Με αυξήσεις τιμών στο γάλα απαντούν στην απελευθέρωση

Από τον περασμένο Δεκέμβριο η Vivartia έκανε γνωστό ότι από 1ης Φεβρουαρίου πρόκειται να αυξήσει τις τιμές των προϊόντων της ως και 5%. Δεν ήταν η μόνη. Στη διάρκεια του τελευταίου τριμήνου του 2013 η ΦΑΓΕ και η Ολυμπος προχώρησαν σε ανατιμήσεις ορισμένων προϊόντων τους, οι οποίες όμως ήταν αμελητέες, ενώ η Friesland ανατίμησε το γάλα της σημαντικά λόγω της «απογείωσης» των τιμών του γάλακτος στην Ευρώπη. Η ΜΕΒΓΑΛ και η Δωδώνη δεν έκαναν –ως τώρα τουλάχιστον –καμία ανατίμηση, η πρώτη μάλιστα ούτε στη διάρκεια του 2012. Εξάλλου τον περασμένο χρόνο οι σημαντικές απώλειες μεριδίων που είχε δεν της αφήνουν μεγάλα περιθώρια στην εμπορική πολιτική της.

Και όλα αυτά ενώ έχει λάβει ευρύτερες διαστάσεις η ενδοκυβερνητική –και όχι μόνο –αντιπαράθεση σχετικά με το αν θα απελευθερωθεί ή θα επιμηκυνθεί και πώς θα γίνει αυτό η χρονική διάρκεια του παστεριωμένου γάλακτος.

Στο ίδιο διάστημα τα προβλήματα των αγελαδοτρόφων έχουν πολλαπλασιαστεί και οι καθυστερήσεις των πληρωμών, ιδιαίτερα σε περιοχές της Βόρειας Ελλάδας, έχουν μεγαλώσει.

Τα προβλήματα ρευστότητας που αντιμετωπίζει σχεδόν το σύνολο της γαλακτοβιομηχανίας είναι πλέον οξύτατα απειλώντας την ίδια τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων.

Μιλώντας προς «Το Βήμα» παράγων της αγοράς έλεγε ότι «είναι ανάγκη να μειωθεί το κόστος παραγωγής του παστεριωμένου γάλακτος κατά περίπου 15 λεπτά το λίτρο και φυσικά το ποσό δεν είναι δυνατόν αυτό να επιστραφεί στον καταναλωτή με τη μείωση της τιμής –δεν υπάρχουν τέτοια περιθώρια». «Αυτά τα χρήματα πρέπει να μπουν στα ταμεία των επιχειρήσεων», αναρωτώμενος εν συνεχεία: «Ποια εταιρεία του κλάδου είναι κερδοφόρα;».

Η πραγματικότητα όπως έχει διαμορφωθεί στην αγορά στη διάρκεια των τελευταίων χρόνων –ιδιαίτερα σκληρή για καταναλωτές, γαλακτοβιομηχανίες και αγελαδοτρόφους –είναι προφανές ότι εξουδετερώνει την επιχειρηματολογία της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Ανάπτυξης, το οποίο, επαναλαμβάνοντας τη θέση του ΟΟΣΑ, θεωρεί ότι, αν απελευθερωθεί η χρονική διάρκεια ζωής του παστεριωμένου γάλακτος, θα μειωθούν και οι τιμές του.

Αυτό που θα επιτευχθεί όμως αν απελευθερωθεί η χρονική διάρκεια του παστεριωμένου γάλακτος ή αν επιμηκυνθεί ο χρόνος ζωής του, υποστηρίζει ο ίδιος παράγων, είναι η μείωση του κόστους παραγωγής.

Τούτο μπορεί να συμβεί ως εξής: κατ’ αρχάς η επιμήκυνση του χρόνου ζωής του γάλακτος θα περιορίσει τις επιστροφές, δηλαδή την επιστροφή στη γαλακτοβιομηχανία όσων ποσοτήτων έχουν απομείνει στα ψυγεία των σουπερμάρκετ αφού έληξε η χρονική διάρκεια του προϊόντος. Το ποσοστό των επιστροφών ποικίλλει από εταιρεία σε εταιρεία. Επί παραδείγματι, είναι μεγαλύτερο όταν μια γαλακτοβιομηχανία χάνει μερίδιο αγοράς, ενώ είναι ελεγχόμενο όταν μια γαλακτοβιομηχανία «απελευθερώνει μερίδιο οικία βουλήσει».

Δεύτερον, εξηγεί, θα περιοριστεί η διανομή, δηλαδή θα υπάρξει εξοικονόμηση του μεταφορικού κόστους. Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι υπάρχουν εταιρείες που, σε περιορισμένη βεβαίως κλίμακα, τόσο το 2012 όσο και το 2013 έχουν κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση.

