Ασυνήθιστα, καλά νέα για την πορεία της ελληνικής οικονομίας παρουσιάζει η πιο σημαντική στήλη της έντυπης έκδοσης του περιοδικού Economist (Charlemagne).
Όπως αναφέρει το βρετανικό περιοδικό, η Ελλάδα ξεκινά το 2014 με μια σειρά από ασυνήθιστα καλές εξελίξεις. Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από όταν η χώρα βρισκόταν παγιδευμένη σε ένα θανατηφόρο σπιράλ χαμένων οικονομικών στόχων, πανικόβλητων αγορών και απειλών εξόδου από την Ευρωζώνη και τώρα, το προβληματικό παιδί της Ευρωζώνης, ξεπερνά τις προσδοκίες.
Στα θετικά νέα για τη χώρα, ο Economist ξεχωρίζει την εμφάνιση πρωτογενούς πλεονάσματος, τη συρρίκνωση της απόδοσης του δεκαετούς ομολόγου κάτω από 8%, από άνω του 40% που καταγράφηκε στην κορύφωση του πανικού για ενδεχόμενο Grexit, αλλά και την πιθανή επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές το τρέχον έτος. Αναφέρει επίσης, πως ορισμένοι ξένοι επενδυτές δοκιμάζουν τα νερά του Αιγαίου, η ανταγωνιστικότητα αποκαθίσταται, η τουριστική περίοδος στέφθηκε με επιτυχία, ενώ φέτος αναμένεται η πρώτη αύξηση του ΑΕΠ έπειτα από έξι συναπτά έτη ύφεσης.
Ο Σαμαράς έσωσε τη χώρα του και το ευρώ
Οι άλλοτε αγανακτισμένοι Γερμανοί αξιωματούχοι, χαιρετίζουν τώρα τον Έλληνα πρωθυπουργό, Αντώνη Σαμαρά, ως το σωτήρα της χώρας του -και ουσιαστικά του ευρώ, επισημαίνει ο Economist. Με αφορμή την εκ περιτροπής ανάληψη της προεδρίας της Ε.Ε. από την Ελλάδα αυτό το μήνα, αξιωματούχοι της Ε.Ε. ήρθαν στην Αθήνα αυτή την εβδομάδα για την συγχαρούν και όχι να την «θάψουν».
Οι πανηγυρισμοί των επισήμων για το ελληνικό πρόγραμμα διάσωσης είναι ευνόητοι, σχολιάζει ο Economist. Και όμως η Ελλάδα παραμένει σε προβληματική κατάσταση, τόσο οικονομικά, όσο και πολιτικά, υπογραμμίζει. Η χώρα έχει απολέσει το 1/4 της οικονομικής της παραγωγής από το 2007, κυρίως εξαιτίας των λαθών των κυβερνήσεων και των πιστωτών της. Περισσότερο από το 1/4 του εργατικού δυναμικού βρίσκεται στη λίστα ανεργίας. Το ανά μονάδα κόστος εργασίας έχει υποχωρήσει μέσω της μείωσης των μισθών και όχι μέσω της αύξησης της παραγωγικότητας.
Επιπρόσθετα -συνεχίζει ο Economist- μη λαμβάνοντας υπόψιν το «σκοτεινό» εμπόριο καυσίμων και τα ευμετάβλητα έσοδα από τον τουρισμό (που αυξήθηκαν εν μέρει λόγω των αναταραχών σε Αίγυπτο και Τυνησία), οι εξαγωγές της Ελλάδας συρρικνώνονται. Αυτό είναι ανησυχητικό, σχολιάζει το περιοδικό. Στην Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία, το χαμηλότερο κόστος εργασίας έδωσε ώθηση στις εξαγωγές. Ορισμένοι Έλληνες ισχυρίζονται ότι φταίει η πιστωτική στενότητα. Άλλοι επισημαίνουν ότι η κύρια εξαγωγική αγορά της χώρας, η ΕΕ, βρισκόταν σε ύφεση. Αλλά το πραγματικό πρόβλημα -σύμφωνα με το περιοδικό- είναι μια οικονομία που παράγει λίγα εμπορεύσιμα αγαθά. Οι φθηνότεροι εργαζόμενοι κάνουν μικρή διαφορά εάν δεν υπάρχουν εργοστάσια να τους προσλάβουν.
