Με αφορμή τα γενέθλια του ΒΗΜΑScience που συμπλήρωσε δέκα χρόνια ζωής στον ελληνικό Τύπο δημοσιεύσαμε ένα μεγάλο αφιέρωμα για όλα τα επιστημονικά επιτεύγματα της δεκαετίας που διανύσαμε. Ας στρέψουμε όμως το βλέμμα μας και σε ορισμένα από αυτά που αναμένονται να συμβούν στο… Διάστημα την επόμενη δεκαετία.
2014
Ξεχωρίζουν δύο αποστολές που σχετίζονται με την εξερεύνηση αστεροειδών. Το ιαπωνικό σκάφος Hayabusa 2 θα ξεκινήσει το ταξίδι του για να συναντήσει έναν αστεροειδή και θα προσπαθήσει να προσεδαφιστεί επάνω του προκειμένου να συλλέξει δείγματα. Η αμερικανική εταιρεία Planetary Resources έχει προγραμματίσει την εκτόξευση ενός στόλου μικρών δορυφόρων που θα αποτελέσουν το πρώτο τμήμα ενός ευρύτερου μηχανισμού εντοπισμού και παρατήρησης αστεροειδών-στόχων για μελλοντικές αποστολές εξόρυξης του ορυκτού τους πλούτου. Τα τελευταία δύο χρόνια διαπιστώθηκε ότι ορισμένοι αστεροειδείς διαθέτουν ορυκτό πλούτο αξίας δεκάδων ή ακόμη και εκατοντάδων δισ. δολαρίων.
2015
Το σκάφος DAWN της NASA αναμένεται να φθάσει σε έναν από τους μεγαλύτερους αστεροειδείς του ηλιακού μας συστήματος, τη Δήμητρα (Ceres), για να τον εξερευνήσει. Ο Ινδικός Οργανισμός Διαστημικής Ερευνας θα εκτοξεύσει ένα σκάφος εξερεύνησης της Αφροδίτης. Το σκάφος New Horizons της NASA αναμένεται να φθάσει στον Πλούτωνα και να στείλει τις πρώτες κοντινές και λεπτομερείς εικόνες από τον παγωμένο (πρώην) πλανήτη. Η Ρωσία θα στείλει στην επιφάνεια της Σελήνης δύο εξερευνητικά οχήματα, τα Luna-Glob 1 and 2.
2016
Θα φθάσει στον Αρη το επόμενο εξερευνητικό ρομπότ της NASA. Το InSight θα πραγματοποιήσει για πρώτη φορά έρευνες στο υπέδαφος του Κόκκινου Πλανήτη. Συγχρόνως, αναμένεται να φθάσει στον Δία το σκάφος Juno που θα τεθεί σε τροχιά γύρω από τον γίγαντα του ηλιακού συστήματος για να ανακαλύψει τι κρύβεται κάτω από τα αδιαπέραστα νέφη του. Θα μελετήσει τον πλανήτη για περίπου έναν χρόνο, προτού τα ηλεκτρονικά του συστήματα αρχίσουν τελικώς να χαλάνε λόγω της ακτινοβολίας που «λούζει» αυτή τη γειτονιά του Διαστήματος.
2017
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) θα εκτοξεύσει το SOLO, ένα νέο προηγμένο διαστημικό παρατηρητήριο που θα μελετά τον Ηλιο. Η Κίνα θα στείλει στη Σελήνη άλλη μία αποστολή, η οποία φιλοδοξεί αυτή τη φορά να συλλέξει δείγματα από τον φυσικό μας δορυφόρο και να τα φέρει πίσω στη Γη για μελέτη.
