλας, ο οποίος λίγες ώρες μετά τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων των stress tests ανακοίνωσε αύξηση κεφαλαίου ως και 1,75 δισ. ευρώ εκπλήσσοντας για την ετοιμότητα που επέδειξε. Ταυτόχρονα η τράπεζα επιχειρεί την έκδοση ομολόγου κύριου χρέους ύψους 500 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για την πρώτη απόπειρα χρηματοπιστωτικού ομίλου να βγει στις αγορές χωρίς την παροχή οποιασδήποτε εγγύησης, κρατικής ή μη.

Με τα κεφάλαια αυτά η τράπεζα θα καλύψει όχι μόνο τις ανάγκες που προέκυψαν από το βασικό σενάριο των stress tests ύψους 425 δισ. ευρώ αλλά και τα αντίστοιχα ελλείμματα του δυσμενούς σεναρίου ύψους 757 εκατ. ευρώ.
«Μαξιλάρι»

Παράλληλα, με τα χρήματα που θα αντλήσει θα προχωρήσει στην επαναγορά και ακύρωση των προνομιούχων μετοχών του Ελληνικού Δημοσίου ύψους 750 εκατ. ευρώ που είχε λάβει το 2008 από το επονομαζόμενο «πακέτο Αλογοσκούφη» για τη στήριξη των τραπεζών μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας πιστωτικής κρίσης.
Με τις κινήσεις αυτές η Πειραιώς ενδυναμώνει την κεφαλαιακή θέση της, με τον δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας να διαμορφώνεται στο 17%, ενώ παράλληλα ενισχύει τον ιδιωτικό της χαρακτήρα, καθώς το ποσοστό συμμετοχής των ιδιωτών από 20% διαμορφώνεται σε 35% του μετοχικού κεφαλαίου.
Επιπλέον δημιουργεί «μαξιλάρι» ύψους 250 εκατ. ευρώ διά «πάσα χρήση», όπως αναφέρουν πηγές του Ομίλου. Αυτό το απόθεμα ασφαλείας συνδέεται με το πέρασμα του εποπτικού ελέγχου των τεσσάρων συστημικών τραπεζών στην ΕΚΤ από τον προσεχή Νοέμβριο και την προσαρμογή τους στους αυστηρότερους κανόνες Βασιλείας ΙΙΙ.
Το σημείο αυτό θεωρείται κομβικό για τον κλάδο. Οπως επισημαίνουν τραπεζικοί κύκλοι, «η ΕΚΤ δεν θα θέλει να παραλάβει αμαρτίες άλλων χωρίς να πάρει τις χειρότερες προβλέψεις». Με τον τρόπο αυτόν εξηγούν και τη θέση του εκπροσώπου της ΕΚΤ στην τρόικα Κλ. Μαζούχ, ο οποίος τήρησε ουδέτερη στάση στις πιέσεις του εκπροσώπου του ΔΝΤ Π. Τόμσεν για υψηλότερες κεφαλαιακές ανάγκες.
Η ΕΚΤ, ως εποπτική αρχή των μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών, θεωρεί ότι όσο περισσότερα χρήματα μπουν τώρα στις ελληνικές τράπεζες τόσο το καλύτερο. Μάλιστα τα stress tests που θα κάνει δεν θα αφορούν μόνο το δανειακό χαρτοφυλάκιο των τραπεζών όπως αυτό της TτΕ αλλά το σύνολο του ισολογισμού των τραπεζών.
Απεμπλοκή

Εγγυημένη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου κατά 1,2 δισ. ευρώ ανακοίνωσε η Alpha Bank. Στόχος του προέδρου της τράπεζας κ. Ι. Κωστόπουλου και του διευθύνοντος συμβούλου της κ. Δ. Μαντζούνη αποτελεί η άμεση απεμπλοκή από την κρατική βοήθεια που ελήφθη μέσω των προνομιούχων μετοχών ύψους 940 εκατ. ευρώ και η κάλυψη των κεφαλαιακών αναγκών 262 εκατ. ευρώ που προέκυψαν από τα stress tests. Με τον τρόπο αυτόν και η Alpha Bank καλύπτει τις ανάγκες της και ενισχύει τον ιδιωτικό χαρακτήρα της.
Μετά την αύξηση ο δείκτης κυρίων βασικών ιδίων κεφαλαίων με πλήρη εφαρμογή της Βασιλείας ΙΙΙ διαμορφώνεται σε 12,1% και διευκολύνει τη χρηματοδότησή της τράπεζας από τις διεθνείς κεφαλαιαγορές. Επιπλέον, η κεφαλαιακή ενίσχυση αναμένεται να επιταχύνει την πλήρη επαναϊδιωτικοποίηση της τράπεζας και τα συνέπεια την αποπληρωμή του ΤΧΣ.

