Η επιγραφή πάνω από την είσοδο του μνημείου γράφει «Προς τους μεγάλους άνδρες η χώρα ευγνωμονούσα». Κάτι που θέτει αμέσως το ερώτημα: Και με τις «μεγάλες γυναίκες» τι γίνεται;
Παρά το γεγονός ότι οι καιροί έχουν αλλάξει από τότε που ολοκληρώθηκε το Πάνθεον, το 1790 στο Παρίσι, η επιγραφή και, το πιο σημαντικό, η επιλογή τού ποιος θα πρέπει να ταφεί εκεί έχουν μείνει ίδιες και απαράλλακτες.
Κατά παράδοση, κάθε γάλλος πρόεδρος έχει την ευχέρεια να αποφασίσει για έναν θανόντα που του αξίζει η τιμή να ταφεί μαζί με προσωπικότητες, όπως ο Βολταίρος και ο Ρουσό (που μισούσαν ο ένας τον άλλον), ο Βίκτωρ Ουγκό και η Μαρί Κιουρί, μοναδική γυναίκα μεταξύ των 73 ατόμων που αναπαύονται εκεί.
Ετσι, όταν ο πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ ζήτησε δημοσίως προτάσεις σχετικά με το ποιος πρέπει να προστεθεί, δεν ήταν έκπληξη το γεγονός ότι η συζήτηση στράφηκε γρήγορα στην αποκατάσταση της ισορροπίας των φύλων. Στις 20 ημέρες που το Κέντρο Εθνικών Μνημείων έκανε μια δημοσκόπηση στο Internet ζητώντας προτάσεις, έλαβε περισσότερες από 30.000 απαντήσεις, και τα περισσότερα από τα ονόματα στην κορυφή της λίστας ήταν γυναίκες.
Φεμινιστικές οργανώσεις στο Facebook συγκέντρωσαν χιλιάδες ψήφους για γυναίκες και όταν το περιοδικό «Le Point» ρώτησε 5.000 άτομα, η ισχυρότερη υποστήριξη πήγε σε δύο γυναίκες: στη Λουίζ Μισέλ, μια αναρχική του 19ου αιώνα και δασκάλα, η οποία δεν παντρεύτηκε ποτέ, και στην αδελφή Εμανουέλ, μια μοναχή που έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της στην Τουρκία και στην Αίγυπτο μεταξύ των φτωχών και ενστερνιζόταν προοδευτικές απόψεις σχετικά με τη χρήση αντισύλληψης.
Εκτός από της Μισέλ και της αδελφής Εμανουέλ, οι γυναίκες που διαδήλωσαν μπροστά από το Πάνθεον πέρυσι ύψωσαν πορτρέτα της Ολίμπ ντε Γκουζ, πρώιμης σταυροφόρου για τα δικαιώματα των γυναικών, που καταδίκαζε τη δουλεία, η οποία ήταν νόμιμη στις γαλλικές αποικίες κατά τη διάρκεια της ζωής της. Ως τον θάνατό της, το 1793, στα χέρια των συντρόφων της επαναστατών, που την έσυραν στην γκιλοτίνα επειδή έκριναν ότι οι απόψεις της δεν ήταν επαρκώς αντιμοναρχικές, η Ντε Γκουζ αμφισβητούσε σθεναρά την αντίληψη της κοινωνίας για τη θέση της γυναίκας.
Μια άλλη πιθανή υποψήφια είναι η Σιμόν ντε Μποβουάρ, πολιτικοποιημένη διανοούμενη και κατά περιόδους υποστηρίκτρια σκληροπυρηνικών κομμουνιστών ηγετών όπως ο Στάλιν και ο Μάο, αν και τέτοιες συμμαχίες δεν ενοχλούν πολύ τους Γάλλους. Οι φεμινίστριες στη Γαλλία τη θεωρούν εξίσου σημαντική με τον φίλο και κάποτε σύντροφό της Ζαν-Πολ Σαρτρ.
Συχνά αναφέρονται γυναίκες που δραστηριοποιήθηκαν στη γαλλική αντίσταση κατά των ναζιστών, όπως η Ζερμέν Τιγιόν, διανοούμενη και εθνογράφος που στάλθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Ράβενσμπρουκ. Υποψήφια είναι η Ζοζεφίν Μπέικερ, χορεύτρια και τραγουδίστρια της τζαζ, η οποία γεννήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά πήρε τη γαλλική υπηκοότητα, και μισή ντουζίνα άλλες.
Οι προδιαγραφές για την ένταξη στο Πάνθεον είναι μάλλον ιδιοσυγκρασιακές. Περισσότερους από τους μισούς ανθρώπους που έχουν ταφεί εκεί τους διάλεξε ένας και μόνον γάλλος ηγέτης: ο (μισο-Ιταλός ) Ναπολέων Βοναπάρτης. Οι περισσότεροι των τιμωμένων είναι άγνωστοι στο σημερινό κοινό.
Ο πρώην πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί προσπάθησε να προσθέσει τον Αλμπέρ Καμύ, συγγραφέα, φιλόσοφο και πρώην μέλος της γαλλικής αντίστασης, αλλά αρνήθηκαν τα μέλη της οικογένειάς του.
Η απουσία των γυναικών από το Πάνθεον μπορεί να εξηγηθεί εν μέρει από τον σχετικά μικρό αριθμό των Γαλλίδων που έχουν ανέλθει σε ισχυρές θέσεις στη δημόσια ζωή. Οι γυναίκες κέρδισαν το δικαίωμα να ψηφίζουν στη Γαλλία το 1944, σχεδόν 40 χρόνια αργότερα από ό,τι στη Φινλανδία και περίπου 25 χρόνια αργότερα από ό,τι στη Γερμανία και τη Βρετανία. Και, σε αντίθεση με τη Βρετανία, τη Γερμανία και τη Σουηδία, οι Γάλλοι δεν έχουν εκλέξει ακόμη γυναίκα στην ηγεσία του κράτους.
Αλλά από το Πάνθεον λείπουν και σημαντικοί άνδρες, όπως ο Ντενί Ντιντερό, ο συντάκτης της πρώτης εγκυκλοπαίδειας και ηγετική φυσιογνωμία του Διαφωτισμού, και ο Μοντεσκιέ, ο γάλλος πολιτικός φιλόσοφος, που πρώτος περιέγραψε το δόγμα της διάκρισης των εξουσιών.
Στον 20ό αιώνα μέγας απών ήταν ο Σαρλ ντε Γκωλ, ο οποίος ξεκαθάρισε πριν από το θάνατό του ότι ήθελε να αναπαυθεί στο μικρό χωριό του δίπλα στον τάφο της κόρης του.
Δημοσιεύτηκε στο helios plus στις 30 Ιανουαρίου 2014
HeliosPlus