2018
Θα ξεκινήσει η πρώτη επανδρωμένη αποστολή στον Αρη την οποία χρηματοδοτεί ο βαθύπλουτος αμερικανός επιχειρηματίας και λάτρης του Διαστήματος Ντένις Τίτο – ήταν ο πρώτος ιδιώτης που με την ιδιότητα του… τουρίστα ταξίδεψε στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Η αποστολή «Inspiration Mars» θα διαρκέσει περί τις 500 ημέρες, στις οποίες τα δύο μέλη του πληρώματος του σκάφους θα ταξιδέψουν στον Αρη και, αν όλα πάνε καλά, θα επιστρέψουν στη Γη. Οι υπεύθυνοι της αποστολής επιθυμούν για διαφόρους λόγους το ταξίδι να μην πραγματοποιηθεί από επαγγελματίες αστροναύτες αλλά από ένα ηλικιωμένο αντρόγυνο. Θέλουν στο πρώτο αυτό ταξίδι για συμβολικούς λόγους να μετέχουν ένας άνδρας και μια γυναίκα. Η πολύμηνη παραμονή μέσα σε ένα μικρό σκάφος στο απέραντο διαστημικό κενό είναι πιθανό να προκαλέσει προστριβές και έτσι, όπως εκτιμούν, ένα ζευγάρι που έχει ζήσει επί μακρόν μαζί θα μπορέσει να κάνει το ταξίδι χωρίς πολλά προβλήματα. Επιπλέον το προχωρημένο της ηλικίας είναι επιθυμητό με δεδομένο ότι οι δύο αστροναύτες αναμένεται να εκτεθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα στην άκρως βλαβερή κοσμική ακτινοβολία, οι παρενέργειες της οποίας μπορεί να είναι πολύ επιβαρυντικές για τον ανθρώπινο οργανισμό. Το 2018 είναι προγραμματισμένο να εκτοξευθεί και το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb που θεωρείται ο διάδοχος του Hubble. Θα είναι ένα πανίσχυρο τηλεσκόπιο που ανάμεσα στα άλλα θα μπορεί να συλλέγει στοιχεία από την ατμόσφαιρα πλανητών αναζητώντας ίχνη ύπαρξης ζωής.
2020
Η NASA και η ESA σχεδιάζουν να στείλουν από κοινού μια αποστολή που θα έχει ως στόχο τη συλλογή δειγμάτων στον Αρη και την επιστροφή τους για μελέτη πίσω στη Γη.
2022
Θα ξεκινήσει το ταξίδι του για τον Δία το σκάφος JUICE που θα εξερευνήσει ορισμένα από τα πιο ενδιαφέροντα φεγγάρια του, όπως τον Γανυμήδη, την Καλλιστώ και κυρίως την Ευρώπη, τον παγωμένο κόσμο στο υπέδαφος του οποίου κρύβεται ένας ωκεανός που ίσως φιλοξενεί κάποιες μορφές ζωής.
2023
Αν ως τότε όλες οι προετοιμασίες έχουν ολοκληρωθεί με επιτυχία, η ολλανδική εταιρεία Mars One θα στείλει στον Αρη τους πρώτους… αποίκους.
«Οι επιστημονικές ανακαλύψεις είναι στενά συνδεδεμένες με την τεχνολογική εξέλιξη. Σε περίπου 10 χρόνια από τώρα θα λειτουργούν τo μεγαλύτερo οπτικό τηλεσκόπιο, το E-ELT (European Extremely Large Telescope), με διάμετρο πρωτεύοντος καθρέφτη 39 μέτρων, καθώς και τρία πολύ μεγάλα τηλεσκόπια με διάμετρο καθρέφτη περίπου 30 μέτρων: πρόκειται για το Thirty Meter Telescope, το Giant Magellan Telescope και το Large Synoptic Survey Telescope. Επίσης θα λειτουργεί το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb. Ωσπου να λειτουργήσουν αυτά τα τηλεσκόπια, δεν προβλέπω ένα πραγματικό άλμα όσον αφορά τις αστρονομικές ανακαλύψεις στα οπτικά μήκη κύματος. Θέλω να πω ότι η γνώση μας όσον αφορά την Αστροφυσική θα συνεχίζει να βελτιώνεται, αλλά με γραμμικό ρυθμό.Από την άλλη πλευρά, το ALMA, το οποίο θα αρχίσει να λειτουργεί σε περίπου έναν χρόνο και με τις 66 κεραίες του (σήμερα λειτουργεί με τις 57), θα φέρει επανάστασηστην Αστρονομία –σε ό,τι αφορά τα χιλιοστά και υποχιλιοστά μήκη κύματος. Η ευαισθησία και η διακριτική ικανότητα του ALMA μάς επιτρέπουν μέσα σε ένα λεπτό να πραγματοποιούμε παρατηρήσεις που προηγουμένως χρειάζονταν ώρες! Για τους αστρονόμους όλες οι επιστημονικές ανακαλύψεις έχουν φυσικά πολύ ενδιαφέρον. Ωστόσο πιστεύω πως υπάρχει μεγάλο περιθώριο για ανακαλύψεις στην έρευνα εξωπλανητών. Ο αριθμός τους έχει ξεπεράσει τους 1.000, και συστηματικές έρευνες με τα καινούργια υπερευαίσθητα επίγεια τηλεσκόπια αλλά και με το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb θα μας επιτρέψουν να βελτιώσουμε σημαντικά τη γνώση μας σχετικά με τη δημιουργία πλανητών παρομοίων με τη Γη και, γιατί όχι, κάποια στιγμή να ανακαλύψουμε έναν πλανήτη «αδελφό» της Γης. Και ίσως ίχνη ζωής…».