«Οι δύο τράπεζες βγαίνουν στον αφρό. Ο,τι και να γίνει είναι πολύ δύσκολο να γυρίσουν στο κράτος» αναφέρουν τραπεζικοί κύκλοι, οι οποίοι επισημαίνουν τη δημιουργία τραπεζών δύο ταχυτήτων στο νέο τοπίο που αναδύεται στον κλάδο μετά τα stress tests. Και οι δύο αυτοί όμιλοι χαρακτηρίζονται από σταθερό μάνατζμεντ, με παράδοση και κουλτούρα ιδιωτικού τομέα και μεγαλύτερα κεφαλαιακά αποθέματα λόγω του ενεργού τους ρόλου στον τελευταίο κύκλο εξαγορών και συγχωνεύσεων του κλάδου.
Επιπλέον θα εκμεταλλευθούν το καλό κλίμα που υπάρχει σήμερα στις κεφαλαιαγορές για τοποθετήσεις στην ελληνική αγορά και την περιφέρεια της ευρωζώνης εν γένει, κάτι που αποτυπώνεται στην άνοδο του γενικού δείκτη του ΧΑ, που βρίσκεται σε υψηλό τριετίας, και την υποχώρηση των αποδόσεων των ομολόγων στα επίπεδα πριν από την κρίση.
«Οχι» αύξηση

Από την άλλη πλευρά, η Εθνική Τράπεζα καλείται να συγκεντρώσει κεφάλαια ύψους 2,2 δισ. ευρώ για να κλείσει την τρύπα που προέκυψε από τα stress tests. Η διοίκηση της τράπεζας ακολουθεί διαφορετικό δρόμο. Οπως ανακοίνωσε, μετά τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων δεν θα προχωρήσει σε αύξηση κεφαλαίου.
Αντ’ αυτού ο διευθύνων σύμβουλος της τράπεζας κ. Αλ. Τουρκολιάς θα επιχειρήσει να καλύψει τις ανάγκες με συνδυασμό κινήσεων που θα περιλαμβάνουν πώληση περιουσιακών στοιχείων (NBGI, Εθνική Ασφαλιστική κτλ.), εσωτερική δημιουργία κεφαλαίου και έκδοση μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου.
Η διοίκηση της τράπεζας θεωρεί ότι οι υποθέσεις των stress tests για την πορεία της θυγατρικής της στην Τουρκία Finansbank είναι εξαιρετικά αυστηρές και πως θα διαψευστούν. Επισημαίνει μάλιστα ότι η Εθνική εμφανίζει τις μικρότερες πιστωτικές ζημιές στην εγχώρια αγορά που είναι σχεδόν καλυμμένες στο σύνολό τους.
Ετσι προσδοκά ότι η στήριξη των δεικτών κεφαλαιακής επάρκειας θα καταστεί εφικτή μέσω των πραγματικών θετικών αποτελεσμάτων σε Τουρκία και Ελλάδα τα επόμενα τρίμηνα. Στο πλαίσιο αυτό ευελπιστεί να κερδίσει χρόνο τουλάχιστον ως τα stress tests της ΕΚΤ ώστε να εκμεταλλευθεί πιθανή βελτίωση του κλίματος στις αγορές. Κάτι τέτοιο θα διευκόλυνε και την έκδοση μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου για την κάλυψη μέρος των αναγκών της. Ωστόσο, η Εθνική, για να είναι ισοϋψής με τις άλλες δύο τράπεζες, θα πρέπει να βρει πρόσθετα κεφάλαια ύψους 1,4 δισ. ευρώ για την αποπληρωμή των προνομιούχων μετοχών από το «πακέτο Αλογοσκούφη».