Ως εκ τούτου η μείωση των επιστροφών σημαίνει πρακτικά ότι οι γαλακτοβιομηχανίες θα αγοράζουν μικρότερες ποσότητες γάλακτος από αυτές που προμηθεύονται σήμερα από τους κτηνοτρόφους, γεγονός που σημαίνει ότι θα επιχειρηθεί και η μείωση της τιμής της πρώτης ύλης. Δηλαδή, στην προκειμένη περίπτωση ένα μέρος της μείωσης του κόστους παραγωγής θα το επωμιστούν οι κτηνοτρόφοι και, δεδομένων των προβλημάτων της κτηνοτροφίας, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι σε αρκετές περιπτώσεις τίθεται θέμα βιωσιμότητας των μικρού και μεσαίου μεγέθους κτηνοτροφικών μονάδων.

Επ’ αυτού είναι χαρακτηριστική η επιστολή που απέστειλαν την περασμένη Τετάρτη στον πρωθυπουργό κ. Αντώνη Σαμαρά –και κοινοποίησαν στις πολιτικές ηγεσίες των υπουργείων Ανάπτυξης και Αγροτικής Ανάπτυξης –οι επικεφαλής των τεσσάρων εκ των πέντε εναπομεινασών συνεταιριστικών γαλακτοβιομηχανιών, της ΕΒΟΛ, της Τρίκκη ΑΕ, της Λαμίας και της Πάτρας, οι οποίοι τονίζουν: «Από 850.000 τόνους εγχώρια παραγωγή αγελαδινού γάλακτος το 2005 σήμερα ήδη έχουμε φθάσει κάτω από 600.000 τόνους και από τις 6.500 αγελαδοτροφικές μονάδες σήμερα έχουν απομείνει λιγότερες από 4.000. Αυτά τα στοιχεία δείχνουν ότι οι κτηνοτρόφοι στην πατρίδα μας ευημερούν και ότι αυτό που θα τους σώσει είναι η αύξηση της διάρκειας ζωής του γάλακτος; Αυτό θα είναι και το τελειωτικό χτύπημα».

Εν τω μεταξύ οι αγροτικές κινητοποιήσεις με την εμφανή συμμετοχή και των κτηνοτρόφων οδηγούν την κυβέρνηση σε αδιέξοδο.

Είναι γνωστή η διελκυστίνδα μεταξύ της Νέας Δημοκρατίας και του ΠαΣοΚ, του υπουργείου Ανάπτυξης με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, οι αντιτιθέμενες απόψεις εντός του Μεγάρου Μαξίμου, η ξαφνική εμμονή της τρόικας με το γάλα, καθώς και η θέση του αντιπροέδρου της κυβέρνησης κ. Ευάγγελου Βενιζέλου «αυτό με το γάλα δεν περνάει» – συνομιλητές του υποστηρίζουν ότι τον άκουσαν πολλές φορές στη διάρκεια των τελευταίων μηνών να επαναλαμβάνει αυτή τη φράση.

Αίφνης, λοιπόν, η απελευθέρωση της χρονικής διάρκειας του παστεριωμένου γάλακτος έχει αναδειχθεί μείζον πολιτικό ζήτημα, αν και ορισμένοι υποστηρίζουν ότι στο συγκεκριμένο θέμα αντανακλάται με έναν διαθλασμένο τρόπο όλη η προβληματική κατάσταση επάνω στην οποία βασίστηκε η ανάπτυξη της γαλακτοκομίας στη διάρκεια των δύο τελευταίων δεκαετιών.

Υπενθυμίζεται ότι η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης και ιδιαίτερα ο υπουργός κ. Κωστής Χατζηδάκης, αν και ταυτίστηκε με τη θέση του ΟΟΣΑ για την πλήρη απελευθέρωση της χρονικής διάρκειας του παστεριωμένου γάλακτος –η κάθε γαλακτοβιομηχανία να ορίζει με δική της ευθύνη τη χρονική διάρκεια του προϊόντος της -, θα ήταν ευτυχής με έναν συμβιβασμό που θα επιμήκυνε τον χρόνο ζωής από τις 5 στις 7 ημέρες.

Αλλά η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, οι κ.κ. Αθανάσιος Τσαυτάρης και Μάξιμος Χαρακόπουλος, θεωρούν και επιμένουν πως δεν είναι δυνατόν να ονομάζεται φρέσκο γάλα μεγαλύτερης διάρκειας των πέντε ημερών. Σύμμαχός τους ο αντιπρόεδρος κ. Βενιζέλος. Και έχουν την αρωγή των κτηνοτρόφων και των γαλακτοκομικών συνεταιρισμών.