Πολιτικός κίνδυνος
Το μεγαλύτερο πρόβλημα της χώρας, λένε πολλοί αγανακτισμένοι Έλληνες, είναι το δυσλειτουργικό κράτος. Ο κ. Σαμαράς, που σχεδόν έχει απαλλαγεί από την κακοδιαχείριση του παρελθόντος, επιτρέπει να διατηρούνται «παλαιάς κοπής» πελατειακές σχέσεις. Παρ’ ολ’ αυτά, ίσως η ατιμωρησία να έχει δεχτεί ένα μικρό πλήγμα, αναφέρει ο Economist, επικαλούμενος, μεταξύ άλλων, το παράδειγμα του Άκη Τσοχατζόπουλου που βρίσκεται πίσω από τις μπάρες για διαφθορά.
Η αναδιάρθρωση μιας οικονομίας και η επανίδρυση ενός κράτους χρειάζεται χρόνο και αποφασιστικότητα. Όμως ο κ. Σαμαράς, ακόμη κι αν είναι ο κατάλληλος για ένα τέτοιο έργο, ξεμένει και από τα δύο. Ο ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζει προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις για τις ευρωεκλογές του Μαΐου, επισημαίνει ο Economist. Ο φωτογενής και πανούργος ηγέτης του, Αλέξης Τσίπρας είναι υποψήφιος ακόμη και για πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Αυτό δεν θα συμβεί ποτέ, λέει ο Economist. Ωστόσο μια νίκη του κ. Τσίπρα στις εκλογές θα μπορούσε να υπονομεύσει τον εύθραυστο συνασπισμό του κ. Σαμαρά, ιδίως αν ληφθεί υπόψιν πως μέλη του ΠΑΣΟΚ, «αυτομολούν» προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Μέχρι τα μέσα του 2015, πιθανώς ο κ. Τσίπρας να χρειάζεται να διαπραγματεύεται με την ΕΕ ως πρωθυπουργός, ή -τουλάχιστον- ως το «δεξί-χέρι του βασιλιά». «Μυρίζοντας» εξουσία, ο κ. Τσίπρας έχει αρχίσει να κάνει μαθήματα Αγγλικών και να ταξιδεύει. Στο εξωτερικό, το μήνυμά του είναι ότι δεν θέλει η Ελλάδα να φύγει από το ευρώ. Στο εσωτερικό, υπόσχεται να αθετήσει τους όρους τους μνημονίου με τους πιστωτές. Ακόμη και τα υψηλόβαθμα στελέχη του κόμματός του, δεν μπορούν να εξηγήσουν με σαφήνεια πώς θα μπορέσουν να απαλλάξουν τη χώρα από τους όρους του μνημονίου και ταυτόχρονα να διατηρήσουν τη χρηματοδότηση.
Ο κ. Τσίπρας θα μπορούσε να αποδειχθεί ακόμη πιο πραγματιστής στη ρητορική του, αναφέρει ο Economist. Κάποιοι ήδη τον παρομοιάζουν με τον Ανδρέα Παπανδρέου, ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ, ή ακόμη και με τον ίδιο τον Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος κάποτε αντιτίθετο στο μνημόνιο. Ακόμη και χωρίς τον τραπεζικό πανικό που ορισμένοι προβλέπουν ότι θα ακολουθήσει μετά από ενδεχόμενη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, η δέσμευση του κ. Τσίπρα να καταργήσει πολλές μεταρρυθμίσεις και να επανεθνικοποιήσει τις λίγες επιχειρήσεις που ιδιωτικοποιήθηκαν, θα σκοτώσει οποιαδήποτε διαφαινόμενη ανάκαμψη.
Η ανήσυχη Γερμανία θα μπορούσε βέβαια να χαλαρώσει τις απαιτήσεις για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και να ανακουφίσει ελαφρώς τον κ. Σαμαρά από τις πιέσεις. Αλλά μια καλύτερη κίνηση θα ήταν να δεσμευτεί ξεκάθαρα ότι η ζώνη του ευρώ θα τηρήσει την υπόσχεσή που έδωσε το 2012 να προσφέρει στην Ελλάδα πρόσθετη ελάφρυνση του χρέους, μέσω της μείωσης των επιτοκίων και της αύξησης της διάρκειας των δανείων, τώρα που πέτυχε πρωτογενές πλεόνασμα. Σε αντάλλαγμα, οι πιστωτές δεν θα πρέπει να επικεντρωθούν στην ενίσχυση της λιτότητας, αλλά στην ανάγκη μεταρρύθμισης της οικονομίας και του κράτους. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος στην Ελλάδα είναι πλέον πολιτικός, όχι οικονομικός. Ο φόβος της χρεοκοπίας και του Grexit έχει υποχωρήσει: πλέον η μεγαλύτερη πηγή ανησυχίας είναι μάλλον η άνοδος των Ελλήνων εξτρεμιστών.