Eurobank: οι επενδυτές, το ΤΧΣ και το bail in
Συμμετοχή του Ταμείου θα ενεργοποιήσει τη διαδικασία διάσωσης που προβλέπεται για τράπεζες που έχουν δεχθεί βοήθεια
Σε γρίφο για δυνατούς λύτες εξελίσσεται η υπόθεση της Eurobank, της τράπεζας που εμφανίζει τις μεγαλύτερες κεφαλαιακές ανάγκες ύψους 3 δισ. ευρώ με το βασικό σενάριο και 5 δισ. ευρώ με το δυσμενές. Αν και, όπως υποστηρίζει η διοίκηση της τράπεζας, το ενδιαφέρον των επενδυτών παραμένει ενεργό, παρά το μεγαλύτερο του αναμενομένου άνοιγμα που προέκυψε από τα stress tests, θα πρέπει να ξεπεραστούν μια σειρά εμπόδια για να βάλουν τα λεφτά τους στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου. Ισως αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία να περιμένουν οι επενδυτές να τοποθετήσουν κεφάλαια ύψους 2 δισ. ευρώ και πάνω σε μια αγορά όπως είναι σήμερα η ελληνική και να αναζητείται το πλαίσιο για να επενδύσουν.
Κατ’ αρχάς προϋπόθεση για να γίνει η αύξηση είναι η ψήφιση του νόμου για τις τράπεζες, ο οποίος δεν έχει κατατεθεί ακόμη στη Βουλή. «Δυσκολεύομαι να δω να περνάει ο νόμος σε εύλογο χρονικό διάστημα» αναφέρει έμπειρος τραπεζίτης. Ενα άλλο θέμα είναι τι θα κάνει το κράτος, δηλαδή ο βασικός μέτοχος, που είναι το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), το οποίο ελέγχει το 95% της τράπεζας. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, το ΤΧΣ έχει ενδοιασμούς στο να περιοριστεί σημαντικά το ποσοστό του. «Θα ήταν δύσκολο για το ΤΧΣ να πάει μέσα σε μια νύχτα κάτω από το 50%» αναφέρουν.
Το ποσοστό του Ταμείου

Αν και το ποσοστό του ΤΧΣ θα περιοριστεί σημαντικά με την είσοδο ιδιωτικών κεφαλαίων ύψους 2 δισ. ευρώ και πάνω, αυτό, ωστόσο, σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, δεν σημαίνει πως το Ταμείο θα απολέσει τον έλεγχο της Eurobank. Σημειώνεται ότι και ο όμιλος Λάτση ήλεγχε την τράπεζα με ποσοστό της τάξεως του 40%, όπως και το Δημόσιο την Εθνική με μερίδιο 30%-40% ή η οικογένεια Κωστόπουλου την Alpha Bank με 10%.
Σε κάθε περίπτωση, η μείωση του ποσοστού του ΤΧΣ εξαρτάται και από την τιμή στην οποία θα πραγματοποιηθεί η αύξηση. «Η Eurobank μπορεί να συγκεντρώσει 3 δισ. ευρώ αν η αύξηση γίνει σε χαμηλή τιμή» εκτιμούν τραπεζικές πηγές. Τα επίπεδα αυτά, σύμφωνα με εκτιμήσεις της αγοράς, δεν μπορεί να είναι πάνω από 0,30 ευρώ η μετοχή.
Αλλοι πάλι εκτιμούν ότι η αύξηση μπορεί να γίνει κοντά στα 0,35 ευρώ. Η τιμή της μετοχής πάντως την Παρασκευή έκλεισε λίγο πάνω από 0,40 ευρώ, ενώ το ΤΧΣ ανακεφαλαιοποίησε την τράπεζα πέρυσι στα επίπεδα του 1,45 ευρώ ανά μετοχή.
Για να μην εξαφανιστεί λοιπόν το ποσοστό του ΤΧΣ το πιο πιθανό σενάριο είναι να γίνει ένας συνδυασμός Ταμείου και επενδυτών. Οπως όμως επισημαίνουν κύκλοι της αγοράς, «το ΤΧΣ θα πρέπει να δώσει ένα μεγάλο μέρος. Διότι, αν δεν έχει μεγάλη ρευστότητα (free float) η μετοχή, οι επενδυτές θα δυσκολευτούν να μπουν».
Διαδικασία διάσωσης