Θεόδωρος Νάκος
«Ενα μεγάλο ALMA στην εξερεύνηση»
Ζητήσαμε από τον δρα Αστρονομίας του Πανεπιστημίου της Λιέγης κ. Θεόδωρο Νάκο να μας πει τι έχουμε να περιμένουμε τα επόμενα χρόνια στη διαστημική εξερεύνηση. Μέρος του διδακτορικού του ο κ. Νάκος το εκπόνησε στο Ευρωπαϊκό Αστεροσκοπείο του Νοτίου Ημισφαιρίου (ESO), ενώ για πέντε χρόνια εργάστηκε στην κατασκευή του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb. Εργάζεται στο αστεροσκοπείο ALMA στη Χιλή από τον Σεπτέμβριο του 2011.
«Οι επιστημονικές ανακαλύψεις είναι στενά συνδεδεμένες με την τεχνολογική εξέλιξη. Σε περίπου 10 χρόνια από τώρα θα λειτουργούν τo μεγαλύτερo οπτικό τηλεσκόπιο, το E-ELT (European Extremely Large Telescope), με διάμετρο πρωτεύοντος καθρέφτη 39 μέτρων, καθώς και τρία πολύ μεγάλα τηλεσκόπια με διάμετρο καθρέφτη περίπου 30 μέτρων: πρόκειται για το Thirty Meter Telescope, το Giant Magellan Telescope και το Large Synoptic Survey Telescope. Επίσης θα λειτουργεί το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb. Ωσπου να λειτουργήσουν αυτά τα τηλεσκόπια, δεν προβλέπω ένα πραγματικό άλμα όσον αφορά τις αστρονομικές ανακαλύψεις στα οπτικά μήκη κύματος. Θέλω να πω ότι η γνώση μας όσον αφορά την Αστροφυσική θα συνεχίζει να βελτιώνεται, αλλά με γραμμικό ρυθμό.Από την άλλη πλευρά, το ALMA, το οποίο θα αρχίσει να λειτουργεί σε περίπου έναν χρόνο και με τις 66 κεραίες του (σήμερα λειτουργεί με τις 57), θα φέρει επανάστασηστην Αστρονομία –σε ό,τι αφορά τα χιλιοστά και υποχιλιοστά μήκη κύματος. Η ευαισθησία και η διακριτική ικανότητα του ALMA μάς επιτρέπουν μέσα σε ένα λεπτό να πραγματοποιούμε παρατηρήσεις που προηγουμένως χρειάζονταν ώρες! Για τους αστρονόμους όλες οι επιστημονικές ανακαλύψεις έχουν φυσικά πολύ ενδιαφέρον. Ωστόσο πιστεύω πως υπάρχει μεγάλο περιθώριο για ανακαλύψεις στην έρευνα εξωπλανητών. Ο αριθμός τους έχει ξεπεράσει τους 1.000, και συστηματικές έρευνες με τα καινούργια υπερευαίσθητα επίγεια τηλεσκόπια αλλά και με το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb θα μας επιτρέψουν να βελτιώσουμε σημαντικά τη γνώση μας σχετικά με τη δημιουργία πλανητών παρομοίων με τη Γη και, γιατί όχι, κάποια στιγμή να ανακαλύψουμε έναν πλανήτη «αδελφό» της Γης. Και ίσως ίχνη ζωής…».
Δημοσιεύτηκε στο HeliosPlus στις 10 Ιανουαρίου 2014
HeliosPlus