Πάντως από τη στιγμή που το ΤΧΣ συμμετέχει στην αύξηση, ενεργοποιείται η ευρωπαϊκή οδηγία του Αυγούστου 2013 που λέει ότι αν χρησιμοποιηθεί κρατική βοήθεια σε τράπεζες που έχουν ήδη πάρει κρατική βοήθεια ενεργοποιείται η διαδικασία του bail in. Δηλαδή, τα ομολογιακά δάνεια θα μετατραπούν σε μετοχικά κεφάλαια και οι ομολογιούχοι θα χάσουν το μεγαλύτερο μέρος του κεφαλαίου τους. Πρόκειται για ομόλογα ύψους 300 δισ. ευρώ που έχει εκδώσει η τράπεζα.
Μια λύση λοιπόν θεωρείται το ΤΧΣ να αγοράσει όλη την αύξηση, π.χ. στα 0,30 ευρώ ανά μετοχή, και στη συνέχεια να πουλήσει σταδιακά ποσοστά της τράπεζας σε υψηλότερη τιμή.
Είναι προφανές ότι όλα αυτά τα ζητήματα περιπλέκουν τα πράγματα και θεωρείται πολύ δύσκολο η διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης να ολοκληρωθεί πριν από τις εκλογές του Μαΐου.
Βεβαίως σε αυτή τη φάση η Eurobank δεν μπορεί να ακολουθήσει τις άλλες τράπεζες στην επαναγορά των «ομολόγων Αλογοσκούφη».


Μπρα ντε φερ με το ΔΝΤ
Ακαμπτη στάση τηρεί το Ταμείο και επιμένει στη θέση του για μεγαλύτερες κεφαλαιακές ανάγκες
Στη συνάντηση της περασμένης Τρίτης του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος με την τρόικα, ο κ. Γιώργος Προβόπουλος ήρθε αντιμέτωπος με την ακαμψία του ΔΝΤ. Επί περίπου μιάμιση ώρα που διήρκεσε η συζήτηση προσπαθούσε να κάμψει την επιμονή του εκπροσώπου του Ταμείου Πόουλ Τόμσεν, ο οποίος ζητούσε την αύξηση των κεφαλαιακών αναγκών που είχε εκτιμήσει η κεντρική τράπεζα με βάση την έκθεση της Blackrock και λαμβάνοντας υπόψη τις εισηγήσεις των συμβούλων της Εrnst & Young και Rothschild.
Και ενώ οι εκπρόσωποι της ΕΚΤ και της Κομισιόν Κλάους Μαζούχ και Ματίας Μορς τηρούσαν στάση Πόντιου Πιλάτου, ο Πόουλ Τόμσεν ανέβαζε τον λογαριασμό της ανακεφαλαιοποίησης στα επίπεδα των 9 δισ. ευρώ, επαναλαμβάνοντας μονότονα ότι τα κακά δάνεια θα αυξηθούν περισσότερο από τις προβλέψεις της ΤτΕ.
Τι και αν ο κ. Προβόπουλος του εξηγούσε ότι όλες οι ζημιές που εκτιμάται ότι θα προκύψουν κατά τη διάρκεια της ζωής των προβληματικών δανείων έχουν μεταφερθεί στην επόμενη τριετία και πως το 52% των δανείων αυτών καλύπτονται από προβλέψεις, όταν για το 75% των ευρωπαϊκών τραπεζών οι αντίστοιχες προβλέψεις είναι κάτω από το 52%, ο δανός τεχνοκράτης παρέμενε αμετακίνητος. Η στάση του αυτή εκφράζει τη θέση του ΔΝΤ. Ανώτατες πηγές του υπουργείου Οικονομικών επισημαίνουν ότι και μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των stress tests της ΤτΕ, που προσδιορίζουν τις συνολικές κεφαλαιακές ανάγκες στα 6,4 δισ. ευρώ, το ΔΝΤ επιμένει και θα επιμείνει στα 9 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους το ΔΝΤ, που εκπροσωπεί την αμερικανική σχολή αντιμετώπισης κρίσεων, ζητεί πιο δραστικά μέτρα για την αναδιάρθρωση των τραπεζών στην περιφέρεια της Ευρώπης, στάση που όπως επισημαίνεται εξυπηρετεί συμφέροντα που θέλουν να ελέγξουν τον κλάδο.
Διαφωνία υπάρχει και ως προς το χρονικό περιθώριο που θα δοθεί στις ελληνικές τράπεζες για να καλύψουν τις κεφαλαιακές ανάγκες τους. Στην απόφαση της ΤτΕ αναφέρεται ότι οι κινήσεις πρέπει να ολοκληρωθούν στο συντομότερο εύλογο χρονικό διάστημα. Κατά το ΔΝΤ, το διάστημα αυτό είναι μέχρι τέλος Ιουνίου. Παράγοντες της αγορές το προσδιορίζουν στους έξι με δώδεκα μήνες από σήμερα. Στο ενδιάμεσο θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί και τα stress tests της ΕΚΤ που θα βγάλουν τον δικό τους λογαριασμό.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